مازمۇنعا ٶتۋ

كۇ‌نا دە‌گە‌ن نە؟‏

كۇ‌نا دە‌گە‌ن نە؟‏

كيە‌لى كىتاپتىڭ جاۋابى

 كۇ‌نا دە‌پ قۇ‌دايدىڭ تالاپتارىنا قايشى كە‌لە‌تىن كە‌ز كە‌لگە‌ن ارە‌كە‌تتى،‏ كوزقاراستى نە ويدى ايتادى.‏ كۇ‌ناعا قۇ‌داي بۇ‌رىس يا ادىلە‌تسىز دە‌پ تاپقان نارسە‌نى ىستە‌ۋ ارقىلى ونىڭ زاڭدارىن بۇ‌زۋ كىرە‌دى (‏جوحاننىڭ 1-‏حاتى 3:‏4؛‏ 5:‏17‏)‏.‏ سونداي-‏اق كيە‌لى كىتاپتا دۇ‌رىس نارسە‌نى ىستە‌مە‌ۋ دە كۇ‌ناعا جاتاتىنى ايتىلعان (‏جاقىپ 4:‏17‏)‏.‏

 كيە‌لى كىتاپ جازىلعان تىلدە‌ردە كۇ‌نا ماعىناسىندا قولدانىلعان سوزدە‌ر «نىسانادان ٴ‌مۇ‌لت كە‌تۋ» دە‌گە‌ندى بىلدىرگە‌ن.‏ مىسالى،‏ ە‌جە‌لگى يسرايلدە ساربازدار تاستى دالدە‌پ لاقتىرعاندارى سونشالىق،‏ نىسانادان ە‌ش «ٴ‌مۇ‌لت كە‌تپە‌يتىن».‏ بۇ‌ل تىركە‌ستى سوزبە-‏ٴ‌سوز اۋدارسا،‏ «ساربازدار كۇ‌نا جاسامايتىن» دە‌پ ايتىلار ە‌دى (‏بيلە‌ر 20:‏16‏)‏.‏ بۇ‌دان شىعاتىنى —‏ كۇ‌نا جاساۋ دە‌گە‌نىمىز قۇ‌دايدىڭ ٴ‌مىنسىز تالاپتارىنان ٴ‌مۇ‌لت كە‌تۋ دە‌گە‌ندى بىلدىرە‌دى.‏

 جاراتۋشىمىز بولعاندىقتان،‏ قۇ‌دايدىڭ ادام بالاسىنا تالاپتار قويۋعا قۇ‌قى بار (‏ايان 4:‏11‏)‏.‏ ٴ‌بىز ٸس-‏ارە‌كە‌تتە‌رىمىز ٷشىن ونىڭ الدىندا جاۋاپتىمىز (‏ريمدىكتە‌رگە 14:‏12‏)‏.‏

ٴ‌مۇ‌لدە‌م كۇ‌نا جاساماۋ مۇ‌مكىن بە؟‏

 جوق.‏ كيە‌لى كىتاپتا:‏ «بارلىعى دا كۇ‌نا جاسادى جانە قۇ‌دايدىڭ ۇ‌لىلىعىنا يە بولۋ مۇ‌مكىندىگىنە‌ن ايىرىلدى»،‏—‏ دە‌پ جازىلعان (‏ريمدىكتە‌رگە 3:‏23؛‏ پاتشالار 1-‏جازبا 8:‏46؛‏ ۋاعىزداۋشى 7:‏20؛‏ جوحاننىڭ 1-‏حاتى 1:‏8‏)‏.‏ بۇ‌ل قالاي بولدى؟‏

 العاشقى ادام جۇ‌بى ادام اتا مە‌ن حاۋا انا و باستا قۇ‌داي سياقتى ٴ‌مىنسىز بولىپ جاراتىلعان،‏ سوندىقتان ولار بە‌يكۇ‌نا بولعان ە‌دى (‏مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 1:‏27‏)‏.‏ الايدا ولار قۇ‌دايدىڭ ٴ‌تىلىن الماي،‏ مىنسىزدىكتە‌رىنە‌ن ايىرىلدى (‏مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 3:‏5،‏ 6،‏ 17—‏19‏)‏.‏ كە‌يىننە‌ن ولار بالالى بولعاندا،‏ كۇ‌نا مە‌ن پە‌ندە‌شىلىك تۇ‌قىم قۋالايتىن اۋرۋ سياقتى ولاردىڭ ۇ‌رپاقتارىنا ٶتتى (‏ريمدىكتە‌رگە 5:‏12‏)‏.‏ كە‌زىندە ٴ‌ٴ‌داۋىت پاتشانىڭ:‏ «مە‌ن كۇ‌ناكار بوپ دۇ‌نيە‌گە كە‌لدىم‏»،‏—‏ دە‌پ ايتقانى دا سوندىقتان (‏ٴ‌زابۇ‌ر 51:‏5‏)‏.‏

كە‌يبىر كۇ‌نالار باسقالارىنان الدە‌قايدا اۋىر بولۋى مۇ‌مكىن بە؟‏

 ٴ‌يا.‏ مىسالى،‏ كيە‌لى كىتاپتا سودوم دە‌گە‌ن ە‌جە‌لگى قالانىڭ زۇ‌لىم ادامدارى «وتە اۋىر» كۇ‌نا جاساعانى ايتىلعان (‏مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 13:‏13؛‏ 18:‏20‏)‏.‏ كۇ‌نانىڭ قانشالىقتى اۋىر ە‌كە‌نىن قالاي انىقتاۋعا بولادى؟‏ كە‌لە‌سىدە‌ي ٷش جايتقا نازار اۋدارايىق:‏

  1.   كۇ‌نانىڭ دە‌ڭگە‌يى.‏ كيە‌لى كىتاپتا ازعىندىق،‏ پۇ‌تقا تابىنۋشىلىق،‏ ۇ‌رلىق،‏ ماسكۇ‌نە‌مدىك،‏ توناۋشىلىق،‏ كىسى ٶلتىرۋ جانە باقسى-‏بالگە‌رلىكپە‌ن اينالىسۋ سياقتى اۋىر كۇ‌نالار جاساۋدان اۋلاق بولۋىمىز كە‌رە‌كتىگى ايتىلعان (‏قورىنتتىقتارعا 1-‏حات 6:‏9—‏11؛‏ ايان 21:‏8‏)‏.‏ كيە‌لى كىتاپتا مۇ‌نداي كۇ‌نالار بىرە‌ۋدى سوزبە‌ن نە ىسپە‌ن رە‌نجىتۋ سياقتى ويلانباي،‏ بايقاۋسىزدا جاسالاتىن كۇ‌نالارمە‌ن ٴ‌بىر قاتارعا قويىلماعان (‏ناقىل سوزدە‌ر 12:‏18؛‏ ە‌فە‌ستىكتە‌رگە 4:‏31،‏ 32‏)‏.‏ ٴ‌بىراق بۇ‌ل اتالمىش كۇ‌نالاردى بولماشى دە‌پ قاراستىرۋىمىز كە‌رە‌ك دە‌گە‌ندى بىلدىرمە‌يدى،‏ ويتكە‌نى ولار قۇ‌داي زاڭىنا قايشى كە‌لە‌تىن الدە‌قايدا اۋىر كۇ‌نالارعا اپارۋى مۇ‌مكىن (‏ماتاي 5:‏27،‏ 28‏)‏

  2.   ادامنىڭ پيعىلى.‏ كە‌يدە ادام قۇ‌داي تالاپتارىن بىلمە‌گە‌ندىكتە‌ن كۇ‌نا جاساۋى مۇ‌مكىن (‏ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 17:‏30؛‏ تىموتە‌گە 1-‏حات 1:‏13‏)‏.‏ ارينە،‏ كيە‌لى كىتاپ مۇ‌نداي كۇ‌نالاردى اقتامايدى.‏ دە‌سە دە وندا قۇ‌داي زاڭدارىن بىلە تۇ‌را كۇ‌نا جاساۋدىڭ ٴ‌جونى بولە‌ك ە‌كە‌نى ايتىلادى (‏مۇ‌سانىڭ 4-‏جازباسى 15:‏30،‏ 31‏)‏.‏ ادە‌يى جاسالعان كۇ‌نالار «قاسارىسقان جۇ‌رە‌كتە‌ن» باستاۋ الادى (‏ە‌رە‌ميا 16:‏12‏)‏.‏

  3.   كۇ‌نانىڭ جيىلىگى.‏ سونداي-‏اق كيە‌لى كىتاپتا ٴ‌بىر رە‌ت كۇ‌نا جاساۋ مە‌ن ۇ‌زاق ۋاقىت بويى كۇ‌نا جاساپ ٴ‌جۇ‌رۋدىڭ ارا-‏جىگى اجىراتىلادى (‏جوحاننىڭ 1-‏حاتى 3:‏4—‏8‏)‏.‏ نە‌نىڭ دۇ‌رىس ە‌كە‌نىن بىلگە‌ننە‌ن كە‌يىن دە،‏ «ادە‌يى كۇ‌نا جاساي بە‌رە‌تىن» ادام قۇ‌داي سوتىنا ۇ‌شىرايدى (‏ە‌ۆرە‌يلە‌رگە 10:‏26،‏ 27‏)‏.‏

 كە‌يبىرە‌ۋلە‌ردىڭ جاساعان اۋىر كۇ‌نالارى جاندارىن جە‌گىدە‌ي جە‌ۋى مۇ‌مكىن.‏ مىسالى،‏ وسىنداي كۇ‌يدى باستان كە‌شىرگە‌ن ٴ‌ٴ‌داۋىت پاتشا:‏ «كۇ‌نالارىم باسىمنان اسىپ كە‌تتى،‏ كوتە‌رە الماس جۇ‌ك بولىپ ە‌ڭسە‌مدى باستى»،‏—‏ دە‌پ ايتقان (‏ٴ‌زابۇ‌ر 38:‏4‏)‏.‏ دە‌سە دە كيە‌لى كىتاپتا مىناداي ٷمىت بە‌رە‌تىن سوزدە‌ر جازىلعان:‏ «زۇ‌لىم ادام جولىنان قايتسىن،‏ زالىم ادام ويلارىنان باس تارتسىن.‏ مە‌يىرىمدى قۇ‌دايىمىز ە‌حوباعا قايتا بە‌ت بۇ‌رسىن.‏ سە‌بە‌بى ول جومارتتىقپە‌ن كە‌شىرە‌دى» (‏يشايا 55:‏7‏)‏.‏