Koezyeezya bukkale oobu: Ciindi Julia nalilanga acibonimboni, ulibona kukoka mbuli kasanga. Nokuba kuti bazyali bakwe alimwi abeenzinyina bamwaambila kuti ulibonya buyo kabotu, walo ulyaambila kuti, “ndiyandika kuneneya naaba asyoonto buyo.”

Julia wayeeya mbwatiicite kutegwa akonzye kuneneya. Wayeeya kuti ncayelede buyo kucita nkutalika kulya kapati kwamazuba aali mbwaabede . . .

Ikuti naa ulimvwa mbwalimvwa Julia, ino inga wacita buti?

Tacilubede pe kubikkila maano mbolibonya. Noliba Bbaibbele lilabalumbaizya kuti bakali kweebeka bamakaintu abamaalumi mbuli Sara, Rakele, Abigayeli, Josefa, alimwi a Davida. Bbaibbele lyaamba kuti mukaintu uutegwa Abisagi wakali “kweebelwa nzoka mubwina.”—1 Bami 1:4.

Nokuba boobo, bakubusi banji balaciindizya kubikkila maano mbobalibonya. Kucita boobo kulakonzya kuleta mapenzi mapati. Kobona ncocili boobo:

• Mubuvwuntauzi bumwi ibwakacitwa, butondezya kuti 58 pesenti yabasimbi bakali kulyaamba kuti balinenede kapati, nokuba boobo basimbi ibasika ku 17 pesenti buyo, mbabakanenede kapati.

• Mubuvwuntauzi abumbi ibwakacitwa, 45 pesenti yabamakaintu ibakakokede mbuli kasanga bakali kulimvwa kuti balinenede cakuzwa munzila!

• Mukusoleka kuti bakoke, bakubusi bamwi balijana kuti baciswa bulwazi bwanzala butegwa anorexia—bulwazi bujaya ibuboola akaambo kakulijazya nzala acaali.

 Ikuti kociswa malwazi aatondezya kuti ujisi bulwazi oobu bwa anorexia, naa bulwazi bumwi buyo ibujatikizya kalido, kojana lugwasyo. Kosaanguna kwaambila bazyali bako naa bapati bamwi mbosyoma. Bbaibbele lyaamba kuti: “Mulongwe mwini-mwini ulatondezya luyando ciindi coonse, alimwi ngomunyoko wakazyalilwa kuti akugwasye muziindi zyamapenzi.”—Tusimpi 17:17.

Mubwini moyo wamuntu nguupa kuti bantu bamubone kuti mubotu naa pe. Kolanga cikozyanyo ca Absalomu mwana wa Mwami Davida. Bbaibbele lyaamba kuti:

“Taakwe mwaalumi wakali kulumbaizyigwa akaambo kakubota kwakwe. . . . Tanaakajisi kampenda.”—2 Samuele 14:25.

Nokuba boobo, mulombwana ooyu wakali kulimvwa, wakali kuyandisisya kuba aampuwo, alimwi wakali mumpelege! Nokuba kuti wakalaaciwa cibotu, Bbaibbelele limutondezya kuti wakali muntu uulaabube bubi kapati; wakali muntu uutalisendi, alimwi uulaamoyo mubi iwabujayi.

Nkakaambo kaako, Bbaibbele litulailila kuti:

‘Amulisamike buntu bupya.’—Bakolose 3:10.

“Kulisakatizya kwanu kutabi buyo kwaatala . . . , pele akube kulisakatizya kwamuntu wamukati kamoyo.”—1 Petro 3:3, 4.

Nokuba kuti kunyina bubi mukuyanda kuti kolibonya kabotu, cintu ciyandika kapati kwiinda mbolibonya, mbube mbojisi. Mukuya kwaciindi, bube bubotu mbojisi buyakupa kuti bantu kabakukkomanina kapati kwiinda bubotu bwamboupangidwe mubili wako! Musimbi wazina lyakuti Phylicia wakaamba kuti: “Ikuti koli mubotu, bantu balakonzya kufwambaana kukubona, pele zintu zinikuboola kumizeezo yabo nobayeeya nduwe, nkuloma kwako alimwi abube bubotu mbojisi.”

Sena kanj-kanji ulatyopwa akaambo kambolibonya?

Sena kuli nookayeeyede kunana mafwuta aasalazya kapati naa kuciindizya kuliimya kulya kutegwa ucince mbolibonya?

Kuti nicalikukonzyeka, ncinzi nconga wayanda kucinca amubili wako kutegwa kolibonya kabotu? (Kosala zyoonse nzyobona kuti inga wazicinca.)

• KULAMPA

• MBONENEEDE

• MASUSU

• MUBILI WAKO MBOUBAMBIDWE

• BUSYU

• MBOSALALA NAA MBOSIYA

Ikuti wavwiila kuti inzya kumibuzyo yobilo yakusaanguna, alimwi akuasala zintu zyotatwe naa ziinda waawo mumubuzyo watatu, koyeeya kaambo aaka: Kulangilwa kuti oobo mbolibona omwini kuti toli mubotu tabusyi mbobakubona bantu bambi. Ncuuba-uba kuciindizya kucita zintu alimwi akulibilika ambolibonya.—1 Samuele 16:7.