Skip to content

Skip to table of contents

KAPÍTULU 17

“Haree! Haʼu mak Jeová nia atan-feto!”

“Haree! Haʼu mak Jeová nia atan-feto!”

1, 2. (a) Ho liafuan saida mak Maria nia bainaka hasé nia? (b) Desizaun saida mak Maria presiza halo, no oinsá mak ida-neʼe troka ninia moris tomak?

 MARIA hakfodak tebes kuandu nia haree bainaka mai iha ninia uma. Mane neʼe la husu Maria nia inan ka aman iha neʼebé, nia mai atu koʼalia ho Maria rasik. Maria hatene katak bainaka neʼe laʼós husi Nazaré tanba ema hotu koñese malu iha sidade kiʼik neʼe. Tuir loloos, bainaka neʼe la hanesan duni ho ema seluk. Nia hasé Maria iha dalan neʼebé la hanesan baibain, nia dehan: “Dame hela ho ó, ó neʼebé hetan bensaun boot. Jeová hamutuk ho ó.”—Lee Lucas 1:26-28.

2 Maria mak Heli nia oan-feto neʼebé hela iha sidade Nazaré iha Galileia. Bíblia komesa konta kona-ba Maria iha tempu neʼebé nia presiza halo desizaun importante iha ninia moris. Nia promete ona atu kaben ho José, mane ida neʼebé la riku, maibé iha fiar neʼebé metin ba Maromak. Entaun, karik Maria hanoin ona kona-ba ninia moris ho José, moris simples no sai feen neʼebé apoia ninia laʼen atu harii família hamutuk. Maibé derrepente deʼit bainaka ida mosu ba Maria no hatoʼo knaar neʼebé Maromak sei fó ba nia. Knaar ida-neʼe sei troka Maria nia moris tomak.

3, 4. Atu hatene didiʼak kona-ba Maria, diʼak atu la hanoin saida? Oinsá mak ita bele aprende kona-ba Maria?

3 Ema barak hakfodak atu hatene katak Bíblia ladún konta informasaun barak kona-ba Maria. Maski Bíblia konta uitoan kona-ba ninia família no ninia hahalok, maibé la konta buat ida kona-ba ninia oin hanesan saida. Maski nuneʼe, buat neʼebé ita lee kona-ba Maria, esplika kleʼan kona-ba ninia fiar.

4 Atu hatene didiʼak kona-ba Maria, ulukliu diʼak atu la hanoin kona-ba doutrina falsu neʼebé relijiaun oioin hanorin kona-ba nia. Hanesan ninia oin iha estátua ka imajen, no doutrina neʼebé halo nia aas liu fali Maromak hodi fó nia títulu sira hanesan “Maromak nia Inan” no “Liurai-feto Lalehan nian”. Duké hanoin kona-ba ema nia doutrina oioin kona-ba Maria, mai ita aprende kona-ba saida mak Bíblia hanorin. Ida-neʼe bele ajuda ita atu banati-tuir ninia ezemplu diʼak kona-ba fiar.

Vizita husi anju ida

5. (a) Saida mak ita bele aprende husi Maria nia hahalok kuandu anju Gabriel koʼalia ba nia? (b) Buat importante saida mak ita bele aprende husi Maria nia ezemplu?

5 Mane neʼebé mai vizita Maria laʼós mane baibain deʼit. Nia mak anju ida naran Gabriel. Kuandu anju neʼe koʼalia ba Maria nuʼudar ida neʼebé “hetan bensaun boot”, Maria “hakfodak tebetebes” tanba nia la toman ema hasé nia hanesan neʼe. (Lucas 1:29) Maibé tanbasá mak anju ida-neʼe koʼalia ba Maria nuʼudar ida neʼebé “hetan bensaun boot”? Maria haree nia an nuʼudar ema baibain deʼit no nia la buka naran-boot husi ema. Maibé tuir loloos, anju neʼe koʼalia kona-ba Maromak rasik nia hanoin kona-ba Maria. Maski Maria hakarak tebes atu Maromak simu nia, maibé nia la sai foti-an hodi hanoin katak nia simu ona Maromak nia bensaun. Maria nia ezemplu hanorin mai ita katak ita labele sai foti-an hodi hanoin katak ita simu ona Maromak nia bensaun, maibé atu Maromak simu ita, ita presiza hakaʼas an. Maromak la gosta ema neʼebé foti-an, maibé nia hadomi no hatudu laran-diʼak ba ema neʼebé haraik-an.—Tiago 4:6.

Maria la sai foti-an hodi hanoin katak nia simu ona Maromak nia bensaun

6. Anju Gabriel fó knaar espesiál saida ba Maria?

6 Iha situasaun neʼe, hahalok haraik-an mak importante tebes. Tanbasá? Tanba anju neʼe fó knaar neʼebé espesiál tebes ba Maria. Anju neʼe esplika katak Maria sei sai isin-rua ho oan ida neʼebé ikusmai sei sai ema importante liu fali ema hotu. Anju Gabriel hatete: “Maromak Jeová sei fó ba nia ninia aman David nia kadunan. No nia sei ukun nuʼudar liurai ba Jacob nia umakain ba nafatin. Ninia ukun sei la iha rohan.” (Lucas 1:32, 33) Nuʼudar fiar-naʼin ida, Maria hatene ona kona-ba Maromak nia promete ba David iha tinan rihun ida liubá, katak David nia bei-oan ida sei ukun ba nafatin. (2 Samuel 7:12, 13) Entaun, Maria nia oan-mane sei sai Mesias, ida neʼebé Maromak nia povu hein ba tinan barak ona.

Anju Gabriel fó knaar espesiál tebes ba Maria

7. (a) Pergunta neʼebé Maria husu hatudu saida kona-ba nia? (b) Ohin loron, saida mak joven sira bele aprende husi Maria?

7 Liután neʼe, anju dehan ba Maria katak ninia oan sei bolu nuʼudar “Oan-Mane husi Ida neʼebé Aas Liu Hotu”. Oinsá mak feto ida bele koʼus Maromak nia Oan-Mane? Liután neʼe, oinsá mak Maria bele sai isin-rua? Tanba maski nia promete ona atu kaben ho José, maibé sira seidauk hela hamutuk. Maria koʼalia nakloke kona-ba neʼe hodi dehan: “Oinsá mak haʼu bele iha oan, basá haʼu seidauk hola mane ida?” (Lucas 1:34) Husi Maria nia liafuan neʼe, ita haree nia la moe atu fó sai katak nia sei virjen no seidauk toba hamutuk ho mane. Ohin loron, joven barak la respeitu relasaun seksuál. Sira halo hahalok arbiru deʼit no sira goza ema seluk neʼebé la halo hanesan sira. Sin, husi Maria nia tempu, mundu neʼe troka duni. Maibé Jeová nunka troka. (Malaquias [Maleakhi] 3:6) Maromak hafolin ema neʼebé halo tuir ninia matadalan kona-ba buat morál nian, hanesan nia mós hafolin Maria.—Lee Ebreu 13:4.

8. Oinsá mak Maria neʼebé sala-naʼin bele iha oan neʼebé perfeitu?

8 Maria mak Maromak nia atan ida neʼebé laran-metin ba nia. Maski nuneʼe, hanesan ema hotu, nia mós ema sala-naʼin ida. Se nuneʼe, oinsá mak nia bele iha oan neʼebé perfeitu? Anju Gabriel esplika hodi dehan: “Espíritu santu sei tun ba ó, no kbiit husi Ida neʼebé Aas Liu Hotu sei proteje ó. Tan neʼe, ida neʼebé sei moris mai mak santu no Maromak nia Oan-Mane.” (Lucas 1:35) Liafuan santu iha arti katak “moos” no “sagradu”. Maski ema sempre hadaʼet deʼit sala ba sira-nia oan, maibé kona-ba Maria, Maromak Jeová sei halo milagre ida. Nia sei muda ninia Oan-Mane nia moris husi lalehan hodi tau fali iha Maria nia knotak. Nia mós sei uza ninia espíritu santu atu “proteje” oan neʼe husi sala. Maria tau fiar ba anju neʼe nia promete ka lae?

Maria simu ninia knaar

9. (a) Tanbasá mak ita bele fiar katak Maria, neʼebé sei virjen, bele sai isin-rua? (b) Oinsá mak anju Gabriel hametin Maria nia fiar?

9 Ema balu, inklui mós ema matenek-naʼin sira kona-ba relijiaun kristaun, sira lakohi simu katak feto neʼebé sei virjen hela bele sai isin-rua. Maibé sira haluha buat importante ida, hanesan anju Gabriel hatete: “Ba Maromak la iha buat ida neʼebé la bele.” (Lucas 1:37) Tanba Maria iha fiar neʼebé metin ba Maromak, nia simu anju Gabriel nia liafuan. Maibé Maria hakarak buka razaun tan atu bele fiar. Nuneʼe, anju Gabriel fó razaun ida tan atu hametin Maria nia fiar. Nia dehan katak Maria nia família ida naran Isabel, neʼebé ba tempu kleur la bele iha oan, agora sai isin-rua tanba Maromak halo milagre ida.

10. Tanbasá mak knaar espesiál neʼe la fasil ba Maria?

10 Agora, Maria sei halo saida? Nia simu knaar espesiál neʼe no fiar katak Maromak sei halo buat hotu neʼebé anju Gabriel hatete. Maski knaar neʼe mak espesiál tebes, maibé neʼe laʼós buat neʼebé fasil ba Maria. Porezemplu, nia tenke hanoin kona-ba ninia noivu José. Kuandu José hatene katak Maria isin-rua, nia sei hakarak nafatin atu kaben ho Maria ka lae? No mós, karik Maria sente katak knaar neʼe todan tebes tanba nia sei haboot ida neʼebé importante liu husi Maromak nia kriatura hotu, neʼe mak Maromak nia Oan-Mane rasik! Maria presiza tau matan ba oan neʼe kuandu nia sei bebé no proteje nia husi mundu aat neʼe. Sin, responsabilidade neʼe mak boot tebes.

11, 12. (a) Mane fiar-naʼin balu neʼebé laran-metin, dala ruma mós sente oinsá kona-ba knaar neʼebé susar husi Maromak? (b) Maria nia liafuan ba anju Gabriel hatudu saida kona-ba ninia an?

11 Bíblia hatudu katak maski mane fiar-naʼin balu neʼebé laran-metin, dala ruma sira mós dada an atu simu knaar husi Maromak. Porezemplu, Moisés hatete katak nia la bele simu knaar nuʼudar Maromak nia lia-naʼin tanba nia ladún iha matenek atu koʼalia. (Êxodo [Keluaran] 4:10) Jeremias hatete katak nia “joven deʼit” no nia la bele simu knaar neʼebé Maromak fó ba nia. (Jeremias [Yeremia] 1:6) No Jonas taʼuk no halai-sees husi ninia knaar! (Jonas [Yunus] 1:3) Maibé oinsá ho Maria?

12 Maria nia liafuan tuirmai hatudu katak nia haraik-an no prontu atu halo tuir. Nia hatete ba anju Gabriel: “Haree! Haʼu mak Jeová nia atan-feto! Halo buat hotu sai loos ba haʼu hodi tuir liafuan neʼebé Ita fó sai.” (Lucas 1:38) Iha tempu neʼebá, atan-feto mak atan neʼebé kiʼik liu hotu tanba ninia moris tomak iha ninia naʼi nia liman. Maria sente hanesan neʼe kona-ba ninia Naʼi Jeová. Maria sente seguru iha Jeová nia liman, tanba nia hatene katak Jeová laran-metin ba sira neʼebé hatudu laran-metin ba nia. Maria mós hatene katak Jeová sei haraik bensaun ba ninia hakaʼas-an atu kumpre knaar neʼe.—Salmo (Mazmur) 18:25.

Maria sente seguru iha Jeová nia liman, ninia Maromak neʼebé laran-metin

13. Se ita sente ita la bele halo buat neʼebé Maromak husu ita atu halo, oinsá mak Maria nia ezemplu bele ajuda ita?

13 Dala ruma, Maromak husu ita atu halo buat ruma neʼebé ita sente susar tebes atu halo. Maibé iha ninia Liafuan, ita bele hetan razaun barak atu tau fiar ba nia, hanesan Maria mós halo. (Provérbios [Amsal] 3:5, 6) Ita sei halo nuneʼe ka lae? Se ita tau fiar tomak ba Maromak, nia sei fó bensaun mai ita no ida-neʼe book ita atu hametin liután ita-nia fiar.

Maria vizita Isabel

14, 15. (a) Oinsá mak Jeová hametin Maria nia fiar kuandu nia bá vizita Isabel no Zacarias? (b) Maria nia liafuan neʼebé hakerek iha Lucas 1:46-55 hatudu saida kona-ba nia an?

14 Anju Gabriel nia mensajen kona-ba Isabel monu loos ba Maria nia laran. Só Isabel deʼit mak bele komprende Maria nia situasaun. Tan neʼe, Maria lalais bá foho iha rai-Judá atu vizita Isabel. Viajen neʼe han maizumenus loron tolu ka haat. Kuandu nia toʼo Isabel no Zacarias nia uma, Jeová hatudu sinál ida tan hodi hametin liután Maria nia fiar. Kuandu Isabel rona Maria nia kumprimenta, bebé neʼebé iha Isabel nia knotak book an ho haksolok. Isabel sai nakonu ho espíritu santu hodi koʼalia ba Maria nuʼudar “haʼu-nia Naʼi nia inan”. Sin, Maromak hatudu sai ba Isabel katak Maria nia oan sei sai ninia Naʼi, neʼe mak Mesias. Tuirmai, Isabel hatete: “Ksolok ba feto neʼebé fiar.” Maromak leno Isabel atu fó sai liafuan neʼe hodi gaba Maria tanba nia laran-metin ba ninia knaar espesiál neʼe. (Lucas 1:39-45) Loos, buat hotu neʼebé Maromak promete ba Maria, besik atu sai loos ona!

Maria no Isabel nia relasaun diʼak nuʼudar belun mak bensaun ba sira naʼin-rua

15 Tuirmai Maria mós koʼalia. Ninia liafuan sira-neʼe hakerek hotu iha Maromak nia Liafuan. (Lee Lucas 1:46-55.) Ida-neʼe mak Maria nia liafuan neʼebé naruk liu neʼebé temi iha Bíblia laran, no ninia liafuan neʼe hatudu buat barak kona-ba ninia an. Nia hatudu katak nia agradese tebes ba Maromak no nia hahiʼi Jeová tanba simu knaar espesiál atu sai inan ba Mesias. Ninia liafuan sira-neʼe mós hatudu katak nia iha fiar neʼebé boot ba Maromak. Nia koʼalia kona-ba oinsá Jeová hatún ema neʼebé foti-an no fó ajuda ba ema haraik-an neʼebé hakarak duni atu serbí nia. Ninia liafuan mós hatudu katak nia hatene didiʼak kona-ba Maromak nia Liafuan tanba ba dala 20 liu nia temi liafuan sira husi Eskritura Lia-Ebraiku. *

16, 17. (a) Oinsá mak Maria no Jesus hatudu hahalok neʼebé ita mós presiza banati-tuir? (b) Maria no Isabel nia relasaun hatudu saida mai ita?

16 Maski Maria hatene didiʼak kona-ba Maromak nia Liafuan, maibé nia hatudu haraik-an nafatin hodi la fó sai ninia hanoin rasik. Nia temi deʼit liafuan sira neʼebé hakerek ona iha Maromak nia Liafuan. Iha futuru, ninia oan Jesus mós sei hatudu hahalok neʼebé hanesan, hodi hatete: “Buat neʼebé haʼu hanorin ba imi laʼós haʼu-nian, maibé husi ida neʼebé haruka haʼu mai.” (João 7:16) Diʼak atu husu ita-nia an: ‘Haʼu mós hatudu respeitu no hafolin Maromak nia Liafuan ka lae? Ka haʼu gosta liu haʼu-nia hanoin rasik?’ Kona-ba ida-neʼe, Maria hatudu duni hahalok neʼebé loos.

17 Maria hela ho Isabel maizumenus fulan tolu. Ita bele fiar katak iha tempu neʼe, sira fó laran-manas ba malu. (Lucas 1:56) Ezemplu husi feto rua neʼe hatudu mai ita katak belun neʼebé diʼak mak buat neʼebé espesiál tebes. Se ita buka belun sira neʼebé hadomi ita-nia Maromak, Jeová, ita sei hakbesik liután ba Maromak no hametin ita-nia relasaun ho nia. (Provérbios [Amsal] 13:20) Ikusmai, tempu toʼo ona ba Maria atu fila fali ba ninia uma. Kuandu José hatene kona-ba Maria nia situasaun, nia sei sente oinsá?

Maria no José

18. Saida mak Maria fó-hatene ba José? José sente oinsá kona-ba neʼe no saida mak nia halo?

18 Karik Maria la hein toʼo ema seluk hatene katak nia isin-rua. Nia hatene katak nia presiza koʼalia ho José kona-ba ida-neʼe. Karik nia hanoin barak kona-ba saida mak mane laran-diʼak neʼe sei halo kuandu rona liafuan neʼe. Maski nuneʼe, nia koʼalia nakloke kona-ba buat hotu neʼebé akontese. José sente laran-susar tebes. Nia hakarak atu fiar Maria maibé situasaun neʼe haree hanesan Maria la laran-metin ba nia. Bíblia la esplika loloos José nia hanoin, ka oinsá nia foti desizaun. Maibé Bíblia hatete katak nia deside kedas atu soe malu, tanba iha tempu neʼebá, ema neʼebé promete ona atu kaben, komunidade haree sira hanesan feen-laʼen ona. Maibé tanba José lakohi halo Maria moe iha ema barak nia oin, nia hili atu soe malu ho Maria subasubar deʼit. (Mateus 1:18, 19) Karik Maria triste tebes atu haree mane laran-diʼak neʼe sente laran-susar tan deʼit situasaun neʼe. Maibé, maski José foti desizaun atu soe malu ho nia, Maria la sente laran-kanek.

19. Oinsá mak Jeová ajuda José atu foti desizaun neʼebé loos?

19 Ho laran-diʼak Jeová ajuda José atu foti desizaun neʼebé loos. Liuhusi mehi ida, Maromak nia anju dehan ba José katak Maria sai isin-rua tanba milagre. Karik ida-neʼe halo José sente kmaan duni! Agora José mós halo tuir Maromak nia hakarak, hanesan Maria halo tiha ona. José kaben kedas ho Maria no hatudu katak nia prontu atu simu responsabilidade hodi haboot Maromak Jeová nia Oan-Mane.—Mateus 1:20-24.

20, 21. Kaben-naʼin sira no sira neʼebé hakarak atu kaben bele aprende saida husi José no Maria nia ezemplu?

20 Maski José no Maria moris tinan 2.000 liubá, maibé ohin loron, kaben-naʼin sira no sira neʼebé hakarak atu kaben bele aprende buat barak husi sira-nia ezemplu. Nuʼudar laʼen, José hafolin duni ninia feen, tanba nia kumpre ho didiʼak ninia knaar nuʼudar inan ida. Nuʼudar José hanoin fila fali kona-ba buat neʼebé sira foin hasoru, nia agradese tebes tanba Jeová haruka ninia anju atu ajuda nia foti desizaun neʼebé loos. Nia mós aprende katak importante atu sadere ba Jeová kuandu foti desizaun sira neʼebé importante. (Salmo [Mazmur] 37:5; Provérbios [Amsal] 18:13) Lisaun sira-neʼe sai matadalan ba nia kuandu nia foti desizaun oioin nuʼudar ulun ba família.

21 Maibé saida mak ita bele aprende husi Maria nia desizaun atu kaben ho José? Maski foufoun José iha dúvida kona-ba Maria nia situasaun, maibé Maria tau fiar nafatin ba José no hein ho pasiénsia ba nia atu foti desizaun rasik. Maria komprende katak José mak sei sai ulun ba família. Ho ida-neʼe Maria aprende katak importante atu hatudu pasiénsia, no importante mós ba feto kristaun sira ohin loron atu hatudu hahalok hanesan neʼe. Ita bele fiar katak situasaun neʼe hanorin José no Maria katak importante tebes ba kaben-naʼin sira atu koʼalia nakloke no fó sai sira-nia sentimentu ba malu.—Lee Provérbios (Amsal) 15:22. *

22. Saida mak José no Maria tau uluk iha sira-nia moris kaben nian? Nuʼudar kaben-naʼin, sira iha responsabilidade boot saida?

22 José no Maria hahú sira-nia moris kaben nian iha dalan neʼebé metin loos. Sira naʼin-rua hadomi Jeová no tau uluk ninia hakarak. Sira mós hakaʼas an atu halo Jeová kontente hodi kumpre ho didiʼak sira-nia knaar nuʼudar inan-aman. Klaru katak sira sei simu bensaun barak iha sira-nia moris, maibé sira mós sei hasoru susar sira. Maibé agora, sira hanoin liu kona-ba sira-nia responsabilidade atu haboot Jesus, neʼebé ikusmai sei sai mane neʼebé importante liu hotu iha mundu neʼe.

^ par. 15 Kuandu Maria temi liafuan sira husi Eskritura Lia-Ebraiku, nia mós temi liafuan husi fiar-naʼin ida naran Ana, neʼebé mós iha oan ida tanba bensaun husi Maromak.—Haree kaixa “Orasaun rua neʼebé furak”, iha Kapítulu 6.

^ par. 21 Provérbios 15:22: “Planu sira la laʼo diʼak bainhira la koʼalia ba malu ho didiʼak, maibé susesu iha bainhira iha ema barak neʼebé fó konsellu.”