Skip to content

Skip to table of contents

Ino Ndilili Nokuyooba Nyika Iinyina Lusalululo?

Ino Ndilili Nokuyooba Nyika Iinyina Lusalululo?

Ino Ndilili Nokuyooba Nyika Iinyina Lusalululo?

“NDILAABULANGIZI.” Myaka iili 50 yainda, mu August 28, 1963, musololi watubunga tulwanina lwaanguluko waku America, Martin Luther King, Jr., wakaamba majwi aaya mumulumbe wakwe uuzyibidwe kapati. Kwiinda mukubelesya majwi aaya bantu banji ngobaamba, ba King bakacaamba ncobakali kulangila, kuti bumwi buzuba bantu bayookkomana abuumi ibunyina lusalululo. Nokuba kuti majwi aaya bakali kwaambila buyo bantu baku United States, pele abalo bantu bamumasi manji balibujisi bulangizi oobu.

Nikwakainda myezi yotatwe kuzwa ciindi ba King nibakaamba mulumbe wabo, mu November 20, 1963, zisi ziinda ku 100 zyakakuzumina kusala kwakacitwa aba United Nations kwakumanizya lusalululo luliloonse. (United Nations Declaration on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination) Mumyaka yakatobela, nzila zimwi zyakumanizya lusalululo muzisi zyoonse zyakazuminwa. Kusolekesya koonse ooku kubusya mubuzyo wakuti, Ino kucita boobo kwagwasya buti?

Mu March 21, 2012, Mulembi mupati wa U.N. uutegwa Ban Ki-moon wakaamba kuti: “Kuli nzila zinji—zibotu zikonzya kubelesegwa kulesya alimwi akumana penzi lyakusalulula bantu bamubala naa musyobo uumbi naa bantu bazwa kuzisi zimbi alimwi alusalululo lumbi luli loonse. Nokuba boobo, kusalana mubala kwazumanana kuleta mapenzi kumamiliyoni aabantu nyika yoonse.”

Nomuba muzisi penzi lyalusalululo moliyaabuceya-ceya, kucili mubuzyo wakuti: Sena kuceya-ceya kwapenzi lyalusalululo ooku kwapa kuti icini cipa bantu kusalululana cimane naa baleka buyo kulutondezya aantangalala? Bamwi basyoma kuti kuyaambele kuli boobu kupa buyo kuti bantu baleke kutondezya lusalululo caantangalala, pele takukonzyi kupa kuti baleke kulimvwa mbobalimvwa mumoyo. Nkaambo nzi? Nkaambo kutondezya lusalululo caantangalala inga kwapa kuti muntu asubulwe kweelana amulawo, pele cilakatazya kubikka milawo iikonzya kucesya penzi lyalusalululo lwamumoyo.

Aboobo, kufwumbwa nzila yakusola kumana penzi lyalusalululo tayeelede kulesya buyo micito yalusalululo pele alimwi yeelede kucinca mizeezo yabantu alimwi ambobalimvwa kujatikizya bantu bamisyobo iimbi. Sena eeci cilakonzya kucitika ncobeni? Ikuti kacikonzyeka, ino muunzila nzi? Atulange-lange zyintu izyakacitika ncobeni zili mbozibede zitiitugwasye kubona kuti kucinca ncintu cikonzyeka, alimwi akuti kuli cikonzya kubagwasya kuti bacince.

IBBAIBBELE LYAKABAGWASYA KULEKA KUSALULULA

Ba Linda: Ndakazyalilwa ku South Africa. Kufwumbwa muntu waku South Africa iwatakali mukuwa ndakali kumubona kuti unyina mpindu, tayiide, tasyomeki, alimwi mubelesi buyo wabamakuwa. Ndakatalika kubasalulula bantu kakunyina akuzyiba. Nokuba boobo, bube oobu bwakatalika kucinca nindakatalika kwiiya Bbaibbele. Ndakaiya kuti “Leza tasalululi” alimwi akuti moyo wamuntu nguuyandika kapati kwiinda mubala wacikanda cesu naa mwaambo ngotwaambaula. (Milimo 10:34, 35; Tusimpi 17:3) Lugwalo lwa Bafilipi 2:3 lwakandigwasya kubona kuti ikuti naa bantu boonse kandibabona kuti balisumpukide kwiinda ndime, ndiyakucikozya kuzunda penzi lyalusalululo. Kupona kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele mbuli zeezyi, kwakandigwasya kubabikkila maano bantu bamusyobo uuli woonse. Lino ndilimvwa kwaanguluka kupenzi lyakusalululana.

Ba Michael: Ndakakomenena mubusena mwakavwulide bamakuwa baku Australia, mpoonya ndakatalika kubasulaika bantu baku Asia, kwaambisya baku China. Ikuti kandiyaabweenzya mootokala, mpoonya ndabona muntu uuli mbuli waku Asia, ndakali kujula windo akutalika kumwaamba zyintu zibi mbuli zyakuti “Koya kwanu, omuna Asia yebo!” Mukuya kwaciindi, nindakatalika kwiiya Bbaibbele, ndakazyiba Leza mbwababona bantu. Ulabayanda bantu boonse tacikwe makani ankobazwa naa mbobalibonya. Luyando luli boobu lwakandisika amoyo, alimwi lusulo lwangu lwakasanduka kuba luyando. Kucinca kuli boobu kulagambya. Lino ndilakukkomanina kuyanzana abantu bazwa muzisi zyoonse alimwi amubukkale buli boonse. Eeci capa kuti buumi kandibulanga munzila yeelede alimwi candipa kukkomana kapati.

Ba Sandra: Baama bakazwa kudolopo litegwa Umunede ku Delta State, Nigeria. Pele banamukwasyi babataata bazwa ku Edo State alimwi baambaula mwaambo waci Esan. Akaambo kakwiindana ooku, mukwasyi wabataata wakali kubasulaika baama kusikila mane nobakafwa. Aboobo ndakakonka kuti tandilangilwi kuyanzana amuntu uuli woonse waambaula mwaambo waci Esan naa kukwatwa kumuntu uuzwa ku Edo State. Pele nindakatalika kwiiya Bbaibbele, ndakatalika kuzilanga munzila iimbi zyintu. Mbwaanga Bbaibbele lyaamba kuti Leza tasalululi alimwi kufwumbwa muntu uumuyoowa ulatambulwa kulinguwe, ino inga ndabasulaika buti bantu akaambo kamusyobo naa mwaambo wabo? Ndakacinca mbondakali kuyeeya alimwi ndakatalika kumvwana abamukwasyi wabataata. Kubelesya njiisyo zyamu Bbaibbele kwandiletela lukkomano alimwi aluumuno lwamumizeezo. Alimwi candigwasya kumvwana abantu boonse tacikwe makani ambobakakomezyegwa, mubala wabo, mwaambo wabo, naa cisi nkobazwa. Mpoonya ndakakwatwa kumwaalumi waku Edo State alimwi iwaambaula mwaambo waci Esan.

Nkaambo nzi Bbaibbele ncolyakonzya kubagwasya bantu aaba alimwi abamwi kuzunda muuya walusulo alimwi alusalululo? Nkaambo Bbaibbele ndi Jwi lya Leza. Lilijisi nguzu zyakucinca muntu mbwayeeya alimwi ambwalimvwa kujatikizya bamwi. Kuyungizya waawo, Bbaibbele lilatondezya acimbi ncotweelede kucita kutegwa penzi lyalusalululo limaninelimwi.

BWAMI BWA LEZA BUYOOLUMANA LUSALULULO LOONSE

Nokuba kuti luzyibo lwamu Bbaibbele lulakonzya kugwasya kucinca bube butali kabotu, kuli zyintu zyobilo nzyotweelede kulwana penzi lyalusalululo kalitanamaninina. Cakusaanguna, kuli cibi alimwi akutalondoka kwabantu. Bbaibbele lyaamba kuti: “Taakwe muntu uutabisyi.” (1 Bami 8:46) Aboobo, nokuba kuti twasoleka canguzu, kuli penzi lyamukati ndyotulwana mbubwenya mbuli mwaapostolo Paulo, iwakalemba kuti: “Ndayanda kucita cibotu, icibi cili andime.” (Baloma 7:21) Aboobo, ciindi aciindi, myoyo yesu iitalondokede inoojokela ‘kumizeezo mibi’ iikonzya kupa kuti tube aalusalululo.—Maako 7:21.

Cabili, kuli kuyungwa a Saatani Diabolosi. Ibbaibbele limwaamba kuti “mujayi” alimwi akuti “weena nyika yoonse.” (Johane 8:44; Ciyubunuzyo 12:9) Eeci citondezya kaambo lusalululo ncoluvwulide boobu alimwi akaambo ncocilibonya kuti bantu tabakonzyi kulimana penzi lyakusalaulana, kujayana, alimwi amicito iimbi iijatikizya musyobo, bukombi, alimwi akuteendelana kwabantu.

Aboobo, kalutanagwisyigwa lusalululo cakumaninina, kweelede kugwisyigwa cibi, kutalondoka kwabantu alimwi akuyungwa a Saatani Diabolosi. Ibbaibbele litondezya kuti eeci ncobuyoocita Bwami bwa Leza.

Jesu wakayiisya basikumutobela kupaila kuli Leza kuti: “Abuboole Bwami bwako. Akucitwe kuyanda kwako ansi aano mbubonya mbuli kujulu.” (Matayo 6:10) Bwami bwa Leza mbobuyoomana kutalulama koonse—kubikkilizya amicito yoonse yalusalululo.

Bwaakuboola Bwami bwa Leza akutalika kweendelezya nyika, Saatani ‘uyakwaangwa,’ naa kulesyegwa cakumaninina, kutegwa “ateeni limbi masi.” (Ciyubunuzyo 20:2, 3) Mpoonya kuyooba “nyika mpya,” naa ciinga cabantu, mwalo “muyooba bululami.” *2 Petulo 3:13.

Aabo bayookkala muciinga cabantu baluleme bayoolondoka, tabanoojisi cibi. (Baloma 8:21) Mbuli balelwa ba Bwami bwa Leza, “tabakooyooluma nikuba kunyonyoona.” Nkaambo nzi? “Nkaambo nyika iyoozula luzibo lwa-Jehova.” (Isaya 11:9) Aciindi eeco, bantu boonse bayooiya nzila zya Jehova Leza alimwi akwiiya bube bwakwe bwaluyando. Masimpe aaya anooli ngamamanino aalusalululo loonse, “nkaambo Leza unyina lusalululo pe.”—Baloma 2:11. ▪

[Bupanduluzi buyungizidwe]

^ munc. 17 Kutegwa muzyibe zinji kujatikizya Bwami bwa Leza alimwi ancobuyoocita ino-ino, amubone zibalo 3, 8, alimwi a 9 mubbuku lyakuti Ino Ncinzi cini Bbaibbele Ncoliyiisya? ilyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

[Cifwanikiso icili apeeji 5]

Martin Luther King, Jr., kaamba mulumbe wakwe uujatikizya lwaanguluko

[Kulumba]

© Bob Adelman/Corbis

[Cifwanikiso icili apeeji 6]

“Ndilimvwa kwaanguluka kupenzi lyalusalululo.”—Linda

“Ndakazyiba Leza mbwababona bantu.”—Michael

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

“Ndakacinca mbondakali kuyeeya alimwi ndakaba aluumuno lwamumizeezo.”—Sandra