Ndo bebwa ngei Paddington, tsini na London, England. Ndo vha ndi tshi dzula na mme anga na vhakomana vhanga vhararu. Khotsi anga vho vha vha tshi ṱuwa vha tshi vhuya hayani nga nṱhani ha uri vho vha vha tshi nwesa.

Musi ndi kha ḓi vha muṱuku, mme anga vho ngudisa uri ndi fanela u rabela ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ndo vha ndi na Bivhili ṱhukhu ine ya vha na Dzipsalme fhedzi nahone ndo ḓiitela nyimbo nga dzenedzo Dzipsalme dzine nda ḓo kona u dzi imba. Ndi humbula musi ndi tshi khou vhala iṅwe ya bugu yanga ye ha vha hu na ḽiambele ḽine ḽa ri: “Ḽiṅwe ḓuvha a hu nga ḓo vha na matshelo.” Eneo maipfi o ita uri ndi si eḓele vhusiku ndi tshi khou humbula nga ha vhumatshelo. Nda ḓivhudza uri, ‘Hu fanela u vha hu na zwithu zwinzhi vhutshiloni. Ndi ngani ndi tshi khou tshila?’ Ndo vha ndi sa ṱoḓi u fa!

Ndo thoma u vha na dzangalelo kha zwa manditi. Ndo vha ndi tshi lingedza u amba na vhathu vho faho, ndi tshi ya mavhiḓani na khonani dzanga dza tshikoloni nahone ri tshi ṱalela mimuvi i ofhisaho. Ro vha ri tshi vhona u nga i a takadza na u tshuwisa.

Ndo thoma u tshila sa ḽihwara-hwara musi ndi na miṅwaha ya fumi. Ndo thoma u daha fola nahone nga u ṱavhanya ḽa thoma u vha dzema. Nga murahu, nda thoma u daha mbanzhe. Ndo thoma u nwa halwa ndi na miṅwaha ya 11. Naho ho vha vhu sa nḓifheli, fhedzi ndo vha ndi tshi takalela uri vhu ita uri ndi kangwe. Ndo vha ndi tshi funa muzika na u dzhaiva. Ndi tshi ya minzhangamoni na dzikilabani hu sa londwi hune dza vha hone. Ndo vha ndi tshi anzela u bva vhusiku vhathu vha sa mmboni nahone ndi tshi dodela musi ndi tshi vhuya maḓautsha. Naho ndo vha ndi tshi vha ndo neta nga ḓuvha ḽi tevhelaho, fhedzi tshifhinga tshoṱhe ndo vha ndi tshi tamba hooky tshikoloni. Kanzhi ndo vha ndi tshi nwa musi ri tshi khou tamba.

Ndo feila nga ṅwaha wanga wa u fhedzisela tshikoloni. Kanzhi ndo vha ndi sa zwi ṱhogomeli uri zwiito zwanga zwa vhuhwara-hwara zwo vha zwi tshi sinyusa na u pfisa mme anga vhuṱungu. Ndo semana na mme anga nahone nda shavha hayani. Ndo dzula na mutukana we nda vha ndi tshi funana nae ane a pfi Tony we a vha e Murasta. Tony o vha e tshigevhenga, a tshi rengisa zwidzidzivhadzi nahone o vha a tshi ḓivhelwa vhuvemu. Nga u ṱavhanya ndo vhifha muvhilini, musi ndi na miṅwaha ya 16, nda vha na ṅwana wa mutukana.

Ndo ṱangana na Ṱhanzi dza Yehova musi ndi tshi khou dzula hositele ya vhomme vha songo vhingwaho na vhana vhavho. Muvhuso wo nṋea rumu henefho hositele. Tshifhinga tshoṱhe vhafumakadzi vhavhili vha Dziṱhanzi vho vha vha tshi ḓa u dalela vhaṅwe vhomme vhaṱuku. Ḽiṅwe ḓuvha ndo ṱanganela navho kha yeneyo khaseledzo. Ndo vha ndi tshi ṱoḓa u sumbedza Dziṱhanzi uri a dzi khou amba ngoho. Naho zwo ralo, vho fhindula mbudziso dzanga dzoṱhe vho dzika nahone zwi tshi bva Bivhilini. Zwe nda wana zwi tshi kunga vhukuma ndi uri vho vha vhe na vhuthu na vhulenda. Nga zwenezwo, ndo tenda u guda navho Bivhili.

Nga u ṱavhanya ndo guda zwiṅwe zwithu Bivhilini zwe zwa shandula vhutshilo hanga. U bva ndi tshee muṱuku, ndo vha ndi tshi ofha u fa. Ndo guda zwe Yesu a zwi funza nga ha mvuwo! (Yohane 5:28, 29) Zwiṅwe hafhu, ndo guda uri Mudzimu u na ndavha na nṋe. (1 Petro 5:7) Zwihuluhulu ndo kwamiwa nga maipfi a Yeremia 29:11, ane a ri: “‘Ngauri ngelekanyo dzine nda khou ni elelwa ngadzo’ Nṋe ndi a dzi ḓivha; Yehova u ralo. Ndi ngelekanyo dza mulalo, a si dza u ni vhaisa; ndi dza uri ndi ni ṋee zwa matshelo, na fulufhelo.’” Ndo thoma u tenda uri ndi nga vha na fulufhelo ḽa u tshila tshoṱhe Paradisoni kha ḽifhasi.—Psalme ya 37:29.

Ṱhanzi dza Yehova dzo ntsumbedza lufuno lwa vhukuma. Musi ndi tshi thoma u ya kha miṅwe ya miṱangano yavho, vho nṱanganedza nga nḓila yavhuḓi—vhathu vhoṱhe vho vha vhe na vhuthu! (Yohane 13:34, 35) Nḓila ye nda farwa ngayo yo vha yo fhambana vhukuma na nḓila ye nda vha ndi tshi farwa ngayo kerekeni. Ṱhanzi dzo nṱanganedza hu sa londwi vhuimo hanga. Vho vha vhe na tshifhinga na nṋe, vha tshi nṱhogomela, vhe na ndavha na nṋe nahone vha tshi nthusa. Ndo ḓipfa ndi tshipiḓa tsha muṱa.

Kha zwe nda vha ndi tshi khou zwi guda Bivhilini, ndo ṱhogomela uri ndi fanela u ita tshanduko vhutshiloni hanga u itela uri ndi kone u swikelela zwilinganyo zwa nṱha zwa Mudzimu. Zwo vha zwi sa leluwi u litsha u daha fola. Naho zwo ralo, ndo ṱhogomela uri muzika we nda vha ndi tshi u thetshelesa wo vha u tshi nṱuṱuwedza uri ndi bvele phanḓa na u daha mbanzhe, fhedzi ndo dzhia phetho ya u litsha u thetshelesa wonoyo muzika. Nga nṱhani ha uri ndo vha ndi tshi ṱoḓa u litsha u nwesa, ndo litsha u ya minzhangamoni na dzikilabani ngauri ndo vha ndi tshi ḓo lingea uri ndi nwe. Ndo ṱoḓa khonani ntswa dzine dza vha na ṱhuṱhuwedzo yavhuḓi dze dza vha dzi tshi ḓo nthusa.—Mirero 13:20.

Nga tshenetsho tshifhinga, Tony o vha o no thoma u guda Bivhili na Ṱhanzi dza Yehova. Samusi Ṱhanzi dzo fhindula mbudziso dzawe dzi tshi shumisa Bivhili na Tony o thoma u tenda uri zwine a khou zwi guda ndi ngoho. O ita tshanduko khulwane vhutshiloni hawe: o litsha khonani dzawe dza kale dze a vha a tshi ita nadzo zwa vhuvemu, a litsha vhugevhenga nahone a litsha u daha mbanzhe. U itela uri ri takadze Yehova, nṋe na Tony ro vhona zwi tshi ṱoḓea u shandula nḓila ye ra vha ri tshi ḓifara ngayo nahone ra ita uri murwa washu a vhe na haya ho tsireledzeaho. Ro vhingana nga 1982.

Ndi humbula ndi tshi khou ṱoḓa thero kha Tshiingamo na Awake! * dzine dza amba nga ha vhathu vhe vha ita tshanduko dze na nṋe nda vha ndi tshi ṱoḓa u dzi ita. Tsumbo dzavho dzo nṱuṱuwedza vhukuma! Zwo nṱuṱuwedza uri ndi dzule ndi tshi lingedza nga hune nda nga kona ngaho na u sa laṱela thaula. Ndo dzula ndi tshi rabela Yehova uri a si mphelele mbilu. Nṋe na Tony ro lovhedzwa sa Ṱhanzi dza Yehova nga July 1982.

U vha na vhushaka na Yehova Mudzimu zwo tshidza vhutshilo hanga. Nṋe na Tony ro kona u vhona thuso ya Yehova musi ro sedzana na vhuimo vhu konḓaho. Ro guda u ḓitika nga Mudzimu kha zwiimo zwi konḓaho nahone o dzula a tshi ri thusa na u tikedza muṱa washu.—Psalme ya 55:22.

Ndo thusa murwa na ṅwananyana washu uri vha ḓivhe Yehova u fana na nṋe. Zwino ndi a takala musi ndi tshi vhona vhana vhavho vha tshi shumela Mudzimu.

Zwino a thi tsha karuwa vhusiku ndi tshi vhilaedziswa nga vhumatshelo kana u fa. Nṋe na Tony ri dzula ro farakanea nga u dalela zwivhidzo zwo fhamba-fhambanaho zwa Ṱhanzi dza Yehova vhege iṅwe na iṅwe u itela u zwi ṱuṱuwedza. Ri ṱanganela na zwenezwo zwivhidzo kha u funza vhaṅwe uri arali vha vha na lutendo kha Yesu na vhone vha nga lavhelela u wana vhutshilo vhu sa fheli.