Van’wani va nga ha vula swaku loko Bibele li hundzuluxeliwa rito hi rito swi ta yendla swaku lweyi a lerhaka a kuma mongo wa leswi a swi tsaliwile hi tirimi leti a li tsaliwe hi tona a ku sunguleni. Kambe, a hi minkama hinkwayu swi kotekaka leswo. Vona swivangelo swin’wani leswi landzelaka:

• A ku na tirimi leti fanaka hi matsalelo, marito ni ndlela leyi marito ma tsaliwaka hi yona. Profesori wa Xiheberu S. R. Driver a hlaye swaku tirimi a ti “hambani hi minawu ya matsalelo ni lomu marito ma sukelaka kona ntsena, kambe ti hambana . . . ni hi ndlela leyi timhaka ti vekiwaka hi yona loko ti tsaliwa.” Vanhu lava vulavulaka tirimi ta ku hambana a va pimisi ku fana. Profesori Driver a tlhele a ku: “Hi mhaka leyo, leswi marito ma vekisiwaka xiswona loko ma tsaliwa swa hambana hi ku ya hi tirimi.”

• A ku na lirimi la swoswi leli nga ni marito kumbe li tsaliwaka ku fana ni Xiheberu, Xiaramu ni Xigriki xa khale xa le Bibeleni. Hi mhaka leyo, ku hundzuluxela Bibele rito hi rito swi nga li yendla li nga twisiseki naswona minkama yin’wani swi nga yendla swaku ku hundzuluxeliwa mongo wa ku kala wu nga li wona.

• Ntlhamuselo wa rito wu nga ha hambana hi ku ya hi mongo wa lomu rito lolelo li nga tirhisiwa kona.

Minkama yin’wani muhundzuluxeli a nga swi kota ku hundzuluxela rito hi rito la leswi lirimi la ku sungula li nga swi vula kambe swi lava a tivonela swinene.

 Hi leswi swikombiso swin’wani leswi kombisaka swaku ku hundzuluxela rito hi rito swi nga ha twisisiwa hi ndlela ya ku kala yi nga li yona:

• Matsalwa ma tirhisa rito leli nge “yetlela” ni leli nge “ku yetlela” swaku ma vula ku yetlela wurhongo ni ku fa. (Matewu 28:13; Mintirho 7:60) Loko rito leli li tirhisiwa ku vula lifu vahundzuluxeli va Bibele va nga li hundzuluxela li va “ku fa” leswi nga ta pfuna mulerhi wa masiku lawa swaku a nga lahleki. — 1 Vakorinto 7:39; 1 Vatesalonika 4:13; 2 Pedru 3:4.

• Ka Vaefeza 4:14 Mupostolo Pawulo a tirhise marito lawa loko a mo hundzuluxeliwa rito hi rito a ma ta va “vavanuna lava thaka ma dados.” Marito lawa ya khale ma vula ku kanganyisa van’wani loko ku thiwa ma dados. Ka tirimi tin’wani loko marito lawa mo hundzuluxeliwa rito hi rito a ma nge twisiseki kahle. Kambe loko marito lawa ma hundzuluxeliwa ma va “vanhu lava kanganyisaka” ma twisiseka.

• Ka Varoma 12:11 ku tirhisiwe marito ya Xigriki lawa loko ma hundzuluxeliwa rito hi rito ma vulaka “ku vila hi moya.” Kambe marito lawa a ma nga ta twisiseka hi Xichangana, se ma hundzuluxeliwile ma va, “pfumelelani moya wa ku kwetsima wu mi yendla mi hiseka.”

• Ka Nkulumi ya le Ntshaveni, Yesu a tirhise marito lawa minkama ya yinyingi ma hundzuluxeliwaka ma va, “Ku katekile swisiwana emoyeni.” (Matewu 5:3 Bibele Mahungu Lamanene) Kambe ka tirimi ta tinyingi loko ma hundzuluxeliwa rito hi rito a ma twisiseki. Minkama yin’wani loko marito lawa ma nge ‘xisiwana emoyeni’ ma hundzuluxeliwa rito hi rito swi nga ha vula munhu wa ku kala a nga hanyanga kahle ka mimpimiso kumbe lweyi a pfumalaka matimba ni ku tinyimisela. Kambe, lani Yesu a a nga djondzisi swaku vanhu va fanele va yendla leswi laviwaka hi muzimbha wa vona swaku va ta kota ku tsaka kambe a a vula leswaku va fanele va lava ku kongomisiwa hi Xikwembu. (Luka 6:20) Se leswi marito lawa ma nga hundzuluxeliwa ma va, “lava lwelaka ku va ni wunghanu ni Xikwembu” kumbe “lava swi tivaka swaku va lava Xikwembu” ma wu humesa kahle mongo wa leswi a swi tsaliwile a ku sunguleni. — Matewu 5:3;Textamenti ya Nyuwani hi Mavulavulelo ya Siku ni Siku (hi Xinghiza).

• Ka tindhawu ta tinyingi rito la Xiheberu leli nge “wukwele” li nga ha vula ku va munhu a kwata hileswi munhu lweyi a mu rhandzaka a kalaka a nga tshembeki ka yena kumbe ku navela swilo swa vanhu van’wani. (Swivuriso 6:34; Esaya 11:13) Kambe, rito leli la Xiheberu li nga ha tlhela li vula swilo swaswinene. Hi xikombiso,  li nga tlhela li vula lirhandzu lalikulu leli Yehovha a li kombisaka vanhu va yena kumbe leswi a “lavaka swaku ku gandzeliwa yena ntsena.” (Eksoda 34:14; 2 Tihosi 19:31; Ezekiyele 5:13; Zakariya 8:2) Li nga ha tlhela li vula ndlela leyi vanhu va yena va mu “rhandzaka” hi yona ni leswi va li rhandzisaka xiswona wugandzeli la yena kumbe hi mhaka ya lirhandzu lolelo va kalaka va nga swi pfumeleli swaku vanhu van’wani va nga ‘tshembeki ka yena.’ — Tipisalema 69:9; 119:139; Tinhlayo 25:11.

• Rito la Xiheberu leli minkama ya yinyingi li vulaka voko la munhu li tlhamusela swilo swa swinyingi. Rito leli li nga ha vula “wuhosi,” ku kala u nga “tsonani ” kumbe “matimba,” swi ta ya hi mongo wa lani rito leli li nga tirhisiwa kona. (2 Samuwele 8:3; 1 Tihosi 10:13; Swivuriso 18:21) Rito leli li hundzuluxeliwe hi tindlela ta ku hambanahambana ta ku tlula 40 ka Bibele la Xinghiza la Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani La Matsalwa Ya Ku Kwetsima.

Hilani swi nga tlhamuseliwa hi kona, ku hundzuluxela Bibele a swi vuli ku veka rito leli fanaka hinkwaku lomu li humelelaka kona. Muhundzuluxeli a fanele a tivonela loko a langa marito lawa ma nga ta humesa mongo wawunene. Handle ka leswo, a fanele a veka marito na a landza minawu ya matsalelo ya lirimi la yena swaku leswi a swi hundzuluxelaka swi ta kota ku lerheka.

Kambe leswo a swi fanelanga swi yendliwa ku tlula mpimu. Muhundzuluxeli lweyi a hundzuluxelaka Bibele hi ku ya hi matwisiselo ya yena a nga yendla swaku mongo wu lahleka. Swi nga yendlekisa ku yini leswo? Muhundzuluxeli a nga ha tsala mavonelo ya yena kumbe a susa mhaka leyi nga ya lisima. Hambileswi ku hundzuluxela Bibele hi ku veka marito hi ndlela yin’wani swi nga ha yendlaka swaku munhu swi mu vevukela ku li lerha, loko muhundzuluxeli a tlula mpimu swi nga ha yendla swaku lweyi a lerhaka a kuma mongo wa ku kala wu nga li wona.

Loko muhundzuluxeli a hundzuluxela Bibele hi ku ya hi leswi a kholwaka ka swona swi ta tikomba ka ntirho wa yena. Hi xikombiso, Matewu 7:13 yi li: “Nyanghwa lowu yisaka ku helisiweni i wukulu”. Swi nga yendleka vahundzuluxeli van’wani hi mhaka ya leswi va kholwaka ka swona, ka ndzimana leyi va tirhise rito “tihele” (infernu) handle ka ku tirhisa rito la Xigriki leli vulaka ‘ku helisiwa.’

Muhundzuluxeli wa Bibele a fanele a khumbuka swaku Bibele a li tsaliwe hi lirimi leli nga toloveleka, leli vulavuliwaka siku ni siku hi vanhu va ku fana ni varimi, valusi ni vaphasi va tihlampfi. (Nehemiya 8:8, 12; Mintirho 4:13) Se muhundzuluxeli wa kahle wa Bibele a yendla leswaku  leswi swi nga ka Bibele swi twisisiwa hi vanhu hinkwavu lava lavaka ku swi tiva. Ku fanele ku tirhisiwa marito lawa ma nga toloveliwa ni lawa ma twisisekaka hi ku vevuka ku hambana ni ku tirhisa marito lawa vanhu va kalaka va nga ma tirhisi.

Vahundzuluxeli va vanyingi va Bibele va swoswi va suse vito la Xikwembu leli nge Yehovha, na ku nga na xivangelo xa ku twala, hambileswi vito leli li kumekaka ka matsalwa ya khale ya Bibele. (Vona Xiyengetelo A4.) Ka Mabibele ya manyingi va suse vito la Xikwembu va veka rito leli nge “Hosi” naswona van’wani va tumbeta mhaka ya leswaku Xikwembu xi ni vito. Hi xikombiso, loko Mabibele man’wani ma hundzuluxela xikhongelo xa Yesu lexi nga ka Yohani 17:26 ma li: “Ni ku tivisile ka vona,” kasi ka Yohani 17:6 ma li: “Ni ku tivisile ka vanhu lava u nga ni nyika vona.” Kambe ndlela yayinene ya ku hundzuluxela xikhongelo xa Yesu hi leyi nge: “Ni va djondzisile vito la wena,” ni leyi nge “Ni li tivisile vito la wena ka vanhu lava u nga ni nyika vona lani misaveni.”

Ka marito ya ku sungula ya Bibele la ku sungula la Xinghiza la Wuhundzuluxeli La Misava Ya Nyuwani, ku tsaliwe leswi: “A hi txintxanga leswi Matsalwa ma nga vekisiwa xiswona. Hi tinyimisele ku hundzuluxela rito hi rito lani swi kotekaka kona, lani mavulavulelo ya Xinghiza xa swoswi ma twalaka kahle ni lani ku hundzuluxela rito hi rito swi kalaka swi nga humesi mongo wa ku kala wu nga li wona.” Hi mhaka leyo, Comissão La Wuhundzuluxeli La Bibele La Misava Ya Nyuwani li tinyimisele ku pimela loko li tirhisa marito ni ku hundzuluxela leswi a swi tsaliwile ku sunguleni naswona li tinyimisele ku kala li nga tirhisi marito lawa ma kalaka ma nga twali kahle kumbe lawa ma yendlaka swaku mongo wu lahleka. Hi mhaka ya leswo, Bibele li ta lerheka kahle funtshi mulerhi a ta tshemba swaku leswi nga tsaliwa ka lona leswi taka hi ka Xikwembu swi hundzuluxeliwe kahle. — 1 Vatesalonika 2:13.