•   Kii u nôgda mu ñem woñ i ngéda u nok bôt bape ba mpot i mpuñgu?

  •  Me yé me yimbe bé to—Niñ i.

  •  Hala a ntééñga me ndék—ndi me neebe i jam li.

  •  Hala a nhot me—me nla bé meya.

•   Baa u meya i pot mpuñgu?

  •  To jam

  •  Ngim mangéda

  •  Ndék jôga

•   I litehge joñ, baa i pot mpuñgu i yé toi béba jam?

  •  Yañga jam i

  •  Béba le

 Pot i mpuñgu, u yé toi jam bôt ba nlama yoñ ngéda i wan? U nla timbhe le ‘to.’ ‘Ngandak mam i yé, i i yé toi nseñ le bôt ba nlama tôñ. Ndi, bebee le bôt bobasôna ba mpot i mpuñgu!’ Baa maliga ma?

 To neebe to u neebe bé, yi le ngandak bôt i yé, i i mpot bé mpuñgu. Ba gwé manjom malam i pot bé i mpuñgu, le bape ba nhoñol bé. Kiki hihéga:

•  I mpot puñgu i ta bé ndigi i pémés bibuk bibe. Bibuk gwoñ bi nyelel umbe ntén mut u yé. I ngéda u mpot mpuñgu, hala a nla unda le u ta bé mut ngôô, nu a ntôñ bé i yom bape ba nôgda. Baa i ntén mut u won u yé toi?

   Bibel i nkal le: “Ndi hiki yom i mpam mut i nyo i nlôl i ñem.”—Matéô 15:18.

•  I pot mpuñgu i ntinde bôt i bep tehe we. Kaat yada le Cuss Control i nkal le : “Bibuk di mpémés i nyo wés, bi nla unda bonjee ba ga ba mawanda més, bi nla yelel ibale mahaa més ma nti toi bés lipém ni basolôñ bés ba bôlô, mintén mi maada di gwé, ibale bôt ba nkwo bés nyuu, di ga kôhna i bôlô i tole ba ga kônde bés bôlô ipe, lelaa bakén ba bôt ba nôgda i ngéda ba yé ipañ yés.” I nkônde ki le: “Badba le me nla kônde lémés maada mem ni bôt ibale me mpot bé mpuñgu?”[3]

   Bibel i nkal le: “Ni héya mintén mi. . . bisol.”—Éfésô 4:31.

•  U nhoñol bañ le i ngéda u mpot mpuñgu bôt ba yé maséé i emble we. Ikété kaat le How Rude! Alex Packer a ntoñol le: “I bôt ba mpot mpuñgu hiki ngéda, ba wéés i bôt ba ñemble bo.” I ngéda u mpot to laa to laa hala a nhôla bé we i bana bibuk bilam, bibuk bi pék tole bi ngôô. Ibale u mpémés ndigi bibuk hala, ngi hek pék, hala a ga tihba yak lelaa boña woñ a nsal.”

   Bibel i nkal le: “Buk ibe yo ki yo i pémél bañ i manyo manan.”—Éfésô 4:29.

•  Téé ngim jam u nsômbôl yônôs. Inyu ngim sôñ tole ngim sonde, noode boñ biliya le u mpot bañ mpuñgu. U nla tehe mahol moñ ibale u tila mo i libam tole i kalénda. Ndi inyu tééda makidik ma, u nlama gwélél manjel mape. Kiki bo:

•  Keñgle mintuk mi mi nyônôs boña woñ ni bibuk bi mpuñgu. Bibel i nkal le: “Bilôñ bibe bi ñôbôs bilem bilam.” (1 Korintô 15:33, buk isi lipep) “Bilôñ” bi yé bé ndigi bôt ba binam ndi yak mintuk—bifilm u mbéñge, mintuk mi vidéô ni nsik u ñemble. Kenneth, a gwé nwii 17, a nkal le: “Hala a yé jam li ntomb i tôp ngim hiémbi hi hi nlémél we ibabé yoñ ngéda ni bibuk bi mpuñgu, ndigi inyule u ngwés i hiémbi hi.”

•  Ba nhôôlak. Ngandak i mpot mpuñgu inyule ba nhoñol le bôt ba ga tehe bo le ba yé nhôôlak. Ndi hala a ta bé mbale. Minhôôlak mi bôt “mi nsélés ngap yap i hek pék, mu kiki ba ngwélél yo inyu yimbe maselna ipôla loñge ni béba,” hala nyen Bibel i nkal. (Lôk Héber 5:14) Ba nsuhul bé matiñ map ndigi inyu “lémél” bôt bape.

 Maliga ma yé le i pot i mpuñgu i ñôbôs mahoñol (ni mbebi), mam mabe mon ma nyon we i boña. Ndi mpuñgu u mal yon ni nkoñ ’isi! “U kônde ha bañ,” Kaat yada le Cuss Control i nkal. “Yoñ bitelbene bi mbéda inyu mélés bipôdôl bi mpuñgu i homa woñ. Wemede u ga kon maséé, yak bôt bape ba ga kônde ti we lipém.”