مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

قۇ‌داي تاعالانىڭ سيپات-‏قاسيە‌تتە‌رى قانداي؟‏

قۇ‌داي تاعالانىڭ سيپات-‏قاسيە‌تتە‌رى قانداي؟‏

الدە‌كىمنىڭ بويىنداعى اسىل قاسيە‌تتە‌رىن كورگە‌ندە،‏ ونى جاقسىراق تانيمىز.‏ ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ ونىمە‌ن دوستىعىمىز بە‌كە‌مدە‌ي تۇ‌سە‌دى.‏ تاپ سولاي،‏ ە‌حوبا قۇ‌دايدىڭ سيپات-‏قاسيە‌تتە‌رىن كوبىرە‌ك بىلگە‌ندە،‏ ونى جاقىننان تاني تۇ‌سە‌مىز.‏ وسىلاي ونىمە‌ن دوستىعىمىز نىعايادى.‏ قۇ‌داي تاعالانىڭ كوركە‌م سيپاتتارىنىڭ اسىلى دا اسقاعى —‏ كۇ‌ش-‏قۇ‌دىرە‌تى،‏ دانالىعى،‏ ادىلدىگى مە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى.‏

كۇ‌ش-‏قۇ‌دىرە‌تى

‏«ۋا،‏ الە‌منىڭ ٵمىرشىسى ە‌حوبا!‏ زور كۇ‌شىڭمە‌ن جانە قۇ‌دىرە‌تتى قولىڭمە‌ن اسپان مە‌ن جە‌ردى جاراتتىڭ»‏ (‏ە‌رە‌ميا 32:‏17‏)‏.‏

قۇ‌داي تاعالانىڭ قۇ‌دىرە‌تى جاراتىلىستارىنان كورىنىس تاپقان.‏ مىسالى،‏ جازدىڭ شۋاقتى كۇ‌نى دالاعا شىققاندا،‏ كۇ‌ننىڭ دە‌نە‌ڭىزدى قىزدىرىپ جاتقانىن سە‌زە‌سىز.‏ كۇ‌ن قۇ‌دايدىڭ زور قۇ‌دىرە‌تىن پاش ە‌تە‌دى.‏ ول قانشالىقتى قۋاتتى؟‏ كۇ‌ن يادروسىنىڭ تە‌مپە‌راتۋراسى شامامە‌ن 15000000 °C دە‌يىن جە‌تە‌دى.‏ سونداي-‏اق كۇ‌ن ٵربىر سە‌كۋندتا ٴ‌جۇ‌ز ميلليونداعان يادرولىق بومبانىڭ جارىلىسىنا تە‌ڭ كە‌لە‌تىن ە‌نە‌رگيا ٴ‌بولىپ شىعارادى.‏

دە‌سە دە كۇ‌ن اسپانداعى سانسىز تريلليون جۇ‌لدىزدىڭ كوبىسىمە‌ن سالىستىرعاندا كىپ-‏كىشكە‌نتاي.‏ عالىمداردىڭ ە‌سە‌پتە‌ۋى بويىنشا،‏ الىپ قىزىل جۇ‌لدىزداردىڭ ىشىندە كۇ‌ننە‌ن ديامە‌ترى شامامە‌ن 1700 ە‌سە ۇ‌لكە‌ن جۇ‌لدىز (‏UY Scuti)‏ بار.‏ بۇ‌ل الىپ جۇ‌لدىزدى كۇ‌ننىڭ ورنىنا قويسا،‏ ول جە‌ر پلانە‌تاسىن قۇ‌شاعىنا الىپ،‏ يۋپيتە‌ر وربيتاسىنان دا اسىپ كە‌تە‌ر ە‌دى.‏ بۇ‌ل بىزگە ماقالانىڭ باسىندا كە‌لتىرىلگە‌ن ە‌رە‌ميا پايعامباردىڭ:‏ «ۋا،‏ ە‌حوبا!‏ زور كۇ‌شىڭمە‌ن جانە قۇ‌دىرە‌تتى قولىڭمە‌ن اسپان مە‌ن جە‌ردى جاراتتىڭ»،‏—‏ دە‌گە‌ن سوزدە‌رىن تولىق ۇ‌عىنۋعا كومە‌كتە‌سە‌دى.‏

قۇ‌داي قۇ‌دىرە‌تىنىڭ بىزگە اكە‌لە‌ر يگىلىگى.‏ ٴ‌بىز جاراتۋشىنىڭ قولىنان شىققان جاراتىلىستاردىڭ،‏ اتاپ ايتقاندا،‏ كۇ‌ن مە‌ن جە‌ر رە‌سۋرستارىنىڭ ارقاسىندا تىرشىلىك ە‌تە‌مىز.‏ قالا بە‌رسە،‏ قۇ‌داي تاعالا ٶز قۇ‌دىرە‌تىن جە‌كە ادامداردىڭ يگىلىگى ٷشىن دە قولدانادى.‏ مىسالى،‏ ٴ‌بىرىنشى عاسىردا قۇ‌داي يسا پايعامبارعا كە‌رە‌مە‌تتە‌ر جاساۋعا كۇ‌ش دارىتقان.‏ كيە‌لى جازبالاردا سول ۋاقىتتا «زاعيپتار كورىپ،‏ اقساقتار ٴ‌جۇ‌رىپ،‏ الاپە‌ستە‌ر تازارىپ،‏ ساڭىراۋلار ە‌ستىپ،‏ ولگە‌ندە‌ر قايتا تىرىلگە‌نى» ايتىلعان (‏ماتاي 11:‏5‏)‏.‏ ال ٴ‌بىزدىڭ زامانىمىزعا قاتىستى كيە‌لى جازبالاردا:‏ «ول شارشاعانعا كۇ‌ش سيلايدى،‏.‏.‏ ە‌حوباعا ٷمىت ارتاتىندار كۇ‌ش-‏قۋاتقا يە بولادى»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن (‏يشايا 40:‏29،‏ 31‏)‏.‏ قۇ‌داي تاعالا ٶمىردىڭ تاۋقىمە‌تىن كوتە‌رە الۋىمىز ٷشىن بىزگە «ادام كۇ‌شىنە‌ن اسقان كۇ‌ش» بە‌رە‌دى (‏قورىنتتىقتارعا 2-‏حات 4:‏7‏)‏.‏ سارقىلماس كۇ‌شىن ٴ‌بىزدىڭ يگىلىگىمىزگە جۇ‌مسايتىن وسىنداي قۇ‌دايعا جاقىن بولعىڭىز كە‌لە‌ر مە ە‌دى؟‏

دانالىعى

‏«ۋا،‏ ە‌حوبا،‏ ىستە‌رىڭ نە‌تكە‌ن كوپ دە‌سە‌ڭشى!‏ سە‌ن ولاردىڭ ٴ‌بارىن دانالىقپە‌ن جاسادىڭ»‏ (‏ٴ‌زابۇ‌ر 104:‏24‏)‏.‏

قۇ‌داي تاعالانىڭ جاراتىلىستارى جايلى كوبىرە‌ك بىلگە‌ن سايىن،‏ ونىڭ دانالىعىنا تامسانا تۇ‌سە‌مىز.‏ ماسە‌لە‌ن،‏ بيوميمە‌تيكا نە بيوميميكريا دە‌گە‌ن عىلىم سالاسى بويىنشا،‏ عالىمدار قۇ‌دايدىڭ تۋىندىلارىن زە‌رتتە‌پ،‏ كە‌يىن سولارعا قاراپ وزدە‌رى جاساعان ونىمدە‌ردى جە‌تىلدىرە‌دى.‏ مىسالى،‏ ولار فوتواپپاراتتىڭ لينزاسىن،‏ ۇ‌شاقتى وسىلاي ويلاپ تاپقان.‏

ادام كوزى —‏ تاڭعاجايىپ جاراتىلىس

قۇ‌دايدىڭ اسقان دانالىعى ادامنىڭ اعزاسىنان ە‌رە‌كشە كورىنىس تابادى.‏ مىسالى،‏ قۇ‌رساقتاعى نارە‌ستە‌نىڭ قالاي ٶسىپ داميتىنىن كورە‌يىك.‏ ٴ‌بارى ٴ‌بىر عانا ۇ‌رىقتانعان جاسۋشادان باستالادى.‏ سول ٴ‌بىر جاسۋشادا بارلىق قاجە‌تتى گە‌نە‌تيكالىق مالىمە‌تتە‌ر ساقتالادى.‏ بۇ‌ل جاسۋشا وزىنە ۇ‌قساس كوپتە‌گە‌ن جاسۋشا تۇ‌زە‌دى.‏ ال ٶز ۋاقىتى جە‌تكە‌ندە،‏ ولار تۇ‌رلە‌نىپ،‏ قان،‏ جۇ‌يكە،‏ سۇ‌يە‌ك جاسۋشالارى سياقتى جۇ‌زدە‌گە‌ن ٴ‌تۇ‌رلى جاسۋشالارعا بولىنە‌دى.‏ كوپ ۇ‌زاماي نارە‌ستە‌نىڭ مۇ‌شە‌لە‌رى قالىپتاسىپ،‏ جۇ‌مىس ىستە‌ي باستايدى.‏ وسىلاي نە‌بارى توعىز ايدىڭ ىشىندە جالعىز جاسۋشادان نارە‌ستە‌نىڭ ميللياردتاعان جاسۋشادان تۇ‌راتىن دە‌نە‌سى تولىق قالىپتاسىپ شىعادى.‏ بۇ‌ل عاجايىپ قۇ‌بىلىسقا قاراپ،‏ كيە‌لى كىتاپ جازۋشىسىنىڭ:‏ «مە‌ن ٶزىڭدى ماداقتايمىن،‏ سە‌بە‌بى تاڭعالارلىقتاي كە‌رە‌مە‌ت جاراتىلعانمىن»،‏—‏ دە‌گە‌ن سوزدە‌رىمە‌ن ە‌رىكسىز كە‌لىسە‌سىڭ (‏ٴ‌زابۇ‌ر 139:‏14‏)‏.‏

قۇ‌داي دانالىعىنىڭ بىزگە اكە‌لە‌ر يگىلىگى.‏ جاراتۋشى باقىتتى بولۋىمىز ٷشىن بىزگە نە قاجە‌ت ە‌كە‌نىن بىلە‌دى.‏ ۇ‌شان-‏تە‌ڭىز ٴ‌بىلىم مە‌ن تۇ‌سىنىكتىڭ يە‌سى بولىپ تابىلاتىن ول ٶز ٴ‌سوزى كيە‌لى كىتاپقا بىزگە ارناپ اقىل-‏كە‌ڭە‌ستە‌ر جازدىرعان.‏ مىسالى،‏ وندا:‏ «ٴ‌بىر-‏ٴ‌بىرىڭدى كە‌ڭپە‌يىلمە‌ن كە‌شىرىڭدە‌ر»،‏—‏ دە‌گە‌ن كە‌ڭە‌س بار (‏قولوستىقتارعا 3:‏13‏)‏.‏ بۇ‌نى دانا كە‌ڭە‌س دە‌سە‌ك،‏ قالت ايتپايمىز.‏ دارىگە‌ر ماماندار كە‌شىرىمشىل بولۋدىڭ ۇ‌يقىعا،‏ قان قىسىمىنا جاقسى اسە‌ر ە‌تە‌تىنىن بايقاعان.‏ سونداي-‏اق كە‌شىرىمشىلدىك جان كۇ‌يزە‌لىسى مە‌ن باسقا دا اۋرۋلاردىڭ الدىن الادى.‏ قۇ‌داي تاعالا كادە‌مىزگە جارايتىن كە‌ڭە‌س بە‌رۋدە‌ن تالمايتىن دانا دا قامقور دوس ىسپە‌تتى (‏تىموتە‌گە 2-‏حات 3:‏16،‏ 17‏)‏.‏ وسىنداي تۇ‌لعامە‌ن دوس بولۋدى قالار ما ە‌دىڭىز؟‏

ادىلدىگى

‏«ە‌حوبا ادىلدىكتى سۇ‌يە‌دى»‏ (‏ٴ‌زابۇ‌ر 37:‏28‏)‏.‏

ە‌حوبا قۇ‌داي تۋرالىقتان ە‌شقاشان تايمايدى.‏ ويتكە‌نى «قۇ‌دايدىڭ زۇ‌لىمدىق جاساۋى،‏ قۇ‌دىرە‌ت يە‌سىنىڭ جاماندىققا بارۋى مۇ‌مكىن ە‌مە‌س!‏» (‏ٵيۇ‌پ 34:‏10‏)‏.‏ كيە‌لى كىتاپتا قۇ‌داي تۋرالى:‏ «سە‌ن حالىقتارعا ٵدىل سوت جۇ‌رگىزە‌سىڭ»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ندە‌ي،‏ ول ٵردايىم ادىلدىكپە‌ن تورە‌لىك ە‌تە‌دى (‏ٴ‌زابۇ‌ر 67:‏4‏)‏.‏ ە‌حوبا جۇ‌رە‌كتى كورە‌تىندىكتە‌ن،‏ ە‌كىجۇ‌زدىلىككە الدانبايدى.‏ ٵر نارسە‌نىڭ ٴ‌مان-‏جايىن بىلە‌تىن ول قاشاندا تۋراشىلدىقپە‌ن ۇ‌كىم شىعارادى (‏ٴ‌سامۋيلدىڭ 1-‏جازباسى 16:‏7‏)‏.‏ دۇ‌نيە‌دە ورىن الىپ جاتقان ادىلە‌تسىزدىك پە‌ن جە‌مقورلىقتىڭ ە‌شقايسىسى دا قۇ‌دايدىڭ كوزىنە‌ن تاسا قالمايدى.‏ ول جاقىن ارادا «زۇ‌لىمداردىڭ جە‌ر بە‌تىنە‌ن قۇ‌رىپ جوق بولاتىنىن» ۋادە ە‌تە‌دى (‏ناقىل سوزدە‌ر 2:‏22‏)‏.‏

الايدا قۇ‌داي —‏ جازالاۋعا اسىق تۇ‌راتىن قاتال سوتتاۋشى ە‌مە‌س.‏ ورىندى بولعاندا راقىمدىلىق تانىتۋعا اسىق قۇ‌داي.‏ كيە‌لى كىتاپتا ونىڭ ٴ‌تىپتى وكىنىش بىلدىرە‌تىن زۇ‌لىم ادامدارعا «مە‌يىرىمدى دە جاناشىر» ە‌كە‌نى ايتىلعان.‏ ناعىز ادىلدىك دە‌گە‌ن وسى ە‌مە‌س پە؟‏!‏ (‏ٴ‌زابۇ‌ر 103:‏8؛‏ پە‌تىردىڭ 2-‏حاتى 3:‏9‏)‏.‏

قۇ‌داي ادىلدىگىنىڭ بىزگە اكە‌لە‌ر يگىلىگى.‏ كيە‌لى جازبالاردا:‏ «قۇ‌داي ە‌شكىمدى الالامايدى.‏.‏.‏ ول وزىنە‌ن قورقاتىن جانە ٵدىل ارە‌كە‌ت ە‌تە‌تىن ٵربىر ادامدى،‏ قاي ۇ‌لتتان شىقسا دا،‏ قابىل الادى»،‏—‏ دە‌پ جازىلعان (‏ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 10:‏34،‏ 35‏)‏.‏ قۇ‌داي تاعالا ە‌شكىمدى الالاپ،‏ ٴ‌بولىپ-‏جارمايتىندىقتان،‏ ۇ‌لتىمىز،‏ ٴ‌بىلىمىمىز نە دارە‌جە‌مىز قانداي بولماسىن،‏ وعان عيبادات ە‌تىپ،‏ ىقىلاسىنا بولە‌نە الامىز.‏ وسىلاي قۇ‌داي ادىلدىگىنىڭ يگىلىگىن كورە‌مىز.‏

قۇ‌داي ە‌شكىمدى الالامايتىندىقتان،‏ ۇ‌لتىمىز نە دارە‌جە‌مىز قانداي بولماسىن،‏ مۇ‌نىڭ يگىلىگىن كورە الامىز

قۇ‌داي ٶزىنىڭ ادىلدىگىن ۇ‌عىنعانىمىزدى ٵرى پايداسىن كورگە‌نىمىزدى قالاپ،‏ بىزگە ار-‏ۇ‌جدان سيلادى.‏ كيە‌لى جازبالاردا ار-‏ۇ‌جدان ادامداردىڭ «جۇ‌رە‌كتە‌رىندە جازۋلى» تۇ‌رعان زاڭمە‌ن سالىستىرىلعان.‏ وسى زاڭ ٸس-‏ارە‌كە‌تىمىزدىڭ دۇ‌رىس-‏بۇ‌رىستىعىن ايىرۋعا كومە‌كتە‌سە‌دى (‏ريمدىكتە‌رگە 2:‏15‏)‏.‏ دۇ‌رىس تاربيە‌لە‌نگە‌ن ار-‏ۇ‌جدان ٴ‌بىزدى زياندى دا ادىلە‌تسىز ىستە‌ردە‌ن قاشىق بولۋعا تالپىندىرادى.‏ ال قاتە‌لىك جاساپ قويساق،‏ وكىنىپ،‏ تۇ‌زە‌لۋىمىزگە قوزعاۋ سالادى.‏ راسىندا دا،‏ بىزگە بە‌رىلگە‌ن بۇ‌ل سي قۇ‌داي تاعالانىڭ ٵدىل ە‌كە‌نىن پاش ە‌تىپ،‏ وعان جاقىنداتا تۇ‌سە‌دى.‏

سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى

‏«قۇ‌داي —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك»‏ (‏جوحاننىڭ 1-‏حاتى 4:‏8‏)‏.‏

قۇ‌داي تاعالا قۇ‌دىرە‌تى،‏ دانالىعى مە‌ن ادىلدىگىن كە‌رە‌مە‌ت جولمە‌ن تانىتادى.‏ ٴ‌بىراق كيە‌لى جازبالاردان كورىنە‌تىندە‌ي،‏ ونىڭ ە‌ڭ باستى قاسيە‌تى —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك‏.‏ قۇ‌دايدىڭ كۇ‌شى ونى ارە‌كە‌ت ە‌تۋگە قابىلە‌تتى ە‌تسە،‏ ادىلدىگى مە‌ن دانالىعى ىستە‌رىنە باعىت بە‌رە‌دى.‏ ال ارە‌كە‌ت ە‌تۋگە قوزعاۋ سالاتىن —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى.‏ قۇ‌داي تاعالا سۇ‌يىسپە‌نشىلىكتى ٵربىر ىسىنە ارقاۋ ە‌تە‌دى.‏

ە‌حوبا قۇ‌داي ە‌شتە‌ڭە‌گە مۇ‌قتاج بولماسا دا،‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىگىنىڭ قوزعاۋىمە‌ن كوكتە‌گى جانە جە‌ردە‌گى سانالى جاراتىلىستارعا ٶمىر بە‌ردى.‏ ول وسى سانالى جاراتىلىستاردى ٶزىنىڭ سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى مە‌ن قامقورلىعىنا بولە‌گىسى كە‌لدى.‏ قۇ‌داي اسقان جومارتتىقپە‌ن جە‌ردى تاماشا ە‌تىپ جاراتىپ،‏ ادام بالاسىن سوندا قونىستاندىردى.‏ ول ٵلى كۇ‌نگە دە‌يىن بۇ‌كىل ادامزاتقا دە‌گە‌ن ماحابباتىن پاش ە‌تىپ،‏ «جاماندارعا دا،‏ جاقسىلارعا دا كۇ‌ن ساۋلە‌سىن توككىزىپ،‏ ادىلدە‌رگە دە،‏ ادىلە‌تسىزدە‌رگە دە جاڭبىر جاۋدىرىپ» كە‌لە‌دى (‏ماتاي 5:‏45‏)‏.‏

ە‌حوبا —‏ «مە‌يىرىمدى،‏.‏.‏ اينىماس سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى مول» قۇ‌داي (‏ٴ‌زابۇ‌ر 103:‏8‏)‏.‏ ول ٶزىن تانىپ-‏ٴ‌بىلىپ،‏ جاقىن بولعىسى كە‌لە‌تىن ادامداردى ە‌رە‌كشە سۇ‌يە‌دى.‏ ولاردىڭ ٴ‌ارقايسىسىنا جە‌كە كوڭىل بولە‌دى.‏ ول ٴ‌سىزدىڭ دە قامىڭىزدى ويلايدى (‏پە‌تىردىڭ 1-‏حاتى 5:‏7‏)‏.‏

قۇ‌داي سۇ‌يىسپە‌نشىلىگىنىڭ بىزگە اكە‌لە‌ر يگىلىگى.‏ كۇ‌ننىڭ كوكجيە‌كتە‌ن قىزارىپ باتۋى،‏ ٴ‌سابيدىڭ ٴ‌تاتتى كۇ‌لكىسى،‏ جاقىن ادامىمىزدىڭ ماحابباتى بىزگە كۇ‌ن سايىن قۋانىش سيلايدى.‏ ارينە،‏ وسىنىڭ ٴ‌بارى بولماسا،‏ ادام تىرشىلىگىن جاساي بە‌رە‌ر ە‌دى.‏ ٴ‌بىراق بۇ‌لار ٶمىرىمىزدى ٴ‌ساندى ە‌تىپ،‏ كوركە‌يتە تۇ‌سە‌دى.‏

قۇ‌دايدىڭ بىزگە دە‌گە‌ن ماحابباتىنىڭ تاعى ٴ‌بىر دالە‌لى —‏ دۇ‌عا ايتۋ مۇ‌مكىندىگى.‏ كيە‌لى كىتاپ ٴ‌بىزدى:‏ «ە‌ش نارسە‌نى ۋايىمداماڭدار،‏ بارلىق وتىنىشتە‌رىڭدى دۇ‌عا ە‌تىپ،‏ جالبارىنىپ،‏ ريزاشىلىقپە‌ن قۇ‌دايعا بىلدىرىڭدە‌ر»،‏—‏ دە‌پ شاقىرادى.‏ ە‌حوبا سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى مول اكە ىسپە‌تتى جۇ‌رە‌ك تۇ‌پكىرىندە‌گى ۋايىمىمىزدى تىڭداعىسى كە‌لە‌دى.‏ ٴ‌بىزدى رياسىز جاقسى كورە‌تىندىكتە‌ن،‏ ول «ادام اقىلىنان اسقان تىنىشتىق» سيلاۋدى ۋادە ە‌تە‌دى (‏فىلىپىلىكتە‌رگە 4:‏6،‏ 7‏)‏.‏

قۇ‌داي تاعالانىڭ اسقاق ٴ‌تورت قاسيە‌تى —‏ كۇ‌ش-‏قۇ‌دىرە‌تى،‏ دانالىعى،‏ ادىلدىگى مە‌ن سۇ‌يىسپە‌نشىلىگى جايلى بىلگە‌نىڭىز قۇ‌دايدى جاقىنىراق تانۋعا كومە‌كتە‌سكە‌ن بولار.‏ سولاي بولسا،‏ جاراتۋشىعا دە‌گە‌ن ريزاشىلىعىڭىز ارتۋ ٷشىن،‏ ونىڭ ادامزات ٷشىن جاساعان ٵرى بولاشاقتا جاسايتىن جاقسىلىعى جايلى ٴ‌بىلىڭىز.‏

قۇ‌داي تاعالانىڭ سيپات-‏قاسيە‌تتە‌رى قانداي؟‏ ە‌حوبا قۇ‌داي كىم-‏كىمنە‌ن دە قۇ‌دىرە‌تتى،‏ دانا ٵرى ٵدىل.‏ دە‌گە‌نمە‌ن ونىڭ ە‌ڭ نە‌گىزگى ٵرى ە‌ڭ تارتىمدى قاسيە‌تى —‏ سۇ‌يىسپە‌نشىلىك