Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

BAEBOLO NE KAKYI SONLA

Ahyɛlɛdeɛ Mɔɔ Tɛla Biala Wɔ Me Ɛbɛlabɔlɛ Nu

Ahyɛlɛdeɛ Mɔɔ Tɛla Biala Wɔ Me Ɛbɛlabɔlɛ Nu
  • BƐWOLE YE 1967

  • MAANLE MƆƆ ƆVI NU FINLAND

  • ALIMOA NE ƆZE TENNIS BƆ KPALƐ

ME ƐBƐLA DƐBA

 Bɛtetele me wɔ Tampere, Finland ɛleka bie mɔɔ ɛkɛ ne le koonwu la. Ɛnee me awovolɛ anye ɛnlie nyamenlezonlenlɛ nwo noko ɛnee nwomazukoalɛ nee subane kpalɛ nwo hyia bɛ. Me mame vi Germany, na mele kakula la ɛnee ɔyɛ a mekɔ West Germany, ɛleka mɔɔ me mame awovolɛ wɔ la.

 Me nye die nwɔhoalilɛ nwo ɔvi me ngakula nu. Mɔlebɛbo ne ɛnee me nye die nwɔhoalilɛ dɔɔnwo anwo, noko mɔɔ menyianle kɛyɛ ɛvolɛ 14 la, menvale me adwenle menziele tennis ɛbɔlɛ zo. Menyianle ɛvolɛ 16 la, ɛnee melɛ kilehilevolɛma mɔɔ bɛze tennis nye zo kpalɛ mɔɔ ɛnee bɛkile me tennis ɛbɔlɛ fane nwiɔ anzɛɛ nsa la kenle ko biala yɛɛ medame mumua ne noko mesukoa ye nɔsolɛ nu. Ɛnee me nye die nwɔhoalilɛ ne afoa biala anwo; ɛnee tennis ɛbɔlɛ le adenle mɔɔ medua zo mesɔ me adwenle nee me anwosesebɛ menea a. Ɔwɔ nuhua kɛ ɛnee me nee me gɔnwo mɔ kɔdielie yɛ nye na ɔyɛ a yɛno nza ɛdeɛ, noko meanno nyiletane yɛɛ meanno nza dɔɔnwo ɛlɛ. Ɛnee me ɛbɛlabɔlɛ gyi tennis ɛbɔlɛ zo​—ɛnee ɔhyia me kpalɛ.

 Mengɔmbokale ATP eku ne anwo wɔ mekɛ mɔɔ menlile ɛvolɛ 17 la. a Menlile konim wɔ nwɔhoalilɛ dɔɔnwo anu la anzi, menliele duma wɔ maanle ne anu. Menyianle ɛvolɛ 22 la, ɛnee meboka menli 50 mɔɔ bɛlie duma wɔ ewiade kɛ bɛze tennis bɔ kpalɛ la anwo.

 Wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu, me nee menli mɔɔ ze tennis bɔ kpalɛ la hɔbɔle tennis wɔ ewiade amuala. Menwunle ɛleka ngɛnlɛma dɔɔnwo, noko eza membanwunle ngyegyelɛ mɔɔ kɔ zo wɔ ewiade amuala mɔɔ ɛtanelilɛ, nyiletane ɛnlonlɛ nee azɛlɛ ne mɔɔ bɛlɛsɛkye ye boka nwo la. Kɛ neazo la, yɛhɔle United States la, bɛhanle bɛhilele yɛ kɛ yɛmmakɔ suakpole ne ɛleka bie mɔ ɔluakɛ ɛnee basabasayɛlɛ kɔ zo wɔ ɛleka zɔhane mɔ kpalɛ. Ɛnee ninyɛne ɛhye mɔ amuala gyegye me. Ɔwɔ nuhua kɛ ɛnee melɛyɛ debie mɔɔ me nye die nwo kpalɛ la ɛdeɛ, noko ɛnee me nye ɛnlie.

KƐZI BAEBOLO NE HAKYILE ME LA

 Ɛnee Sanna, raalɛ mɔɔ me nee ye de la nee Gyihova Alasevolɛ ɛlɛsukoa Baebolo ne. Ɛnee ɔsi me nwo kɛ ɔ nye die nyamenlezonlenlɛ nwo la, noko ɛnee ɔngyegye me kɛ ɔlɛsukoa Baebolo ne la. Yɛgyale wɔ 1990, yɛɛ bɛzɔnenle ye kɛ Gyihova Dasevolɛ wɔ ye ɛvolɛ ko anzi. Me ɛdeɛ, ɛnee me nye ɛnlie nyamenlezonlenlɛ nwo ɔnva nwo kɛ ɛnee medie medi kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ ne la. Mengakyele kɛ ɛnee me nana mɔɔ wɔ Germany la ta kenga Baebolo ne yɛɛ ɔhilele me kɛzi bɛyɛ asɔne la bɔbɔ.

 Kenle ko bie, me nee Sanna yɛɛ Alasevolɛ agyalɛma bie bɔle adawu, Kari, mɔɔ le kunli ne la hilele me ngapezo edwɛkɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu mɔɔ fale “mekɛ mɔɔ li awieleɛ” anwo la. (2 Timote 3:1-5) Mekɛ mɔɔ menwunle deɛmɔti ninyɛne ɛngɔ ye boɛ wɔ ewiade la, me nye liele kpalɛ. Kenle zɔhane, yɛanga ɛzonlenlɛ nwo edwɛkɛ dɔɔnwo. Ɔvi zɔhane mekɛ ne, me nee Kari bɔle ɔ bo kɛ yɛbɔ Baebolo ne anwo adawu na ɛnee nrɛlɛbɛ wɔ debie biala mɔɔ melɛsukoa la anu. Ɔluakɛ ɛnee menlɛ alagye na meta metu adenle la ati ɛnee yɛnda yɛnyia, noko Kari ammaa ɔ sa nu ando. Ɛnee ɔkɛlɛ me kɛlata ɔfa ɔkilehile kpuya mɔɔ membizale ye wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛsukoa debie la anu. Ɛbɛlabɔlɛ nwo kpuya mɔɔ kye adwenle la kɔsɔɔti anwo mualɛ mɔɔ tɔ ɛnzolɛ nu la wɔ Baebolo ne anu, na ngyikyingyikyi, menwunle Baebolo ne edwɛkɛtile ne​—yemɔ a le kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne bamaa Nyamenle bodane ara nu. Mɔɔ menwunle Nyamenle duma Gyihova nee mɔɔ yeyɛ yemaa yɛ la, ɔhanle me ahonle kpalɛ. (Edwɛndolɛ 83:18) Mɔɔ hanle me kpalɛ la a le ɛkpɔnedeɛ ne mɔɔ Nyamenle vale maanle yɛ la​—ɔnle debie mɔɔ ɔyɛle ala emomu ɔyɛle ɔvale ɔlale ye ɛlɔlɛ ne ali. (Dwɔn 3:16) Eza menzukoale kɛ mebahola meayɛ Nyamenle agɔnwo na meadɛnla aze dahuu wɔ anzodwolɛ nu wɔ paladaese. (Gyemise 4:8) Membɔle ɔ bo membizale me nwo kɛ, “Duzu a mebayɛ meava meahile nwolɛ anyezɔlɛ a?”

 Mendwenlenle me ɛbɛlabɔlɛ nwo kpalɛ. Menzukoale ye wɔ Baebolo ne anu kɛ, anyelielɛ dɔɔnwo wɔ ɛmaanlɛ nu na menyianle ɛhulolɛ kɛ mebaha me diedi ne anwo edwɛkɛ meahile awie mɔ. (Gyima ne 20:35) Kɛmɔ ɛnee tennis ɛbɔlɛ le me gyima la ati, ɛnee ɛvolɛ biala mefi sua nu kenle 200 mekɔbɔ. Ɛnee mefa me mekɛ meyɛ ninyɛne mɔɔ baboa me ngomekye na tɛ me abusua ne la​—me nwo mɔɔ metete, ninyɛne mɔɔ meta meyɛ, me gyima. Menwunle ye kɛ ɔwɔ kɛ meyɛ nzenzaleɛ.

 Ɛnee meze ye kɛ saa ɛzonlenlɛ ti megyakyi nwɔhoalilɛ mɔɔ bamaa meanyia ezukoa la a, menli dɔɔnwo ɛnrɛde ɔ bo. Noko ɛnee nwolɛ adenle mɔɔ bamaa meanwu Gyihova na meanyia dahuu ngoane la sonle bolɛ tɛla ahyɛlɛdeɛ biala mɔɔ tennis ɛbɔlɛ bamaa meanyia la, ɔti ɛnee kpɔkɛzilɛ ne ɛnyɛ se fee ɛmmaa me. Menzile kpɔkɛ kɛ menrɛdie mɔɔ awie mɔ baha la​—ɛnee ɔle me ti anwo kpɔkɛzilɛ. Baebolo ngyɛnu mɔɔ maanle me anwosesebɛ titili maanle mengyinlanle ngyegyelɛ ɛhye anloa la a le Edwɛndolɛ 118:6: ‘Gyihova wɔ me afoa, menzulo. Duzu a sonla kɛhola kɛyɛ me a?’

 Zɔhane mekɛ ne, menli mɔɔ boa yɛ la bie mɔ hanle kɛ bɛ nee me yɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ bamaa meabɔ tennis kpalɛ, menrɛyia ngyegyelɛ biala wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu. Noko akee, ɛnee mezi kpɔkɛ mewie, ɔti me nee bɛ anyɛ ngyehyɛleɛ ne na nzinlii mengyakyile ATP nwɔhoalilɛ ne. Mengɔle zo menzukoale Baebolo ne na wɔ July 2, 1994, bɛzɔnenle me kɛ Gyihova Dasevolɛ.

KƐZI YEBOA ME

 Wɔ me afoa nu, tɛ esiane bie mɔɔ dole me la a maanle mendwenlenle Nyamenle anwo a. Yɛɛ ɛnee menle awie mɔɔ ɛlɛkpondɛ nɔhalɛ ne la. Ɛnee mete nganeɛ kɛ ninyɛne ɛlɛkɔ boɛ amaa me wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu na ɛnee mengyia ɛhwee. Noko arɛlevilɛ nu ala, ɛbaha kɛ ɛnee Baebolo nu nɔhalɛ ne ɛlɛkendɛ me amaa meanwu ye, menwunle kɛ ɛbɛlabɔlɛ lɛ bodane kpalɛ yɛɛ me ɛbɛlabɔlɛ ɛyɛ kpalɛ ɛdɛla kɛzi menzuzule la! Agɔnwolɛvalɛ mɔɔ wɔ yɛ abusua ne anu la anu ɛyɛ se yɛɛ yɛyɛ ko yɛdɛla mekɛ biala. Na me nye ɛlie kɛ me mra mrenyia nsa ne ɛva me gyakɛ la​—tɛ kɛ bɛva bɛ nwo bɛwula nwɔhoalilɛ bie anu a, emomu bɛle Kilisienema.

 Me nye tɛdie tennis ɛbɔlɛ nwo. Wɔ ɛvolɛ dɔɔnwo anu meyɛ gyima ngakyile wɔ ɛleka mɔɔ bɛbɔ tennis la, kɛ neazo la, mele coach yɛɛ kpanyinli mɔɔ nea ɛleka bie mɔɔ bɛbɔ tennis la azo. Noko me ɛbɛlabɔlɛ ne ɛngyi nwɔhoalilɛ zo bieko. Dɛba ne, ɛnee mefa mekɛ dɔɔnwo metete me nwo dapɛne biala amaa meabe wɔ tennis ɛbɔlɛ nu. Noko kɛkala, kɛ awie mɔɔ mefa me mekɛ ne amuala meka edwɛkpa ne la, me nye die kɛ melɛfa me mekɛ ne meaboa awie mɔ meamaa bɛazukoa Baebolo nu ngyinlazo mɔɔ hakyile me ɛbɛlabɔlɛ la na bɛava bɛayɛ gyima. Agɔnwolɛvalɛ mɔɔ me nee Gyihova Nyamenle lɛ la a le debie mɔɔ hyia me kpalɛ a yɛɛ melɛka kenle bie anyelazo kpalɛ ne anwo edwɛkɛ meahile awie mɔ na yemɔ maa me nye die kpalɛ.​—1 Timote 6:19.

a ATP gyi ɛkɛ maa Association of Tennis Professionals. Ɔle eku bie mɔɔ nea mrenyia tennis ɛbɔlɛ zo. Ɛnee bɛmaa menli mɔɔ ze tennis bɔ kpalɛ na bɛdi konim wɔ ATP Tour ne anu la ahyɛlɛdeɛ. Konim dodo mɔɔ awie bali la a bahile gyinlabelɛ mɔɔ ɔbanyia ye wɔ tennis ɛbɔlɛ nu wɔ ewiade a.