JUSUFU akĩhuhia rĩera rĩarĩ iritũ na ihiũ, na rĩrĩ na mũnungo wa mahũa na wa mĩmera ĩngĩ ĩrĩa ĩkũraga maĩ-inĩ. Aakuuĩtwo nĩ gĩkundi kĩnene kĩa ahũri biacara, arĩa ihinda rĩu maatuĩkanagĩria kũndũ kwaraganu harĩa Rũĩ rwa Nile rũĩitagĩrĩra iria-inĩ. Ta hũũra mbica athuri moimanĩte thutha hamwe na ngamĩra ciao, matwaranĩte na rũĩ marorete taũni ĩngĩ bũrũri-inĩ wa Misiri, na hihi magathiĩ makĩũmbũkagia tũrogi-ngunũ na nyoni ingĩ iria irĩ kũu rũĩ-inĩ. O rĩngĩ Jusufu agĩĩciria ũhoro wa kwao mũciĩ irĩma-inĩ cia Hebironi, kũrĩa rĩu kwarĩ mairo magana maingĩ kuuma harĩa maarĩ; nĩ ma rĩu aarĩ bũrũri mũgeni.

Ta hũũra mbica nũgũ ikĩgamba irĩ mĩtĩ igũrũ. Harĩ Jusufu, rũthiomi rwa andũ arĩa maahĩtũkaga rwarĩ hakuhĩ o ta inegene rĩa nũgũ icio. No kũhoteke nĩ aageragia mũno gũthikĩrĩria one kana no anyite naarĩ kiugo kĩmwe. Hihi ahota kwĩruta o kaũndũ. Kũringana na mawoni make, ndaarĩ na mwĩhoko wa gũgaacoka mũciĩ kwao rĩngĩ.

Jusufu aarĩ o mwanake mũnini—hihi arĩ na mĩaka 17 kana 18—rĩrĩa aacemanirie na moritũ mangĩekĩrire guoya nginya athuri aingĩ agima. Nĩ ũndũ wa gũkorũo atĩ Jusufu nĩ endetwo nĩ ithe makĩria, ariũ a nyina nĩ maamũiguagĩra ũiru, na aatigirie ha nyeni na marigũ kũũragwo nĩo. No handũ ha kũmũũraga, makĩmwendia kũrĩ ahũũri biacara acio. (Kĩambĩrĩria 37:2, 5, 18-28) Thutha wa gũthiĩ rũgendo rwa ciumia nyingĩ, no kũhoteke gĩkeno kĩa ahũũri biacara acio gĩathiaga o gĩkĩongererekaga o ũrĩa maakuhagĩrĩria taũni nene, ĩrĩa merĩgagĩra atĩ nĩ mekũgĩa na mbeca nyingĩ thutha wa kwendia Jusufu hamwe na indo iria maarĩ nacio. Jusufu eekire atĩa nĩguo ndakoorũo nĩ hinya nĩ ũndũ wa gũkua ngoro? Na ithuĩ tũngĩka atĩa nĩguo moritũ na mĩhĩnga ĩrĩa tũcemanagia nayo ndĩgatũme wĩtĩkio witũ ũnyihe? Tũrĩ na maũndũ maingĩ tũngĩĩruta kuuma kũrĩ Jusufu.

“Na rĩrĩ, Jusufu agĩikũrũkio, agĩkinyio Misiri; nake Potifaru, Mũmisiri ũmwe wa Firauni, ũrĩa wehokeirũo wĩra wa nyũmba yake, na agatuwo mũnene wa athigari a kũrangĩra korokoro, akĩmũgũra harĩ Aishumaeli acio mamũikũrũkĩtie kuo.” (Kĩambĩrĩria 39:1) Kũgerera ciugo icio nini, Bibilia nĩ ĩtũteithagia kũhũũra mbica ũrĩa mwanake ũcio mũnini aaiguire ũũru hĩndĩ ĩrĩa eendirio rĩa kerĩ. Aatuirũo o ta indo icio cieendagio! No tũgerie kuona Jusufu arũmĩrĩire mwathi wake mwerũ, ũrĩa wehokeirũo nyũmba ya Firauni, magereire barabara-inĩ cia taũni ĩyo yaiyũire andũ na tũtuka tũingĩ tũnini twa ahũri biacara, magĩthiĩ kũrĩa gũgũkorũo kũrĩ mũciĩ mwerũ wa Jusufu.

Atĩ mũciĩ! Kũu nĩ ta kũringithania gĩkuũ na toro. Aakũrĩire famĩlĩ-inĩ ya gũthamathama makĩrĩithia ng’ondu ciao, na maikaraga hema-inĩ. No rĩu gũkũ oka, itonga cia Misiri ta Potifaru ciaikaraga mĩciĩ mĩthaka mũno, yaahakĩtwo marangi marakengakenga. Athuthuria a maũndũ ma tene nĩ monanĩtie atĩ andũ thĩinĩ wa Misiri ya tene nĩ meendete mĩciĩ yao ĩkorũo na tũmĩgũnda tũirigĩre wega, twĩ na nyeki nduru ĩrengereirũo wega, na ĩrĩ na mĩtĩ ya ciĩruru, na tũtemu twa maĩ twĩ na mathanjĩ, mahũa marĩa makũraga maĩ-inĩ, o hamwe na mĩmera ĩngĩ. Nyũmba imwe ciakoragwo thĩinĩ wa tũmĩgũnda tũu, nĩ ciakoragwo na gĩthaku andũ mangĩaikarire ho nĩguo makenere kũhũrũo nĩ karũhuho. Na ciarĩ na ndirica nene cia  kũingĩria rĩera, rumu nyingĩ, o hamwe na rumu nene ya kũrĩĩra na nyũmba cia ndungata ciao.

Hihi Jusufu nĩ aakenirio nĩ morirũ macio ma ũtonga na ũthaka wamo? Kwahoteka tiguo, no gũkorũo hihi o na aaiguaga arĩ na ihooru mũno. Maũndũ mothe ma Misiri—rũthiomi, nguo, na mwĩhumbĩre, na makĩria mũno ũhoro wa ndini—maarĩ mageni harĩ we. Andũ acio maathathaiyagia ngai nyingĩ ta mũgagaca, makarongoria ndaimono na mageka maũndũ ma ũgo na ũragũri, na nĩ macanjamũragwo mũno na makagucĩrĩrio nĩ maũndũ megiĩ gĩkuũ na ũtũũro wa thutha wa gũkua. No nĩ harĩ ũndũ ũmwe wateithagia Jusufu ndagatoorio nĩ ihooru. Bibilia yugaga ũũ: “Jehova aarĩ hamwe na Jusufu.” (Kĩambĩrĩria 39:2) Hatarĩ nganja Jusufu nĩ aaitũrũragĩra Jehova ngoro yake. Bibilia yugaga ũũ: “Jehova-rĩ, arĩa othe mamũkayagĩra, akoragwo hakuhĩ nao.” (Thaburi 145:18) Nĩ atĩa ũngĩ Jusufu eekaga nĩguo akuhĩrĩrie Ngai?

Mwanake ũcio mũnini ndetĩkĩrire gũkua ngoro kũmũtoorie, nĩ aageragia kũruta wĩra wake na njĩra njega o ũrĩa angĩhota. Nĩ ũndũ ũcio, Jehova akĩmũrathima, na akĩendwo nĩ mwathi wake mwerũ. Potifaru akĩona atĩ ndungata ĩyo yake nĩ yarathimĩtwo nĩ Jehova, Ngai wa Jusufu, na hatarĩ nganja irathimo icio nĩ ciatũmĩte nyũmba ya Mũmisiri ũcio ĩgaacĩre. Jusufu agĩthiĩ atũgĩrĩtio nĩ Potifaru, mwathi wake, o nginya akĩmwĩhokera indo ciothe cia nyũmba yake.—Kĩambĩrĩria 39:3-6.

Jusufu nĩ aaigĩire andũ ethĩ arĩa maratungatĩra Ngai ũmũthĩ kĩonereria kĩega. Kwa ngerekano, marĩ cukuru no meigue mathiũrũrũkĩirio nĩ maũndũ mageni, ta ũrongoria wa ndaimono na andũ matarĩ na mwĩhoko ũtũũro-inĩ. Angĩkorũo ũrĩ handũ ta hau, ririkana atĩ Jehova ndagarũrũkĩte. (Jakubu 1:17) O na ũmũthĩ nĩ akoragwo hamwe na arĩa mamwĩhokete na makaruta wĩra na kĩyo nĩguo mamũkenie. Nĩ amarathimaga na njĩra nene, o nawe nĩ egũkũrathima.

Ihinda-inĩ o rĩu, rũgano rũu rũtwĩraga atĩ Jusufu no athiaga akĩgimaraga. Mwanake ũcio mũnini agĩtuĩka mũndũ mũgima, na ‘aarĩ mũthaka, na kĩĩrorerũa.’ Ciugo icio ironania atĩ aarĩ ũgwati-inĩ ũngĩ, tondũ kaingĩ ũthaka nĩ ũtũmaga mũndũ agucĩrĩrie andũ angĩ atekwenda na hihi na njĩra itarĩ njega.

Jusufu onaga wĩhokeku ũrĩ wa bata; no mũtumia wa Potifaru ndaahanaga ũguo. Tũthomaga ũũ: “Mũka wa mwathi wa Jusufu akĩmũroria riitho, akĩmwĩra atĩrĩ, Koma na niĩ.” (Kĩambĩrĩria 39:7) Hihi Jusufu nĩ aiguire ta angĩenda gwĩtĩkĩra ũrĩa mũtumia ũcio ũtetigĩrĩte Ngai eendaga? Gũtirĩ ũndũ Bibilia yonanĩtie ũngĩtũma tuuge atĩ Jusufu ndaarĩ na merirĩria ma mwĩrĩ ta marĩa makoragwo na andũ ethĩ, o kana hihi mũtumia ũcio, ũrĩa watũnĩtio nĩ mũthuriwe na ũtonga, ndaarĩ mũthaka. Hihi Jusufu nĩ eeciririe atĩ o na  angĩka ũguo gũtirĩ hĩndĩ mwathi wake akaamenya? Hihi nĩ aagucĩrĩirio nĩ rĩciiria rĩa atĩ hihi nĩ angĩagĩire na indo nyingĩ nĩ ũndũ wa kũgĩa na ndũgũ ĩhaana ũguo na mũtumia ũcio?

Ma nĩ atĩ, tũtingĩmenya maũndũ mothe marĩa maarĩ meciria-inĩ ma Jusufu. No nĩ tuonaga wega kĩrĩa kĩarĩ ngoro-inĩ yake. Tuonaga ũguo kũgerera ciugo-inĩ ici ciake: “Mwathi wakwa ndarũmbũyagia kĩndũ o na kĩ kĩrĩa kĩĩ nyũmba ĩno, nĩ ũndũ nĩa’nengerete indo ciake ciothe ndĩcirorage, na gũtirĩ mũndũ ũngĩ mũnene kũrĩ niĩ mũciĩ ũyũ; ningĩ gũtirĩ kĩndũ o na kĩ andigĩrĩirie tiga o wee wiki, nĩ ũndũ wĩ mũtumia wake; kaĩ ingĩkĩhota atĩa gwĩka ũndũ ta ũcio mũnene ũguo wa waganu, o na njĩhie Ngai?” (Kĩambĩrĩria 39:8, 9) Ta hũũra mbica mwanake ũcio akĩaria ciugo icio kuuma ngoro. O na rĩciiria rĩo riki tu rĩa gwĩka ũrĩa mũtumia ũcio eendaga nĩ rĩamũtuuraga. Nĩkĩ?

O ta ũrĩa Jusufu oigire, mwathi wake nĩ aamwĩhokete. Potifaru aaigĩte indo ciothe moko-inĩ make, o tiga mũtumia wake wiki tu. Jusufu ndangĩaitĩrĩire wĩhokeku ũcio wothe thĩ! Rĩciiria rĩu rĩarĩ ũndũ wĩ magigi harĩ we. No nĩ harĩ ũndũ ũngĩ mũnene makĩria watũmĩte athũũre ũndũ ũcio: gwĩciria atĩ angĩakorirũo akĩhĩtĩria Ngai wake, Jehova. Jusufu nĩ eerutĩte maũndũ maingĩ kuuma kũrĩ aciari ake, megiĩ mawoni ma Jehova igũrũ rĩgiĩ kĩhiko na wĩhokeku. Jehova nĩwe wanyitithanirie kĩhiko kĩa mbere, na akĩonania wega mawoni make. Mũthuri na mũtumia mangĩanyitanire, matuĩke “mwĩrĩ ũmwe.” (Kĩambĩrĩria 2:24) Arĩa mangĩageririe kwagarara mũbango ũcio, maarĩ ũgwati-inĩ wa gũikũrũkĩrũo nĩ marakara ma Ngai. Kwa ngerekano, hĩndĩ ĩrĩa arũme amwe maageririe kuoya mũtumia wa Iburahimu, cũwe wa ithe wa Jusufu, na mũtumia wa Isaaka, cũwe wa Jusufu, maarĩ hakuhĩ kũniinwo. (Kĩambĩrĩria 20:1-3; 26:7-11) Jusufu nĩ eerutĩte kuumana na ũndũ ũcio, na agatua itua rĩa kũũrũmĩrĩra.

Mũtumia wa Potifaru ndaakenirio nĩ ciugo iria eerirũo. Ndangĩetĩkirie atĩ ngombo ĩyo ya gĩkĩro gĩa thĩ no ĩrege gwĩka ũrĩa eendaga, na makĩria ma ũguo yuge atĩ ũcio nĩ ũndũ ‘mũnene wa waganu’! O na kũrĩ ũguo, no aathire na mbere kũmũthingata. No kũhoteke aiguire ta agĩrũo gĩtĩo, na ũndũ ũcio ũgĩtũma ende gũtindĩka Jusufu nginya etĩkĩre. Na njĩra ĩyo akĩonania roho ta wa Shaitani, ũrĩa wageragia Jesu. Shaitani o nake nĩ aaremirũo, na handũ ha gũtigana na ũhoro ũcio, aatigire Jesu “nginya ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire rĩkoneka.” (Luka 4:13, The Holy Bible in Gĩkũyũ 2013) Nĩ ũndũ ũcio, andũ ehokeku marabatara gũkorũo matuĩte itua irũmu na mehandĩte wega. Na ũguo nĩguo Jusufu eekire. O na gũtuĩka aathingatagwo “mũthenya o mũthenya-rĩ,” aikarire arũmĩtie itua rĩake. Tũthomaga ũũ: ‘Ndaigana kũmũigua.’ (Kĩambĩrĩria 39:10) No mũtumia wa Potifaru nĩ aamwĩhotoreire.

Eetereire ihinda rĩrĩa ndungata ciothe ciarĩ nja. Nĩ aamenyaga atĩ no nginya Jusufu angĩaingĩrire nyũmba thĩinĩ nĩguo arute wĩra wake. Na rĩrĩa Jusufu aaingĩrire, akĩgeria kũmũingĩria mũtego-inĩ. Aamũnyitire nguo, na o rĩngĩ akĩmwĩra ũũ: “Koma na niĩ!” Jusufu oire ikinya rĩa kũũrĩra ũndũ ũcio narua. Akĩgeria kwĩguucia kuuma moko-inĩ make—no mũtumia ũcio akĩrũmia nguo yake mũno. Akĩĩgutha, no agĩtiga nguo ĩyo moko-inĩ ma mũtumia ũcio. Akĩigĩrĩra ndiira ciande!—Kĩambĩrĩria 39:11, 12.

No tũririkane ũtaaro ũyũ Paulo aheanire atongoretio nĩ roho: “Ũragĩrai ũmaraya!” (1 Akorintho 6:18) Na githĩ kĩu ti kĩonereria kĩega Jusufu aaigĩire Akristiano othe a ma! Ũtũũro witũ no ũtũme tũkoragwo hakuhĩ mũno na andũ matatĩĩte watho wa Ngai wĩgiĩ mĩtugo, no ũguo ti kuuga atĩ no nginya twĩtĩkĩre matũingĩrie maũndũ-inĩ moru. No nginya tũmorĩre, gũtekũmakania moimĩrĩro megũkorũo marĩ marĩkũ.

Ũhoro-inĩ wĩgiĩ Jusufu, moimĩrĩro matiarĩ mega. Mũtumia wa Potifaru nĩ eendire kwĩrĩhĩria. Nĩ ũndũ ũcio, akĩambĩrĩria kuuga mbu, na agĩta ndungata iria ciarĩ nja. Akiuga atĩ Jusufu ekwendaga kũmũnyita kĩa hinya, no rĩrĩa oigire mbu Jusufu ora. Mũtumia ũcio agĩcoka akĩiga nguo ĩyo nginya hĩndĩ ĩrĩa mũthuriwe aacokire. Hĩndĩ ĩrĩa Potifaru aacokire mũciĩ, akĩmwĩra o maheeni marĩa, na akĩgeria kuonania atĩ mũthuriwe nĩwe warĩ na mahĩtia nĩ ũndũ wa kũrehe mũndũ ũcio mũciĩ kwao. Potifaru eekire atĩa? Tũthomaga ũũ: “Akĩrakara mũno!” Akĩmũikia korokoro aikare kuo.—Kĩambĩrĩria 39:13-20.

Tũtiũ maũndũ maingĩ megiĩ ũrĩa korokoro cia Misiri ciahaanaga matukũ-inĩ macio. Athuthuria a maũndũ ma tene nĩ monete nyũmba cia tene, irĩ na thingo cia hinya na tũnyũmba twa kũhingĩra andũ, tũmwe tũrĩ thĩ wa nyũmba. Thutha ũcio, Jusufu aahũthĩrire kiugo gĩa Kĩhibirania kĩngĩtaũrũo “irima,” agĩtaarĩria ũrĩa korokoro ĩyo yahaanaga—kũndũ gũtarĩ ũtheri kana mwĩhoko. (Kĩambĩrĩria 40:15) Thĩinĩ wa ibuku  rĩa Thaburi, tuonaga atĩ Jusufu nĩ aanyaririrũo makĩria. Riugaga ũũ: “Aikaraga ooheetwo na mabĩngũ magũrũ, na ooheetwo nyororo ngingo.” (Thaburi 105:17, 18, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language 2007) Amisiri rĩmwe na rĩmwe macookagia moko ma andũ na thutha makamohera kĩĩgokora-inĩ; angĩ nao makohanio na cuma ngingo-inĩ. No mũhaka Jusufu akorũo nĩ aanyamarĩkire mũno—na gũtirĩ mehia eekĩte!

Makĩria ma ũguo, kau gatiarĩ kaũndũ ka ihinda inini. Rũgano rũu rũtwĩraga ũũ: “Agĩgĩikara kũu korokoro-inĩ.” Aikarire mĩaka mĩingĩ thĩinĩ wa kũndũ kũu kũũru! * Jusufu ndaamenyaga atĩ kwĩ hĩndĩ ĩgaakinya arekererio. O ũrĩa matukũ macio moru mathiaga mongererekete, magĩtuĩka ciumia, na mĩeri-rĩ, Jusufu aahotire atĩa gũtooria gũkua ngoro na akĩaga gũte mwĩhoko?

Rũgano rũu rũtũheaga macokio maya ma gwĩkĩra ngoro: “Jehova aarĩ hamwe na Jusufu, agĩkĩmwĩka maũndũ mega ma ũtugi.” (Kĩambĩrĩria 39:21) Gũtirĩ thingo cia njera, bĩngũ, kana marima marĩ nduma mangĩgirĩrĩria wendo wa Jehova ũkinyĩre ndungata ciake. (Aroma 8:38, 39) No tũgerie kũhũũra mbica Jusufu agĩitũrũrĩra Ithe witũ wa igũrũ ngoro yake arĩ na ruo, agacoka akagĩa na thayũ na ũhoreri ũrĩa no “Ngai mwene ũhoro wothe wa kũũmanĩrĩria” ũngĩhota kũheana. (2 Akorintho 1:3, 4; Afilipi 4:6, 7) Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ Jehova eekĩire Jusufu? Tũthomaga atĩ, “agĩtũma etĩkĩrĩke nĩ mũnene ũrĩa waroraga andũ arĩa ohe.”

Andũ arĩa ohe nĩ maaheagwo wĩra wa kũruta, na o rĩngĩ Jusufu akĩhe Jehova gĩtũmi gĩa kũmũrathima. Aarutire wĩra na kĩyo, akĩgeria gwĩka o ũrĩa wothe angĩhota wĩra-inĩ o wothe aaheagwo, macio mangĩ agĩtigĩra Jehova. O ta ũrĩa aarathimĩtwo arĩ mũciĩ kwa Potifaru, Jusufu nĩ eehokirũo na agĩtĩo nĩ andũ. Tũthomaga ũũ: “Nake mũnene ũcio agĩtigĩra Jusufu ũrori wa andũ othe arĩa maarĩ kũu korokoro-inĩ; naguo wĩra ũrĩa wothe warutagwo kũu, nĩ Jusufu waũrutithagia. Ningĩ mũnene ũcio wa korokoro ndarĩ ũndũ o na ũrĩkũ aaroraga wa maũndũ marĩa maarĩ watho-inĩ wa Jusufu, nĩ ũndũ Jehova aarĩ hamwe nake; naguo ũndũ ũrĩa wothe eekaga, Jehova agĩtũma ũgaacĩre.” (Kĩambĩrĩria 39:22, 23) Na githĩ Jusufu ndakĩiguire omĩrĩrio mũno nĩ kũmenya atĩ Jehova nĩ aamũrũmbũyagia!

Twahota gũcemania na moritũ maingĩ na manene ũtũũro-inĩ witũ, rĩmwe no akorũo arĩ wagi mũnene wa kĩhooto, ĩndĩ no twĩrute kuumana na wĩtĩkio wa Jusufu. Tũngĩikara tũkĩhoyaga Jehova, tũgaathĩkĩra maathani make, na tũkageria o ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũmũkenie, nĩ arĩkoragwo na gĩtũmi gĩa gũtũrathima. Ũhoro-inĩ wĩgiĩ Jusufu, Jehova nĩ aamũigĩire irathimo ingĩ nyingĩ makĩria, o ta ũrĩa tũrĩona icunjĩ-inĩ ingĩ ta ici iria irĩũka.