Danɩyɛɛlɩ 2​:​1-49

  • Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ ɖoziye naɖɩyɛ sidi ɛ-ñʋʋ taa (1-4)

  • Lɔŋsɩnɖʋ nɔɔyʋ tɩpɩzɩ nɛ eheyi-i e-ɖoziye (5-13)

  • Danɩyɛɛlɩ pɔzɩ Ɛsɔ se ɛsɩnɩ-ɩ (14-18)

  • Danɩyɛɛlɩ sam Ɛsɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ekuli mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ-ɩ (19-23)

  • Danɩyɛɛlɩ heyi wiyaʋ ɛlɛ ɖoziye (24-35)

  • Ðoziye tɔbʋʋ lɩzʋʋ (36-45)

    • Pɩyɛ nɖɩ ɖɩkɛ kewiyaɣ nakɛyɛ yɔ ɖɩyɔkʋʋ sɩʋ kpeliɣa (44, 45)

  • Wiyaʋ ɖʋ Danɩyɛɛlɩ hɩɖɛ (46-49)

2  Nabukodonozɔɔrɩ kewiyitu tɔɔʋ pɩnaɣ 2 ñɩŋga taa, eeɖozi ɖoza naayɛ nɛ pisidi ɛ-ñʋʋ taa siŋŋ+ nɛ pʋyɔɔ lɛ ɛtaapɩzɩɣ se eɖoo.  Pʋyɔɔ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ se payaa cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ, alɩfaanaa, tɩyaa nɛ Kalɩdee mba* se pɔkɔɔ nɛ peheyi wiyaʋ e-ɖoza. Nɛ pɔkɔɔ nɛ pasɩŋ wiyaʋ ɛsɩndaa.+  Peeɖe wiyaʋ heyi-wɛ se: «Monɖozi ɖoziye naɖɩyɛ, nɛ pisidi ma-ñʋʋ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɔnsɔɔlaa se mantɩlɩ ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ.»  Kalɩdee mba cosi wiyaʋ Arameya kʋnʋŋ*+ taa se: «Oo wiyaʋ, caɣ wezuu tam. Heyi ɖa ña-lɩmɖʋyaa ño-ɖoziye, nɛ ɖɩkaɣ-ŋ lɩzʋʋ ɖɩ-tɔbʋʋ.»  Wiyaʋ cosi Kalɩdee mba se: «Paɣtʋ tʋnɛ manɖʋwa: Ye itiheyi-m mon-ɖoziye nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ yɔ, pakaɣ-mɩ cɛdɛlʋʋ nɛ mɩ-ɖɩsɩ kaɣ pɩsʋʋ samaɣ awayɩ ɖɩlɩyɛ.*  Ɛlɛ ye iheyi-m mon-ɖoziye nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ yɔ, mankaɣ-mɩ labʋ kʋjɔŋ, mɛhɛyɩ-mɩ nɛ manɖʋ-mɩ hɩɖɛ siŋŋ.+ Ye mbʋ, iheyi-m mon-ɖoziye nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ.»  Pocosi nabʋlɛ ɖeɖe se: «Wiyaʋ eheyi ɖa ɛ-lɩmɖʋyaa e-ɖoziye, nɛ ɖɩkaɣ-ɩ lɩzʋʋ ɖɩ-tɔbʋʋ.»  Wiyaʋ kitini-wɛ se: «Mansɩm camɩyɛ se alɩwaatʋ ɩñɩnɩɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɩsɩm paɣtʋ ndʋ manɖʋwa yɔ.  Ye itiheyi-m mon-ɖoziye yɔ, nɩŋgbaŋʋʋ hɔm kʋɖʋmʋm talɩɣnɩ mɩ-tɩŋa. Ɛlɛ ɩnɩnɩ ɖama se iheyi-m cɛtɩm tɔm nɛ ipeɣzi-m pɩkɔɔ nɛ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ wɛtʋ lɛɣzɩɣ yɔ. Ye mbʋ, iheyi-m mon-ɖoziye, nɛ mankaɣ tɩlʋʋ se ɩpɩzɩɣ nɛ ɩlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ.» 10  Kalɩdee mba cosi wiyaʋ se: «Ɛyʋ nɔɔyʋ fɛyɩ tɛtʋ yɔɔ se ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla mbʋ wiyaʋ pɔzʋʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ wiyaʋ sɔsɔ nɔɔyʋ yaa komina ñʋʋdʋ nɔɔyʋ tɩpɔzɩtɩ cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ pa-taa nɔɔyʋ yaa alɩfaa nɔɔyʋ yaa Kalɩdee tʋ nɔɔyʋ se ɛla nabʋyʋ mbʋ. 11  Mbʋ wiyaʋ pɔzʋʋ yɔ pɩwɛ kaɖɛ, nɛ nɔɔyʋ fɛyɩ se ɛpɩzɩɣ nɛ eheyi wiyaʋ mbʋ ɛpɔzʋʋ yɔ nɛ pɩtasɩnɩ ɛsɔnaa, ɛsɔnaa mba paba fɛyɩ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ.» 12  Peeɖe wiyaʋ pana mʋ miŋ siŋŋ nɛ ɛɖʋ paɣtʋ se paɖɩzɩ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa kpeekpe.+ 13  Paɖʋ paɣtʋ nɛ pacaɣaɣ kʋʋ lɔŋsɩnɖaa lɛ, pañɩnɩ ɖɔɖɔ Danɩyɛɛlɩ nɛ ɛ-taabalaa se pakʋ-wɛ. 14  Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Danɩyɛɛlɩ kpaɣnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ lɛɣtʋ yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩnɩ wiyaʋ yɔɔ kandɩyaa ñʋʋdʋ Ariyɔkɩ, weyi ɛɛlɩwa se ɛkʋ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa yɔ. 15  Ɛpɔzɩ wiyaʋ yɔɔ kandɩyaa ñʋʋdʋ Ariyɔkɩ se: «Ɛbɛ yɔɔ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ?» Ðɩnɛ ɛlɛ Ariyɔkɩ heyi Danɩyɛɛlɩ mbʋ pɩlaba yɔ.+ 16  Peeɖe Danɩyɛɛlɩ sʋ wiyaʋ cɔlɔ nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se ɛha-ɩ alɩwaatʋ nɛ ɛlɩzɩ-ɩ e-ɖoziye tɔbʋʋ. 17  Pʋwayɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ wolo ɛ-ɖɩɣa nɛ eheyi ɛ-taabalaa Anaanɩya, Misaayɛɛlɩ nɛ Azariya mbʋ pɩlaba yɔ. 18  Danɩyɛɛlɩ pɔzɩ-wɛ se patɩmnɩ ɛsɔdaa Ɛsɔ se ɛna pa-pʋtɔdɩyɛ mɛsaɣ tɛɛ tɔm tʋnɛ tɩ-taa, se pɩsa nɛ pataakʋ ɛ nɛ ɛ-taabalaa mba nɛ pɛkpɛndɩnɩ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa lalaa. 19  Pʋwayɩ lɛ, pɩwɩlɩ Danɩyɛɛlɩ mɛsaɣ tɛɛ tɔm ndʋ natʋ natʋyʋ taa ɖoo taa.+ Nɛ Danɩyɛɛlɩ sa ɛsɔdaa Ɛsɔ. 20  Danɩyɛɛlɩ yɔɔdaa se: «Pasa Ɛsɔ hɩɖɛ tam tam,*Mbʋ pʋyɔɔ yɔ e-ɖeke ɛtɩnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ.+ 21  Ɛnʋ lɛɣzɩɣnɩ alɩwaatʋ nɛ wɛɛ,+Ɛkʋsʋʋ awiya nɛ ɛsɩɣ awiya,+Ɛhaɣ lɔŋsɩnɖɛ lɔŋsɩnɖaa, nɛ ɛhaɣ sɩmtʋ mba pɛwɛnɩ lɛɣtʋ yɔ.+ 22  Ekuluu wondu cukaŋ ñɩndʋ yɔɔ nɛ mɛsaɣ tɛɛ wondu yɔɔ,+Ɛsɩm mbʋ pɩwɛ cɩkpɛndʋʋ taa yɔ,+Nɛ ɛ-cɔlɔ ñalɩmɩyɛ wɛɛ.+ 23  Hayɩ mɔn-cɔzɔnaa tɛ Ɛsɔ, ña mɛncɛlɩɣ sɛtʋ nɛ samtʋ,Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋha-m lɔŋsɩnɖɛ nɛ ɖoŋ. Nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ŋyeba nɛ mantɩlɩ mbʋ ɖɩpɔzɩ-ŋ yɔ;Ŋyeba nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ pɩcɛyɩɣ wiyaʋ yɔ.»+ 24  Pʋwayɩ lɛ, Danɩyɛɛlɩ wolo Ariyɔkɩ weyi wiyaʋ kaalɩzaa se ɛkʋ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa+ yɔ ɛ-cɔlɔ nɛ eheyi-i se: «Taakʋ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa taa nɔɔyʋ. Woni-m wiyaʋ ɛsɩndaa, nɛ mankaɣ lɩzʋʋ wiyaʋ e-ɖoziye tɔbʋʋ.» 25  Ariyɔkɩ woni Danɩyɛɛlɩ wiyaʋ ɛsɩndaa lɛɛ lɛɛ nɛ eheyi-i se: «Mana Yuuda ñɩma mba pɛkɛzɩ-wɛ tɛtʋ yɔ+ pa-taa abalʋ nɔɔyʋ, nɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛlɩzɩ wiyaʋ e-ɖoziye tɔbʋʋ.» 26  Wiyaʋ pɔzɩ Danɩyɛɛlɩ weyi payaɣaɣ-ɩ se Bɛlɩtɩsazaarɩ+ yɔ se: «Toovenim se ŋpɩzɩɣ nɛ ŋheyi-m ɖoziye nɖɩ monɖozaa yɔ nɛ ŋlɩzɩ-m ɖɩ-tɔbʋʋ na?»+ 27  Danɩyɛɛlɩ cosi wiyaʋ se: «Lɔŋsɩnɖʋ nɔɔyʋ, alɩfaa nɔɔyʋ, cɔjɔnaa mba pɛkɛ maajiki laɖaa yɔ pa-taa nɔɔyʋ yaa mba patɩyɩɣnɩ tɩɩnzɩ yɔ pa-taa nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ eheyi wiyaʋ mɛsaɣ tɛɛ tɔm ndʋ ɛpɔzʋʋ yɔ.+ 28  Ɛlɛ Ɛsɔ nɔɔyʋ wɛ ɛsɔdaa, ɛkɛ weyi ekuluu mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ,+ nɛ eyeba nɛ Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ tɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ kɩyakɩŋ ɖɩdɛnɖɛ alɩwaatʋ taa yɔ. Ño-ɖoziye yɔ, nɛ natʋ ndʋ ŋna alɩwaatʋ ndʋ ŋhɩnɩ ña-kaɖʋ yɔɔ yɔ, ndʋ yɔ: 29  «Ña, Oo wiyaʋ, ŋŋwɛ ña-kaɖʋ yɔɔ lɛ, ña-lɩmaɣza wobi mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ weyi ekuluu mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ, eyeba nɛ ŋtɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ yɔ. 30  Piyele nɛ ma yɔ, pɩtɩkɛ se mɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɛ pɩkɩlɩ paa anɩ yɔɔ pikuli mɛsaɣ tɛɛ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ pɩwɩlɩ-m; ɛlɛ pɩlabɩ mbʋ se palɩzɩ wiyaʋ e-ɖoziye tɔbʋʋ, se pɩsa nɛ ŋtɩlɩ lɩmaɣza wena awɛ ña-laŋɩyɛ taa yɔ.+ 31  «Oo wiyaʋ, ŋŋwɛɛ nɛ ŋcɔŋna, nɛ ŋna sɩʋ kpeliɣa sɔsɔɔ nakɛyɛ. Sɩʋ kpeliɣa ŋga, kaapaɣlaa kpem nɛ keɖeɣ miŋ pɩdɩɩfɛyɩ, kaasɩŋ ñɛ-ɛsɩndaa, nɛ kɛ-wɛtʋ kaacaɣ sɔɔndʋ. 32  Sɩʋ kpeliɣa ŋga, ka-ñʋʋ kaakɛ sika kɩbaŋa,+ ka-laŋɩyɛ nɛ ke-nesi kaakɛ liidiye,+ ko-lotu nɛ ko-yoo kaakɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ,+ 33  ka-nɩŋgbanzɩ kaakɛ ñɩɣyʋʋ,+ nɛ ka-naataŋ kɛ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kisidini cʋʋ* yɔ.+ 34  Ŋwɛ cɔnʋʋ yɔɔ, nɛ pɩyɛ naɖɩyɛ kpɛzɩ, ɛlɛ pɩtɩkɛ nesi kpɛzɩnɩ-ɖɩ, nɛ ɖɩyaɣ sɩʋ kpeliɣa ŋga ka-naataŋ weyi ɩɩkɛ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kisidini cʋʋ yɔ nɛ ɖɩyɔkɩ-ɩ.+ 35  Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, pɩyɔkɩ ñɩɣyʋʋ, cʋʋ, ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, liidiye nɛ sika, pa-tɩŋa, nɛ papɩsɩ ɛzɩ lɔtʋ ndʋ tɩwɛ soŋaɣ alɩwaatʋ taa tɔɔnaɣ ɖɩmaɖɛ taa yɔ, nɛ helim kpaɣ-wɛ nɛ pɩɖɛna nɛ pataapɩzɩɣ se patasɩ naʋ pɔ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Ɛlɛ pɩyɛ nɖɩ ɖɩyaɣ sɩʋ kpeliɣa yɔ, ɖɩpɩsɩ pʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ nɛ kisu tɛtʋ kpeekpe yɔɔ. 36  «Ðoziye lɛ, nɛ lɛɛlɛɛyɔ, ɖɩlɩzɩɣ wiyaʋ ɖɩ-tɔbʋʋ. 37  Oo ña wiyaʋ, awiya taa wiyaʋ weyi ɛsɔdaa Ɛsɔ ha kewiyaɣ,+ hoɖe, ɖoŋ nɛ samtʋ yɔ, 38  nɛ weyi e-nesi taa ɛɖʋzɩ ɛyaa paa le pɛwɛɛ yɔ, pɩkpɛndɩnɩ ñɩtʋ taa kpɩna nɛ ɛsɔdaa sumasɩ, nɛ weyi ɛpɩsɩ-ɩ ñʋʋdʋ pa-tɩŋa pɔ-yɔɔ yɔ,+ ña-maɣmaɣ ñɛkɛnɩ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɛ sika yɔ.+ 39  «Ɛlɛ ña-wayɩ lɛ, kewiyaɣ lɛɛka kaɣ lɩʋ,+ kaatalɩɣ-ŋ; pʋwayɩ lɛ, kewiyaɣ lɛɛka kaɣ lɩʋ, tozo ñɩŋga, ŋga kɛkɛ ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ yɔ, nɛ kakaɣ ɖiyuu tɛtʋ kpeekpe.+ 40  «Piyele nɛ kewiyaɣ 4 ñɩŋga yɔ, kakaɣ wɛʋ ɖoŋ ɛzɩ ñɩɣyʋʋ yɔ.+ Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛzɩ ñɩɣyʋʋ yɔkʋʋ nɛ kɩpʋʋtʋʋ pɩtɩŋa payɩ yɔ, ɛɛɛ, ɛzɩ ñɩɣyʋʋ tɔyɩtʋʋ yɔ, kakaɣ yɔkʋʋ nɛ kɔtɔyɩtɩ kewiyisi sɩnɛ sɩ-tɩŋa.+ 41  «Nɛ ɛzɩ ŋnaʋ se naataŋ nɛ nimbe kɛ cʋʋ* ŋgʋ kisidini ñɩɣyʋʋ yɔ, kewiyaɣ taa kaɣ tayʋʋ, ɛlɛ ñɩɣyʋʋ ɖoŋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ kaɣ wɛʋ ka-taa, ɛzɩ ŋnaʋ se ñɩɣyʋʋ sidini cʋʋ ŋgʋ kɩhʋwa yɔ. 42  Nɛ ɛzɩ nimbe kɛʋ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kisidini cʋʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ kewiyaɣ kaɣ wɛʋ ɖoŋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa nɛ kɛwɛɛnɩ ɛjandʋ hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa. 43  Ɛzɩ ŋnaʋ se ñɩɣyʋʋ sidini cʋʋ ŋgʋ kɩhʋwa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩwɛ ɖoŋ yɔ, kɩ nɛ ɛyaa samaɣ* pakaɣ siduu ɖama taa, ɛlɛ paakaɣ ñɔnʋʋ ɖama, lɛlʋ ɛɛkaɣ ñɔnʋʋ lɛlʋ, ɛzɩ ɛzɩma ñɩɣyʋʋ ɛɛñɔʋnɩ cʋʋ yɔ. 44  «Awiya ana a-alɩwaatʋ taa lɛ, ɛsɔdaa Ɛsɔ kaɣ sɩʋ kewiyaɣ nakɛyɛ,+ ŋga paakaɣ-kɛ ɖɩzʋʋ kpa yɔ.+ Nɛ paakaɣ cɛlʋʋ kewiyaɣ ŋga ɛyaa samaɣ lɛɛka.+ Kakaɣ yɔkʋʋ kewiyisi lɛɛsɩ tɩŋa nɛ kaɖɩzɩ-sɩ,+ nɛ ke-ɖeke kakaɣnɩ wɛʋ tam,+ 45  ɛzɩ ŋnaʋ se pɩyɛ naɖɩyɛ kpɛzɩ pʋʋ yɔɔ, ɛlɛ pɩtɩkɛ nesi kpɛzɩnɩ-ɖɩ, nɛ ɖɩyɔkɩ ñɩɣyʋʋ, ñɩɣyʋʋ kɩsɛɛmʋʋ, cʋʋ, liidiye nɛ sika yɔ.+ Ɛsɔ Sɔsɔ yeba se wiyaʋ ɛtɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ.+ Ðoziye kɛ toovenim, nɛ ɖɩ-tɔbʋʋ nɩʋ mʋnaa se pataa-pʋ liu.» 46  Peeɖe Wiyaʋ Nabukodonozɔɔrɩ luŋaa nɛ ɛpa ɛ-ɛsa nɛ tɛtʋ Danɩyɛɛlɩ ɛsɩndaa nɛ ɛɖʋ-ɩ hɩɖɛ. Nɛ wiyaʋ ɖʋ paɣtʋ se palabɩ-ɩ kʋjɔʋ nɛ pañaɣzɩ-ɩ ŋgee tɩlaaɖɩ. 47  Wiyaʋ heyi Danɩyɛɛlɩ se: «Toovenim taa lɛ, mɩ-Ɛsɔ kɛ ɛsɔnaa taa Ɛsɔ nɛ awiya taa Kɩbaɣlʋ nɛ weyi ekuluu mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋpɩzaa nɛ ŋkuli mɛsaɣ tɛɛ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ nɛ ŋwɩlɩ.»+ 48  Nɛ wiyaʋ sɩɩ Danɩyɛɛlɩ lone sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ taa nɛ ɛlabɩ-ɩ kʋjɔŋ kɩbaŋ sakɩyɛ, nɛ ɛpɩsɩ-ɩ ñʋʋdʋ Babilɔɔnɩ egeetiye kpeekpe yɔɔ,+ nɛ ageeta ñʋndɩnaa ñʋʋdʋ nɛ ɛcɔŋnɩ Babilɔɔnɩ lɔŋsɩnɖaa kpeekpe yɔɔ. 49  Nɛ Danɩyɛɛlɩ pɔzɩ wiyaʋ lɛ, ɛlɛ tisi nɛ ɛsɩɩ Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego+ se pɔcɔŋnɩ Babilɔɔnɩ egeetiye yɔɔ; ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ ñalakaɣ tʋmɩyɛ wiyaʋ ɖɩɣa taa.

Pɩ-tɛɛ tɔm

Pʋ-tɔbʋʋ se mba pɛwɛ niye tɩyɩtʋ nɛ tɩɩnzɩ tɩyɩnʋʋ taa yɔ.
Kiɖe tɛɛ lɛ, paama Dan 2:4b nɛ piwolo 7:28 Arameya kʋnʋŋ taa.
Pɩpɩzɩɣ pɩkɛ, «huɖe nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɔlɔʋ ñɩtʋ yɔ; pɩndʋ huwa.»
Yaa «kpaɣnɩ tam tam nɛ piwolo tam tam.»
Yaa «cʋʋ ŋgʋ pɔhɔba (ponuutaa) yɔ.»
Piye piye, «cʋʋ mayʋ cʋʋ.»
Yaa «ɛyaa lʋlʋʋ taa mba,» pʋ-tɔbʋʋ se samaɣ taa ɛyaa.