Ajawule pa ndandanda

YAKAMUCHISYA LIŴASA | ULOMBELA

Yampaka Atende Kuti “Akaganichisyaga ya Masengo” Pandaŵi Janganaŵa pa Masengo

Yampaka Atende Kuti “Akaganichisyaga ya Masengo” Pandaŵi Janganaŵa pa Masengo

 Masiku agano ligongo lya yipangiso yamakono, ŵandu akuŵechetana ndaŵi jilijose. Myoyo, abwana ŵawo, ŵakusakamula nawo masengo kapena makasitomala gawo mpaka asacheje kuti akamuleje masengo ndaŵi jilijose. Yeleyi mpaka yalepelekasye kutenda yindu yine yakusosekwa mnope mpela kunguluka ni liŵasa lyawo.

 Yakusosekwa kumanyilila

  •   Yipangiso yamakono, mpaka yatendekasye kuti amalileje ndaŵi jejinji ali mkukamula masengo mmalo mwakunguluka ni ŵamkwawo. Mwamti pali kunyumba, paŵajimbile foni kapena papochele utenga pa foni wakwayana ni masengo, mpaka yatendekasye ganisya kuti atande kamula masengogo ndaŵi jijojo.

     “Masiku agano yili yakusawusya kuti pawuŵelwiche ku masengo tukungulucheje ni ŵamkwetu ligongo pawupochele mautenga gakwayana ni kumasengo ukusaleka kukunguluka kula ni kutenda kaje yamasengoyo.”Jeanette.

  •   Akusosekwa kutendapo kandu kuti akoleje ndaŵi jakutenda yindu yakumasengo soni jakunguluka ni liŵasa lyawo. Naga ndaŵi jejinji akusaŵa ali mkutenda ya kumasengo, mpaka yitendekasye kuti liŵasa lyawo likajendaga chenene.

     “Ndaŵi syejinji ŵamkwakwe ngawukusiwatendela atendi ligongo ukusaganisya kuti, ‘Aaa, chambikanichisye soni changululuchile. Chingunguluche nawo ndawi jine.’”—Holly.

 Yampaka yakamuchisye kuti akoleje ndaŵi jakutendela yindu yine

  •   Aliwoneje liŵasa lyawo kuŵa lyakusosekwa mnope. Baibulo jikusasala kuti, “Yayilumbikenye Mlungu pampepe, mundu akayilekanganya.” (Mateyu 19:6, New American Bible, Revised New Testamen) Nganaŵa akundile kuti mundu ‘alekanganye’ ulombela wawo. Myoyo akakundasoni kuti masengo galekanganye ulombela wawo.

     “Makasitomala gane gakusaganisya kuti ligongo lyakuti champe mbiya, mpaka mkamuleje masengo pandaŵi jilijose jakusaka jemanjajo. Nambo ligongo lyakuti liŵasa lyangu ngusaliwona kuŵa lyakusosekwa mnope, ngusinasalila kuti masiku gangangusakamula masengo ngangamulaga ya masengo. Nambo chinasimane sampano.”—Mark.

     Akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana yangusatenda yikusalosya kuti ngusaliwona liŵasa lyangu kuŵa lyakusosekwa mnope kupunda masengo?

  •   Naga yili yakomboleka, akaneje masengo gane. Baibulo jikusati, ‘Kulinandiya kuli lunda.’ (Misyungu 11:2) Naga ali ŵakulinandiya, tachimanyilila kuti kuli kwambone kana masengo gane kapena kwapa ŵane.

     “Ngusakamula msengo gakulinganya mapayipi. Myoyo naga mundu akusaka mwachitemachitema kuti ngamkamulile masengo, nambo ngangombola kuja kwika pandaŵi jakusakajo, ngusinasalila kuti apate jwine.”—Christopher.

     Akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana mpaka ngane masengo gane naga kukamula masengogo mpaka kutendekasye ŵamkwangu kuliwona kuŵa ŵangasosekwa? Ana ŵamkwangu akuyiwona kuti chingane masengogo?’

  •   Akoleje ndaŵi jakunguluchila yalumo. Baibulo jikusati, “Chilichose . . . chana ndaŵi jakwe.” (Jwakulalichila 3:1) Naga akusakamula masengo mnope, akusosekwa kupataga ndaŵi jakuti akungulucheje ni liŵasa lyawo.

     “Naga masengo gatutupile, tukusasagula ndaŵi jine jakuti tutendele yindu yine yalumo. Yindu yakwe yili mpela kulila yimpepe chakulya cha ligulo kapena kuja kukunguluka ku nyasa.”—Deborah.

     Akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana ngwete ndaŵi jakutendela yindu yalumo ni ŵamkwangu pali pangali chakusokonasya chilichose? Ana ŵamkwangu mpaka ajanje uli pa nganiji?

  •   Asimisyeje yipangiso yawo yamakono. Baibulo jikusati, ‘Msaguleje ayo yayili yambone mnope.’ (Afilipi 1:10) Ana ndaŵi sine mpaka asimisye yipangiso yawo yamakono ni chakulinga chakuti yikasokonasya?

     “Ngusalingalinga kuti ngatendaga yindu ya kumasengo pajikwanile ndaŵi jakunguluka ni liŵasa lyangu. Pandaŵiji ngusatenda yakuti ngapochela mautenga mu foni.”—Jeremy.

     Akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana ngakusasimisya foni kutendela kuti mwine abwana kapena makasitomala mpaka asache? Ana ŵamkwanguŵa mpaka ajanje yamtuli?’

  •    Aŵeje ŵakuwusimana mtima. Baibulo jikusati, “Kulitimalika [kuwusimana mtima] kwenu kuwonecheje pameso pa ŵandu wosope.” (Afilipi 4:5) Ndaŵi sine wawojo kapena ŵamkwawo mpaka akamuleje masengo mpaka pandaŵi jasosekweje kuti akunguluche ni liŵasa lyawo. Mwachisyasyo, ligongo lya mtundu wa masengo, mwine ŵamkwawo akusosekwa kamula masengo kwa ndaŵi jelewu. Myoyo aŵeje ŵakuwusimana mtima.

     “Ŵamkwangu akusatenda ka bisinesi kanekakwe. Pajikwanile ndaŵi jakuŵeluchila, akusatendasoni yindu yine yanganajembecheyaga. Yeleyi yikusatendekasya kuti aŵeluche mwakucheleŵa. Ndaŵi sine, yeleyi yangasangalasya. Nambope tukusapata ndaŵi jakuti tukunguluche ,mwamti ngusaŵaga jwakusangalala.”—Beverly.

     Akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana ngusinapikanichisyaga ŵamkwangu naga akwete masengo gejinji? Kapena ngusasaka kuti akungulucheje ni unejo kwa ndaŵi jelewu? Ana ŵamkwanguŵa mpaka ajanje yamtuli?’

 Yampaka yakamuchisye

 Chandanda, jwalijose pajika akusosekwa kuganichisya yiwusyo yakuyichisyayi. Kaneko akambilane pa yapatileyo.

  •   Ana ŵamkwawo pakwete padandawile kuti akusakamula masengo atamose pa ndaŵi jangakusosekwa kamula masengo? Naga yili myoyo, wawojo akwitichisya?

  •   Ana ni papi pakupawona kuti akusosekwa kuchenga kuti atendeje yindu yakumasengo soni apateje ndaŵi jakutenda yindu yine?

  •   Ana pakwete paganichisye kuti ŵamkwawo nganaŵa akombwele kuleka kutenda yakumasengo pali kunyumba? Naga yili myoyo, lisiku lyapi lyayatendekwe yele?

  •   Ana ni yindu yapi yakusasaka kuti ŵamkwawo ali achenjile ni chakulinga chakuti atendeje ya kumasengo soni apateje ndaŵi jakunguluchila yalumo?