Mashcaushca publicacionma ri

Quiilca tiaj ri

TEMA | BIBLIA CUNA TIMPUGAMA TIASHA CATIUSHCA

Biblia mana huajlirica

Biblia mana huajlirica

BIBLIA IMA TURMINDUS PASACA. Bibliara punda quillcajcuna quillcashcara copiasha papiro, pergamino pangaunai quillcanuca (2 Timoteo 4:​13). * ¿Ima tunui cai pangauna mana yanapanuca Biblia tiasha catichu?

Papiro nishca panga paquirin, colorguna tucurin shinallara ña mana valin. Egiptomanda estudiaj runauna Richard Parkinson, Stephen Quirke ninun: “Timpu pasashca huasha shu panga rucu tucusha ña ansa hiloguna tucusha pulvu allpa tucun. Huacachishca ashcai shu quillca panga ucusha ña huajlirin maicambi pambashca ashcai ucuchauna, curuuna micuna ushanun cai yuraj añangu cuinta”. Cai papiro quillcauna tupashca huasha, ashca indi aitashca ucushca tucunuca chiraigu huajlirinushca.

Pergamino nishca panga mas shinzhi an papiro pangamanda, shinajpi huajlirina ushan manalira utilizajpi maicambi yapa rupaj partii tiajpi, yapa ucushca ashca indi aitajpi. * Chiraigu, cai libro Everyday Writing in the Graeco-Roman East (Imasna quillcarica Grecia Roma indi llucshina partimanda) riman ñaupa quillcashcauna “ñacas tucuiguna chingarinuca”. Shinallara curuuna micuna ushanun. Biblia casna cuinta huajlirisha paihua rimashcara ña chingarishca anmaca.

IMASNA BIBLIA ÑAUPAJMA CATICA. Israelitagunara cushca ley mandaca tucui Israelmanda reyguna quillcanuchu “shu libroi paihua quiquin copiara Leymanda”, punda pichca Bibliamanda libro (Deuteronomio 17:18). Imasna ali copiajcuna ashca quillcashcaunara quillcanuca, punda siglo tucurinai ashca Bibliamanda copiaguna tupana ushanuca sinagogagunai Israel partii shinallara caru Macedonia llactai (Lucas 4:​16, 17; Rashcauna [Hechos] 17:11). ¿Imasnara chi rucu quillcashcauna cuna timpui chara tiasha catirianun?

Rollos del mar Muerto nishca quillcashcauna cuinta ricsishca ashca huaranga huataunamanda duranuca allpa mangaunai huacachishca ashcamanda piñas uctuunai chaquishca pambai.

Mushuj quillcashcaunamanda estudiaj runa Philip Comfort nin: “Yachanchimi judioguna Bibliamanda quillcashca pangaunara cai manga allpaunai huacachinuj anuca”. Jesusta catijcuna shinallara rurasha catinuca. Chiraigumanda huaquin Bibliamanda quillcashcauna tupanuca manga allpaunai, llandu cuartuunai, piñas uctuunai shinallara huaquin chaquishca partiunai.

IMA TUCUSHCA. Huaranga Bibliamanda quillcashca partiuna ishqui huaranga huatauna yali charijpis cuna timpugama tiasha catiushcami. Mana maicans ñaupa quillcashca casna cuinta ashca copiaguna charin, shinallara ashca timpumanda.

^ párr. 3 Papiro nishca panga yacui iñashca papiro quihuamanda rurashca an. Pergamino nishca animalguna caraunahua rurashcami.

^ párr. 5 Shu ejemplo churasha, punda quillcashca cai Declaración de Independencia de los Estados Unidos nishca pergamino pangai quillcashca aca. Ñacas ishqui patsaj huatauna pasasha, cai quillcashcara ña chingarisha riushca.