Muna a Iesu: “Ka fai taua te suā atufenua ki te suā atufenua, mo te suā malo ki te suā malo. Ka isi ne mafuie fakama‵taku, mo oge meakai mo famai i koga katoa.” (Luka 21:10, 11) E pelā mo laina i luga i matikao o tino, e fai a mea ‵tupu konei pelā me se fakailoga telā e se mafai eiloa o ‵se. Kae pelā loa mo laina i matikao kolā e mafai o iloa aka i ei se tino, e fai a mea katoa konei e ‵tupu i te taimi eiloa e tasi pelā me se fakailoga me “ko pili mai te Malo o te Atua.” E mata, ko oti ne ‵tupu a mea konei i se taimi e tasi i te lalolagi kātoa? Ke onoono ki ne fakamaoniga.

1. TAUA

I te 1914, ne tupu se taua telā ne pokotia i ei a tino katoa i lō taua mai i ana mua! Ne fakasino atu faeloa a tino tusitala ki te tausaga ko te 1914 me se tausaga ne ma‵fuli ei a tala fakasolopito o tino i te lalolagi, me tenā te tausaga ne tupu ei te taua muamua i te lalolagi. Tenā te taua ne fakaaoga i ei a meatau fakama‵taku pelā mo tanetau, pōmu e ‵pei mai i vakalele, masinikani, kēsi poisini, mo nisi meatau aka fakama‵taku. Ne ‵tao mai i ana tua ko te taua i te lua, telā ne kamata o fakaaoga i ei a meatau fakaniukelea. Ne taua faeloa a tino i koga kese‵kese talu mai te 1914, kae lau i miliona a tino ne ‵mate i taua konā.

2. MAFUIE

I tausaga katoa e nofo ki se 100 mafuie ‵lasi e ‵poko kae “‵lasi a fakamaseiga i ei,” ko pati i te Britannica Academic. Kae e lipoti mai te United States Geological Survey me “e ‵tusa mo lipoti mai i aso mua (talu mai te 1900), e fakatautau pelā me e 16 a mafuie ‵lasi e mafai o ‵poko i se tausaga fua e tasi.” E tiga loa e mafau‵fau a nisi tino me ko uke a mafuie ona fua ko masini puke mafuie, kae ko te ‵tonuga loa, a mafuie ‵lasi kolā e ‵poko i te lalolagi kātoa ko oti ne ‵galo atu i ei a ola o tino kae ne logo‵mae i ei a tino e tokouke, i lō aso mua.

 3. OGE MEAKAI

A oge meakai e ‵poko i te lalolagi kātoa ona ko taua, faifaiga sē fakamaoni, fakalavelave ‵lasi i mea tau tupe, te sē ‵lei o mea tau tokilakau, io me ko te sē lava o fakatokaga mō tau o aso ma‵sei. Ne lipoti mai te World Food Programme’s “2018 Year in Review” (Polokalame o Meakai i te Lalolagi i te Tausaga 2018) penei: “I te lalolagi kātoa, e toko 821 miliona tino e se lava olotou meakai—kae toko 124 miliona e fia‵kai malosi.” E nofo ki se 3.1 miliona tama‵liki e ‵mate i tausaga takitasi ona ko te sē lava o meakai i te foitino. I te 2011, e nofo ki se 45 pasene o tama‵liki ne ‵mate i te lalolagi kātoa ona ko te sē lava o meakai i te foitino.

4. MASAKI MO FAMAI ‵PISI

E fai mai se tusi a te World Health Organization penei: “Ko oti ne fakamailoga te 21 senitenali ki famai ‵pisi e uke. A masaki mua—te kolela, te famai ‵sega—ko toe ‵sae mai foki fakatasi mo masaki ‵fou—SARS, te fulū, MERS, Ebola mo te Zika.” A te COVID-19 ko te famai ‵pisi telā ne poko fakamuli nei. Faitalia te uke o mea ne tauloto ne saienitisi mo tokita e uiga ki masaki, kae e seki maua eiloa ne latou se faka‵leiga ki masaki katoa.

5. SE GALUEGA TALAI I TE LALOLAGI KĀTOA

Ne toe fai mai ne Iesu te suā vaega o te fakailoga i ana pati: “Te tala ‵lei tenei o te Malo ka talai atu ki te lalolagi nofoaki kātoa mo fai se molimau ki atufenua katoa, ko oko mai ei te gataga.” (Mataio 24:14) I te taimi e fe‵paki ei te lalolagi mo fakalavelave ma‵sei, e silia atu i te toko valu miliona tino mai fenua katoa, e folafola atu ne latou te tala ‵lei o te Malo o te Atua i fenua e 240 mo ‵gana e silia atu i te 1,000. Ne seki tupu aka loa se mea penei mai ana mua.

A mea ‵tupu kolā e aofia i te fakailoga ne tuku mai ne Iesu, ko ‵tupu eiloa i aso nei. Kaia e ‵tau ei o ‵saga tonu tatou ki te mea tenā? Me ne fai mai a Iesu: “Kafai ko lavea ne koutou a mea konei ko ‵tupu, ke iloa ne koutou me ko pili mai te Malo o te Atua.”—Luka 21:31.

A te fakailoga ne fai mai ne Iesu, fakatasi mo te fakasologa o mea ‵tupu i te Tusi Tapu, e fesoasoani mai ke malamalama tatou me ko oti ne fakatu aka ne te Atua a tena Malo i te lagi, i te tausaga ko te 1914. a I te taimi tenā, ne fakasopo aka ne ia tena Tama, ko Iesu Keliso, ke fai mo Tupu. (Salamo 2:2, 4, 6-9) Ko pili fua nei o pule mai te Malo o te Atua ki te lalolagi, kae ka tapale kea‵tea ne ia a malo ‵teke katoa kae ‵fuli te lalolagi mo fai se palataiso ke ola i ei a tino ki te se-gata-mai.

Ko pili fua o fakataunu a pati a Iesu i te ‵talo telā ne akoako mai ne ia: “Ke oko mai tou Malo. Ke fai te mea e loto koe ki ei i te lalolagi nei e pelā mo te faiga i te lagi.” (Mataio 6:10) Kae ne a mea ne fai ne te Malo talu mai te taimi ne fakatu aka ei i te 1914? Kae ne a mea e mafai o olioli tatou ki ei māfai ko pule katoatoa te Malo ki pulega a tino?