Skip to content

Ko e Hā ʻa e Tau ʻo ʻĀmaketoné?

Ko e Hā ʻa e Tau ʻo ʻĀmaketoné?

Tali ʻa e Tohi Tapú

 Ko e tau ʻo ʻĀmaketoné ʻoku ʻuhinga iá ki he tau fakaʻosi ʻi he vahaʻa ʻo e ngaahi puleʻanga ʻo e tangatá mo e ʻOtuá. Ko e ngaahi puleʻangá ni mo honau kau poupoú ʻoku nau fakafepakiʻi ʻa e ʻOtuá naʻa mo e taimí ni ʻaki ʻenau fakafisi ke fakamoʻulaloa ki heʻene pulé. (Saame 2:2) Ko e tau ʻo ʻĀmaketoné ʻe fakangata ai ʻa e pule ʻa e tangatá.​—Taniela 2:​44.

 Ko e foʻi lea “ʻĀmaketone” ʻoku ʻasi tuʻo taha pē ʻi he Tohi Tapú, ʻi he Fakahā 16:16. ʻOku fakahaaʻi fakaekikite ʻi he tohi Fakahaá ʻe fakatahataha ʻa e “ngaahi tuʻi ʻo e māmani kotoa kuo nofoʻí” ʻi he “feituʻu ʻoku ui ʻi he lea faka-Hepeluú ko ʻĀmaketone,” ki he “tau ʻo e ʻaho lahi ʻo e ʻOtua Māfimafi-Aoniú.”​—Fakahā 16:14.

 Ko hai ʻe tau ʻi ʻĀmaketoné? Ko Sīsū Kalaisi te ne taki ha kau tau fakahēvani ke ikunaʻi ʻa e ngaahi fili ʻo e ʻOtuá. (Fakahā 19:11-​16, 19-​21) Ko e ngaahi fili ko ení ʻoku kau ai ʻa e faʻahinga ʻoku nau fakafepaki ki he tuʻunga mafai ʻo e ʻOtuá pea ʻoku nau taʻefakaʻapaʻapa ki he ʻOtuá.​—ʻIsikeli 39:7

 ʻE fai moʻoni ʻa e tau ʻo ʻĀmaketoné ʻi he Hahake Lotolotó? ʻIkai. ʻI he ʻikai fakangatangata ki ha feituʻu pē ʻe tahá, ko e tau ʻo ʻĀmaketoné ʻe kau ki ai ʻa e māmaní kotoa.​—Selemaia 25:32-​34; ʻIsikeli 39:17-​20.

 ʻOku liliu ʻa e ʻĀmaketoné ʻi he taimi ʻe niʻihi ko e “Hā–​Maketone” (Faka-Hepelū Har Meghiddohnʹ), ʻo ʻuhingá ko e “Moʻunga ʻo Mekito.” Ko Mekitó ko ha kolo ia ki muʻa ʻi he vahefonua ʻo ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá. ʻOku fakamatala ʻi he hisitōliá ki ha ngaahi tau mahuʻinga naʻe fai ʻi hono feituʻú, ʻo kau ai ʻa e tau ʻe niʻihi ʻoku lēkooti ʻi he Tohi Tapú. (Fakamaau 5:​19, 20; 2 Tuʻi 9:​27; 23:29) Kae kehe, heʻikai lava ke ʻuhinga ʻa e ʻĀmaketoné ki ha feituʻu moʻoni ʻoku ofi ki Mekito ʻo e kuonga muʻá. ʻOku ʻikai ke ʻi ai ha fuʻu moʻunga lahi ʻi ai, pea naʻa mo e Talalo Tokalelei ʻo Sisilili kotoa ʻoku hoko atu aí heʻikai lava ke hao kotoa ai ʻa e faʻahinga te nau tauʻi ʻa e ʻOtuá. ʻI hono kehé, ko ʻĀmaketoné ko e tuʻunga fakaemāmani lahi ia ʻa ia ʻe fakatahataha ai ʻa e ngaahi puleʻangá ʻi heʻenau tuʻu fakaʻosi ʻo fakafepaki ki he pule ʻa e ʻOtuá.

 ʻE fēfē ʻa e ngaahi tuʻungá lolotonga ʻa e tau ʻo ʻĀmaketoné? Lolotonga ʻoku ʻikai ke tau ʻiloʻi ʻa e founga ʻe ngāueʻaki ai ʻe he ʻOtuá ʻa hono mālohí, te ne tuku atu ʻa e ngaahi meʻatau hangē ko ia naʻá ne ngāueʻaki ʻi he kuohilí—ko e ʻuha-ʻaisi, mofuike, ʻuha lōvai, afi mo e sūlifa, ʻuhila, mo e mahaki. (Siope 38:22, 23; ʻIsikeli 38:19, 22; Hapakuke 3:​10, 11; Sākalaia 14:12) ʻI he puputuʻú, ko e niʻihi ʻo e ngaahi fili ʻo e ʻOtuá te nau fetāmateʻaki, ka ʻe iku ʻo nau ʻiloʻi ko e ʻOtuá ia ʻoku faitau mo kinautolú.​—ʻIsikeli 38:21, 23; Sākalaia 14:13.

 ʻE hoko ʻa ʻĀmaketone ko e ngataʻanga ia ʻo e māmaní? ʻE ʻikai ko e ngataʻanga ia ʻo hotau palanité, koeʻuhi ko e foʻi māmaní ʻa e ʻapi taʻengata ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. (Saame 37:29; 96:10; Tangata Malanga 1:4) ʻI he ʻikai ke fakaʻauha ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá, ʻe fakahaofi moʻoni kinautolu ʻi ʻĀmaketone, koeʻuhí ʻe hao moʻui ai “ha fuʻu kakai lahi” ʻo e kau sevāniti ʻa e ʻOtuá.​—Fakahā 7:​9, 14; Saame 37:34.

 Kae kehe, tuku kehe ʻa e ʻuhinga ki he foʻi māmaní, ko e foʻi lea “māmani” ʻi he Tohi Tapú ʻoku faʻa ʻuhinga ia ki he sōsaieti fulikivanu ʻo e tangatá ʻoku nau fakafepaki ki he ʻOtuá. (1 Sione 2:​15-​17) ʻI he ʻuhinga ko ení, ʻe hoko ʻi ʻĀmaketone ʻa e “gataaga o mamani.”​—Mātiu 24:3, Paaki Motuʻa.

 ʻE hoko ʻafē ʻa ʻĀmaketone? ʻI he lāulea ki he “fuʻu mamahi lahi” ʻa ia ʻe tā tuku ʻaki ʻa e tau ʻo ʻĀmaketoné, naʻe pehē ʻe Sīsū: “ʻI he fekauʻaki mo e ʻaho mo e houa ko iá ʻoku ʻikai ha taha ʻe ʻilo ki ai, naʻa mo e kau ʻāngelo ʻo e langí pe ko e ʻAló, ka ko e Tamaí toko taha pē.” (Mātiu 24:21, 36) Neongo ia, ʻoku fakahaaʻi ʻi he Tohi Tapú ʻe hoko ʻa ʻĀmaketone lolotonga ʻa e ʻi heni taʻehāmai ʻa Sīsuú, ʻa ia naʻe kamata ʻi he 1914.​—Mātiu 24:37-​39.