Ee! Pantu Baibolo yafuma kuli “Lesa uusansamusha abali no bulanda.” (2 Abena Korinti 7:6) Nangu ca kuti Baibolo te citabo icilanda pa fya bumi, yalyafwa abantu abengi ukuleka ukutontonkanya pa kuipaya. Ifyo ilanda na imwe kuti fyamwafwa.

•  Finshi Baibolo ilanda ifingamwafwa?

•  Bushe Baibolo yalilandapo pa bantu abalefwaya ukufwa?

•  Malembo nshi aya mu Baibolo ayengamwafwa ukuleka ukutontonkanya pa kuipaya?

•  Kuti mwayafwa shani cibusa wenu nga alefwaya ukuipaya?

•  Kuti mwacita shani nga ca kuti kale mwalifwailepo ukuipaya?

• ● Muleebako abantu ifyo muleumfwa.

   Ifyo Baibolo ilanda: “Ukutemwa kwa kwa cibusa wa cishinka takupwa, kabili uyu cibusa ni munyina uufyalwa ilyo kuli ubucushi.”—Amapinda 17:17.

   Umwalola aya mashiwi: Tulingile ukuleka abantu baletwafwa nga ca kuti tuli no bulanda.

   Nga tamwebeleko bambi ifyo muleumfwa, kuti mwafilwa ukushipikisha amafya. Nomba nga mwaebako bantu ifyo muleumfwa, kuti mwatendeka ukumfwako bwino kabili kuti mwayaluka na mu fyo mulemona amafya mukwete.

   Esheniko ukucita ifi: Nga muli na mafya, ebeniko lupwa lwenu nelyo cibusa wenu uo mwacetekela ifyo muleumfwa. * Nalimo kuti mwamulembela fye ifyo muleumfwa.

• ● Mufwile ukuya ku cipatala.

   Ifyo Baibolo ilanda: “Abatuntulu tabakabila kondapa, kano abalwele.”—Mateo 9:12.

   Umwalola aya mashiwi: Tufwile ukuya ku cipatala nga ca kuti natulwala.

   Amalwele yamo yalalenga abantu balatontonkanya pa kuipaya. Tamufwile ukumfwa insoni nga namulwala amalwele ya musango uyu pantu yalapola.

   Esheniko ukucita ifi: Mufwile ukwangufyanya ukumona badokota abengamundapa.

• ● Muleibukisha ukuti Lesa alimubikako amano.

   Ifyo Baibolo ilanda: “Bushe inseba shisano tabashita mu tundalama tubili utunono sana? Na lyo line Lesa talabapo nangu lumo. . . . Mwilatiina; mwalicindama ukucila inseba ishingi.”—Luka 12:6, 7.

   Umwalola aya mashiwi: Lesa alimutemwa sana.

   Inshita shimo kuti mulemona kwati takwaba uwamubikako amano, lelo Lesa alimubikako amano kabili alamona nga mulecula. Alamubikako amano nangu ca kuti mulemona kwati no kufwa kwawama. Baibolo pa Amalumbo 51:17 ilanda ukuti, “Umutima uwa bulanda kabili uwasakamikwa, tamwakausuule, mwe Lesa.” Lesa tafwaya mwaipaya pantu alimutemwa.

   Esheniko ukucita ifi: Fwayeni no kutontonkanya pa fishinka ifilanga ukuti Lesa alimutemwa. Ku ca kumwenako, belengeni icipandwa 24 mu citabo icingamwafwa ukumfwikisha ifyaba mu Baibolo icitila Palameni Kuli Yehova.

• ● Mulepepa kuli Lesa.

   Ifyo Baibolo ilanda: “Mulepoosa amasakamika yenu yonse pali [Lesa], pantu asakamana imwe.”—1 Petro 5:7.

   Umwalola aya mashiwi: Lesa afwaya mulemulondolwela ifyo muleumfwa e lyo na mafya mukwete.

   Lesa kuti amusansamusha kabili kuti amupeela amaka ya kushipikisha amafya. (Abena Filipi 4:6, 7, 13) Alafwa bonse abapepa kuli ena ukuti abafwe.—Amalumbo 55:22.

   Esheniko ukucita ifi: Pepeni kuli Lesa lelo line. Ishina lya kwa Lesa ni Yehova, kanshi ilyo mulemulondolwela ifyo muleumfwa mufwile ukulibomfya. (Amalumbo 83:18) Mwebeni ukuti alemwafwa ukushipikisha.

• ● Muletontonkanya pa fisuma ifyo Baibolo yalandapo ifikacitika ku ntanshi.

   Ifyo Baibolo ilanda: “Ili isubilo tukwete lyaba nge nanga ya mweo, ilyashininkishiwa kabili ilyakosa.”—AbaHebere 6:19.

   Umwalola aya mashiwi: Ifyo mumfwa kuti filealuka-aluka, lelo kuti muli ne nsansa e lyo mailo mwaba no bulanda, kwati ni filya ciba umwato nga buleenda pa mumana apali amabimbi ayakalamba, lelo isubilo lya kuti ifintu fikawama kuti lyalenga mwaleka ukwalukaaluka mu fyo mumfwa.

   Filya Baibolo ilanda ukuti ifintu fikawama ku ntanshi te malanda kanwa, pantu Lesa alilaya ukuti akafumyapo fyonse ifilenga tulecula.—Ukusokolola 21:4.

   Esheniko ukucita ifi: Belengeni isambililo 5 muli broshuwa ya Imbila Nsuma Ukufuma Kuli Lesa! pa kuti mwishibilepo na fimbi pa fisuma ifyo Baibolo yalandapo ifikacitika ku ntanshi.

• ● Mulecita ifyo mwatemwa.

   Ifyo Baibolo ilanda: “Umutima wa nsansa muti uusuma.”—Amapinda 17:22.

   Umwalola aya mashiwi: Nga tulecita ifintu ifyo twatemwa, kuti twaleka ukusakamikwa sana.

   Esheniko ukucita ifi: Citeni ifyo mwatemwa. Ku ca kumwenako, umfweniko inyimbo ishingalenga mwaumfwako bwino, belengeni ifyebo ifingamukoselesha, nelyo ukucita ifintu fimbi ifyo mwatemwa. Na kabili kuti mwaba ne nsansa nga ca kuti mulecitila abantu ifisuma.—Imilimo 20:35.

• ● Mulecita ifingalenga mwaba no bumi ubusuma.

   Ifyo Baibolo ilanda: ‘Ukutukusha umubili kulafwa.’—1 Timote 4:8.

   Umwalola aya mashiwi: Kuti mwaba no bumi ubusuma nga ca kuti muletukusha umubili, mulelaala amaawala yalinga, kabili mulelya ne fya kulya ifingalenga mwaba no bumi ubusuma.

   Esheniko ukucita ifi: Mule-endako, nangu fye ni pa mamineti 15.

• ● Muleibukisha ukuti ifintu filaaluka kabili ifyo tumfwa na fyo filaaluka.

   Ifyo Baibolo ilanda: ‘Te kuti mwishibe icikamucitikila mailo.’—Yakobo 4:14.

   Umwalola aya mashiwi: Ilingi line amafya tukwata yalapwa nangu ca kuti yakalamba sana kabili yalemoneka kwati te kuti yapwe.

   Nangu ubwafya mukwete bwingakula shani, mu kupita kwa nshita ifintu kuti fya-aluka. Kanshi mulefwayako ifingamwafwa ukulashipikisha. (2 Abena Korinti 4:8) Nangu ca kuti muli no bulanda pali ino nshita, mu kupita kwa nshita kuti mwatendeka ukumfwako bwino. Nomba nga mwaipaya, ninshi calaala capwa, te kuti mwalule ifintu.

   Esheniko ukucita ifi: Belengeni pa bantu abo Baibolo yalandapo abafuupwilwe ica kuti balefwaya fye ukufwa, kabili mumone ne fyo amafya bakwete yapwile, nangu ca kuti ilingi line tabaleenekela ukutila kuti yapwa. Lekeni tulande pali bamo abo Baibolo yalandapo abalefwaya ukufwa.

 Ee. Baibolo yalilanda pa bantu abalemona kwati no kufwa kwawama. Lesa tabakalipiile, lelo alibafwile. Na imwe bene kuti amwafwa.

Eliya

•  ● Bushe ali nani? Eliya ali ni kasesema uwashipa. Nomba, na o wine inshita shimo alefuupulwa. Baibolo pali Yakobo 5:17 ilanda ukuti, “Eliya ali fye muntu nga ifwe bene.”

•  ● Cinshi calengele amone kwati no kufwa kwawama? Kwali inshita ilyo Eliya alemona kwati takwali uwali no kumwafwa, alyumfwile umwenso kabili alemona kwati tacindama. Ici calengele alande ukuti: “Mwe Yehova lekeni fye mfwe.”—1 Ishamfumu 19:4.

•  ● Cinshi camwafwile? Eliya alipepele kuli Lesa no kumweba ifyo aleumfwa. Bushe Lesa amukoseleshe shani? Alilangile ukuti alikwata amaka kabili alibika amano kuli Eliya ilyo acitile ifipesha amano. Na kabili, alyebele Eliya ukuti alefwaya ukumupeela imilimo na imbi kabili alimufwaile uwa kumwafwa umusuma.

•  ▸ Belengeni ilyashi ililanda pali Eliya ilyaba pa: 1 Ishamfumu 19:2-18

Yobo

•  ● Bushe ali nani? Yobo ali mwaume umukankaala, uwalepepa Lesa wa cine kabili alikwete no lupwa.

•  ● Cinshi calengele amone kwati no kufwa kwawama? Mu nshita fye iinono Yobo aishilekwata amafya ayengi ayo ashaleenekela. Yobo alilufishe fyonse ifyo akwete. Abana bakwe bonse balifwile ilyo kwacitike ubusanso kabili alilwele ubulwele ubwabipisha ubwalelenga aleumfwa sana ubukali. Na kabili balemweba ukuti e walengele ifyabipa filemucitikila. Yobo alandile ukuti: “Nakaana umweo; nshakekale no mweo umuyayaya.”—Yobo 7:16.

•  ● Cinshi camwafwile? Yobo alipepele kuli Lesa kabili alyebeleko abantu ifyo aleumfwa. (Yobo 10:1-3) Cibusa wakwe Elihu uwali ne cikuuku alimukoseleshe kabili alimwafwile ukwaluka mu fyo alemona amafya akwete. Ne caweme ca kutila, Yobo alisumine ukuti Lesa amulungike no kumwafwa.

•  ▸ Belengeni ilyashi ililanda pali Yobo ilyaba pali: Yobo 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.

Mose

•  ● Bushe ali nani? Mose ali ni ntungulushi ya bena Israele kabili ali ni kasesema uwa cishinka.

•  ● Cinshi calengele amone kwati no kufwa kwawama? Mose alikwete imilimo iingi nga nshi, abantu balemusuusha, kabili alenaka sana. Ici calengele alande kuli Lesa ukuti: “Njipayeni fye cipwilemo.”—Impendwa 11:11, 15.

•  ● Cinshi camwafwile? Mose alyebeleko Lesa ifyo aleumfwa. Lesa alyebele Mose ifya kucita pa kuti imilimo akwete icepeko na pa kuti elanaka sana.

•  ▸ Belengeni ilyashi ililanda pali Mose ilyaba pa: Impendwa 11:4-6, 10-17.