“Kaipuhan mong magin arog kan iba ta kun dai mayo kang barkada, boring an buhay, saka mayong mangyayari saimo. Daing makakagirumdom saimo saka magsosolo ka.”—Carl.

 Sobra man daw an sinabi niya? Siguro. Pero, may mga tawo na gigibuhon dawa ano para dai mangyari sainda an sinabi ni Carl. Arog ka man daw kaiyan? Matatabangan ka kan artikulong ini na maaraman an mas marahay na gibuhon para magkaigwa nin mga amigo.

•  Taano ta gusto kan mga tawo na akuon sinda kan iba?

•  An dapat mong maaraman

•  An sinasabi kan ibang tin-edyer

•   Habo nindang maitsa-puwera. “Nahiling ko sa social media su mga piktyur kan mga barkada ko kan magpasyar sinda na dai ako kaiba. Napaisip lugod ako kun ano an problema sako, tapos pigpaparaisip ko na pating habo talaga ninda sako.”—Natalie.

   PAG-ISIPAN: Namati mo na daw na naitsa-puwera ka? May ginibo ka na daw na paagi para akuon ninda? Kun igwa, ano iyan?

•   Habo nindang napapalain sinda. “Habo akong tugutan kan mga magurang ko na magka-cell phone. Pag hinahagad kan iba an number ko, sinasabi ko na mayo akong phone, tapos sinasabi ninda: ‘Ano? Pirang taon ka na?’ Pag sinabi kong 13 na ako, nahihirak sinda sako.”—Mary.

   PAG-ISIPAN: Anong patakaran kan mga magurang mo an sa hiling mo nagigin dahilan na mapalain ka sa iba? Paano mo sinusunod an patakaran na iyan?

•   Habo nindang ma-bully. “An mga kaeskuwela ko habo sa mga tawong iba kun maghiro, magtaram, o iba an relihiyon. Kun dai mo sinda aarugon, magigin target ka nin pambu-bully.”—Olivia.

   PAG-ISIPAN: Na-bully ka na daw dahil napapalain ka? Ano an ginibo mo kan mangyari iyan?

•   Habo nindang mawaran nin mga amigo. “Nakikibagay ako kaidto depende sa kun sairisay an kairiba ko. Inaarog ko an pagtaram ninda. Mangirit ako dawa bako man makangirit. Nakikisabayan pa ngani ako sa sainda pag may pigkakantiyawan sinda maski aram kong nakakakulog iyan.”—Rachel.

   PAG-ISIPAN: Gurano kaimportante saimo na akuon ka kan mga kaedad mo? May binago ka daw sa sadiri mo para lang akuon ka ninda?

•   Kun aarugon mo an iba para akuon ka, tibaad kabaliktaran lugod an mangyari. Taano? Dahil sa parati, naririsa kan iba kun nagsasagin-sagin ka sana. “Lalo lugod akong napalain sa mga kaklase ko kan nagsasagin-sagin ako,” an sabi kan 20 anyos na si Brian. “Nanudan ko na mas marahay na magpakatotoo ka lang, ta risa man kan mga tawo kun nagsasagin-sagin ka.”

   AN MAS MARAHAY NA GIBUHON: Pag-isipan an mga priyoridad mo. An Bibliya nagsasabi: ‘Siyertuhon nindo kun ano an mas importanteng mga bagay.’ (Filipos 1:10) Kaya haputon an saimong sadiri, ‘Arin an mas mahalaga—an akuon kan mga tawong iba man sa sako an mga pamantayan, o an magpakatotoo ako sa sadiri ko?’

   “Mayong saysay kun aarugon mo an iba. Dai iyan makakatabang para mas magustuhan ka kan mga tawo, saka dai man iyan makakatabang saimo na magin mas marahay na tawo.”—James.

•   Dai mo maipapahiling kun siisay ka talaga. Puwedeng mangyari na sige mo na sanang sunod sa gusto kan iba para lang mapaugma sinda. “Kaidto, ginigibo ko an ano man na kaipuhan na gibuhon para akuon ako nin sarong grupo dawa pa makakaraot iyan sa reputasyon ko,” an sabi nin sarong hoben na si Jeremy. “Tinugutan kong kontrulon ako nin iba. Garo ako nagin puppet ninda.”

   AN MAS MARAHAY NA GIBUHON: Aramon an mga pamantayan mo asin isabuhay iyan, imbes na magin garo chameleon na nagbuburubago nin kulor depende sa kapalibutan niya. May marahay na dahilan kaya sinasabi kan Bibliya: “Dai ka magsunod sa kadaklan kun minagibo sinda nin sala.”—Exodo 23:2, An Banal na Biblia (Paulines).

   “Pinurbaran ko kaidtong magustuhan an gabos na gusto ninda—mga musika, kawat, bado, show, klase nin makeup . . . Pinurbaran kong magin sinda. Sa hiling ko narisa ninda na nagsasagin-sagin lang ako. Gabos man gayod sinda nakarisa, dawa ako. Bandang huri, namundo ako saka nakamati na nagsosolo, tapos ribong na ako kun siisay talaga ako. Mayo na su talagang personalidad ko. Nanudan ko na bakong gabos na tawong namimidbid mo makikibagay sa saimo o magugustuhan ka pa ngani. Pero dai iyan nangangahulugan na kaipuhan mo nang sumuko sa paghanap nin mga amigo; kaipuhan mo lang tawan nin atensiyon saka panahon an sadiri mo para magin mature ka.”—Melinda.

•   Makakaapektar iyan sa paggawi mo. Napatunayan ini ni Chris sa nangyari sa saiyang pinsan. “Naggigibo na siya nin mga bagay na dati dai niya man gigibuhon—arog kan pagdroga—para lang akuon siya kan mga barkada niya,” an sabi ni Chris. “Nagin adikto na talaga siya sa droga, asin haros rauton kaiyan an buhay niya.”

   AN MAS MARAHAY NA GIBUHON: Likayan an mga tawo na an pagtaram asin paggawi nagpaparisa na bakong marahay an moralidad ninda. Sinasabi kan Bibliya: “An saro na naglalakaw kaiba kan mga madunong magigin madunong man, pero mapapahamak an saro na nakikiiba-iba sa mga mangmang.”—Talinhaga 13:20, NWT.

   “Kun minsan, marahay na magin mainamigo ka saka maghinguwang makibagay. Pero nungka mong gibuhon ’yan kun maikokompromiso mo kun ano an aram mong tama. An mga tawong marahay na magin amigo iyo idtong aakuon ka kun si’say ka.”—Melanie.

   Tip: Pag naghahanap ka nin mga amigo, bako lang su mga kapareho mo nin mga pinagkakainteresan an kokonsideraron mo. Maghanap nin mga tawong kapareho mo nin mga pamantayan—sa espirituwal, sa moral, saka prinsipyo sa buhay—asin naninindugan sinda diyan.