SHPJEGIM I VARGJEVE TË BIBLËS

Gjoni 1:1—«Në fillim ishte Fjala»

LUAJ

«Në fillim ishte Fjala, dhe Fjala ishte me Perëndinë. Fjala ishte një perëndi.»—Gjoni 1:1, Përkthimi Bota e Re.

«Në fillim ishte Fjala dhe Fjala ishte pranë Perëndisë dhe Fjala ishte Perëndi.»—Gjoni 1:1, Diodati i Ri.

Kuptimi i Gjonit 1:1

Ky shkrim zbulon detaje për jetën e Jezu Krishtit para se të vinte në tokë si njeri. (Gjoni 1:14-17) Në vargun 14, termi «Fjala» (ose «logosi», në greqisht ho loʹgos) përdoret si titull. Me sa duket, titulli «Fjala» përshkruan rolin që ka Jezui, si ai që u komunikon të tjerëve urdhërimet dhe udhëzimet e Perëndisë. Jezui vazhdoi të fliste për fjalën e Perëndisë si gjatë shërbimit që bëri në tokë, edhe pasi u kthye në qiell.—Gjoni 7:16; Zbulesa 1:1.

Termi «fillim» i referohet kohës kur Perëndia nisi të krijonte dhe solli në ekzistencë Fjalën. Më pas, Perëndia krijoi gjithçka tjetër nëpërmjet Fjalës. (Gjoni 1:2, 3) Bibla thotë se Jezui është «i parëlinduri i gjithë krijimit» dhe se «me anë të tij u krijua gjithçka tjetër».—Kolosianëve 1:15, 16.

Shprehja «Fjala ishte një perëndi» përshkruan natyrën hyjnore të Jezuit para se të vinte në tokë. Ai përshkruhet kështu për shkak të rolit të tij si Zëdhënësi i Perëndisë dhe të pozitës unike si Biri i tij i parëlindur nëpërmjet të cilit Zoti krijoi çdo gjë tjetër.

Konteksti i Gjonit 1:1

Ungjilli i Gjonit tregon për jetën dhe shërbimin e Jezuit në tokë. Në vargjet e para të kapitullit 1 flitet për ekzistencën paranjerëzore të Jezuit, për lidhjen e tij të veçantë me Perëndinë dhe për rolin kryesor që kishte në marrëdhënien mes Perëndisë e njerëzve. (Gjoni 1:1-18) Këto detaje na ndihmojnë të kuptojmë fjalët dhe veprat e Jezuit gjatë shërbimit të tij në tokë.—Gjoni 3:16; 6:38; 12:49, 50; 14:28; 17:5.

Ide të gabuara për Gjonin 1:1

Ide e gabuar: Shprehja e fundit te Gjoni 1:1 duhet përkthyer «Fjala ishte Perëndi».

Fakt: Edhe pse shumë përkthyes të Biblës e përkthejnë kështu, të tjerë kanë kuptuar se duhet përkthyer ndryshe. Te Gjoni 1:1, dy rastet ku fjala «Perëndi» (në greqisht the·osʹ) del në tekstin origjinal, ndryshojnë gramatikisht. Në rastin e parë përdoret nyja shquese para fjalës «Perëndi», ndërsa në rastin e dytë jo. Shumë studiues kanë vërejtur se mungesa e nyjës shquese para fjalës the·osʹ në rastin e dytë, është shumë domethënëse. Për shembull, The Translator’s New Testament bën këtë koment për mungesën e nyjës: «Si rezultat, kur përdoret në rastin e dytë, fjala Theos (Perëndi) ka rolin e një mbiemri, ose është përshkrues. Ajo do të thotë ‘Fjala ishte hyjnore’.» a Studiues të tjerë b dhe disa përkthime të Biblës bëjnë të njëjtin dallim.—Shih « Përkthime të tjera të Gjonit 1:1».

Ide e gabuar: Ky varg mëson se Fjala është Perëndia i Plotfuqishëm.

Fakt: Shprehja «Fjala ishte me Perëndinë» tregon se vargu flet për 2 persona të ndryshëm. Është e pamundur që Fjala të jetë «me Perëndinë» dhe njëkohësisht të jetë Perëndia i Plotfuqishëm. Gjithashtu, konteksti na vërteton që Fjala nuk është Perëndia i Plotfuqishëm. Te Gjoni 1:18 thuhet se «askush s’e ka parë asnjëherë Perëndinë». Mirëpo, njerëzit e panë Fjalën, pra Jezuin, sepse te Gjoni 1:14 thuhet se «Fjala u bë njeri e banoi mes nesh, dhe ne pamë lavdinë e tij».

Ide e gabuar: Fjala ka ekzistuar gjithmonë.

Fakt: Termi «fillim» në këtë varg s’ka se si t’i referohet ‘fillimit’ të Perëndisë, sepse Perëndia nuk ka fillim. Perëndia Jehova c ka ekzistuar «nga përjetësia në përjetësi». (Psalmi 90:1, 2, shënimi) Mirëpo, Fjala, Jezu Krishti, kishte një fillim. Ai është «fillimi i krijimit të Perëndisë».—Zbulesa 3:14.

Ide e gabuar: Ta quash Fjalën «një perëndi», do të thotë të mbështetësh mësimin e politeizmit, pra adhurimin e shumë perëndive.

Fakt: Shpesh, fjala greke e përkthyer «Perëndi» ose «perëndi» (the·osʹ) përkon me fjalët hebraike ʼel dhe ʼelo·himʹ, që përdoren gjerësisht në Dhiatën e Vjetër. Në hebraisht këto fjalë mendohet që do të thonë «i fuqishëm; i fortë» dhe përdoren për Perëndinë e Plotfuqishëm, për perënditë e tjera, madje edhe për njerëzit. (Psalmi 82:6; Gjoni 10:34) Fjala është ai nëpërmjet të cilit Perëndia krijoi çdo gjë. Prandaj, pa diskutim që ai mund të përshkruhet si një person i fuqishëm. (Gjoni 1:3) Në fakt, portretizimi i Fjalës si «një perëndi» është në harmoni me profecinë e Isaisë 9:6, ku parathuhet se i zgjedhuri i Perëndisë, Mesia ose Krishti, do të quhej «Perëndi i Fuqishëm» (në hebraisht ʼEl Gib·bohrʹ), por jo «Perëndia i Plotfuqishëm» (ʼEl Shad·daiʹ siç del te Zanafilla 17:1; 35:11; Eksodi 6:3; Ezekieli 10:5).

Bibla nuk e mëson politeizmin. Jezu Krishti tha: «Jehovain, Perëndinë tënd, adhuro dhe vetëm atij bëji shërbim të shenjtë.» (Mateu 4:10) Bibla thotë: «Ndonëse ka të ashtuquajtura perëndi, qoftë në qiell a në tokë, sikurse thonë njerëzit se ka shumë ‘perëndi’ dhe ‘zotërinj’, për ne faktikisht ka një Perëndi të vetëm, Ati, nga i cili burojnë të gjitha gjërat dhe për të cilin ekzistojmë; dhe ka një Zotëri të vetëm, Jezu Krishti, nëpërmjet të cilit erdhën në jetë të gjitha gjërat dhe nëpërmjet të cilit ekzistojmë.»—1 Korintasve 8:5, 6.

Përkthime të tjera të Gjonit 1:1

«Në fillim ekzistonte Fjala. Fjala ishte me Perëndinë dhe Fjala ishte hyjnore.»—The Bible—An American Translation, 1935, nga J.M.P. Smithi dhe E. J. Gudspidi.

«Logosi ekzistonte që në fillim fare, Logosi ishte me Perëndinë dhe Logosi ishte hyjnor.»—The Bible—Containing the Old and New Testaments, 1950, nga Xhejms Mofati.

«Në fillim ishte Fjala, dhe fjala ishte me Perëndinë dhe fjala ishte një perëndi.»—The New Testament in an Improved Version, 1808, redaktuar nga Tomas Belshami, bazuar në përkthimin e Dhiatës së Re nga Uilliam Njukami.

«Në fillim ishte Fjala. Dhe Fjala ishte me Perëndinë. Ndaj Fjala ishte hyjnore.»—The Authentic New Testament, 1958, nga Hju H. Shonfildi.

a The Translator’s New Testament, faqja 451.

b Studiuesi Xhejson Dejvid Beduni komenton se mungesa e nyjës shquese në greqisht bën që fjala theós të jetë krejt ndryshe nga fjala me nyjë shquese ho theós, «po aq e ndryshme sa është fjala ‘një perëndi’ nga fjala ‘Perëndia’ në anglisht». Ai shton: «Te Gjoni 1:1, Fjala nuk është Perëndia, i cili është një dhe i vetëm, por një perëndi, ose qenie hyjnore.»—Truth in Translation: Accuracy and Bias in English Translations of the New Testament, faqet 115, 122 dhe 123.

c Jehova është emri i Perëndisë.—Psalmi 83:18.