Ir al contenido

Ir al índice

CREEYNIYOJKUNAMANTA YACHAKUNAPAJ | TIMOTEO

Munasqa, kasukoj wawataj karqa

Munasqa, kasukoj wawataj karqa

TIMOTEOQA imatachus aswan qhepaman ruwananpi yuyaspa, wasinmanta riporqa. Compañerosninpa qhepanta rerqa. Listra llajtanta saqeporqa, chay llajtaqa loma patapi, qʼoñi lugartaj karqa. Timoteoqa kusisqa kasharqa mamanmanta, abuelitanmanta yuyarikuspa. Mamanwan, abuelitanwanqa mana llakisqa kashasqanku reparakunanta munarqankuchu. ¿Imatá Timoteo ruwarqa? ¿Ujtawan wasinta qhawarerqachu?

Pabloqa ratomanta rato Timoteota qhawarerqa, chayqa Timoteota kallpacharej. Pabloqa yacharqa, Timoteo manchachikusqantaraj, jinapis kusikorqa sonqo kʼajaywan rishasqanmanta. Timoteoqa 20 watayoj jina karqa, Pablotataj jatunpaj qhawarqa, maytataj munakorqa. Chay kutipitaj Pablowan, karuman riporqa. Chakipi, botepi ima rerqanku, ñanpitaj ashkha chʼampaykunawan tinkukorqanku. Timoteoqa mana yacharqachu watejmanta familianwan tinkunantachus manachus.

¿Imaraykutaj joven Timoteo chayta ruwarqa? ¿Qhasipajchu karqa? ¿Imatá yachakunchej Timoteoj kausayninmanta?

“WAWAMANTAPACHA”

Timoteo ripunanpaj iskay wata ñaupajta imachus kasqanmanta parlarina. Timoteoqa ichá Listra llajtapi uywasqa karqa. Chay llajtaqa juchʼuylla karqa, qʼoñi lugartaj. Runasqa griego qalluta entiendenkuman karqa, jinapis licaónico qalluta parlaj kanku. Uj kuti chay lugarpi chʼajwa karqa. ¿Imaraykú? Pablowan Bernabewan Iconio llajtamanta chayasqankurayku. Pabloqa Diosmanta willashaspa uj suchu runata rikorqa. Chay runatataj Diospi creesqanrayku milagronejta sanoyacherqa (Hechos 14:5-10).

Listra llajtapi tiyakojkunaqa creej kanku ñaupa tiempopi kausakoj runas dioskuna kasqankuta. Chayrayku Pablota suticharqanku Mercurio, Bernabetataj Júpiter. Pablowan Bernabewanqa ñakʼayta kasuchikorqanku chay runaswan, ama torosta wañuchispa paykunaman jaywanankuta dioskunaman jina (Hechos 14:11-18).

Chaywanpis Listra llajtamanta kajkunaqa wakillan creerqanku mana dioseschu kasqankuta. Astawanqa yacharqanku sumaj willaykunata willajkuna kasqankuta. Sutʼincharinapaj, Eunicewan, maman Loidawanqa Pablota Bernabetawan sumajta uyarerqanku. Eunicej qosanqa griego * karqa. Pablowan Bernabewanqa willarqanku Mesías chayamusqanta, tukuy profeciasta juntʼasqantataj. Chaytaqa tukuy judíos yachayta munarqanku.

Pablo waturisqanqa maytachá Timoteota yanaparqa. Timoteomanqa “wawamantapacha” Diosmanta Qhelqasqata yachachisqanku (2 Timoteo 3:15). Timoteoqa, maman jina, abuelitan jinataj repararqa Pablowan Bernabewan Mesiasmanta sutʼita yachachisqankuta. Kunantaj Pablo sanoyachisqan runapi tʼukurina. Timoteoqa chay runata wawamantapachachá ajina suchituta Listra llajtapi rikoj. Chay kutipitaj purishajta rikorqa. Chayraykuchá Eunicewan, Loidawanpis cristianasman tukorqanku, aswan qhepamantaj Timoteopis. Eunicemanta, Loidamanta imaqa tataswan, abuelitoswan mayta yachakunkuman. Paykunamantataj jóvenes mayta yachakunkuman.

“TUKUY IMASTA ÑAKʼARINANCHEJPUNI TIYAN”

Listra llajtamanta cristianoman tukojkunaqa, yachakusqankumanta may kusisqachá kasharqanku. Jinapis repararqanku cristiano kaspaqa chʼampaykunapi rikukunankuta. Churanakoj judiosqa Listraman chayarqanku Antioquiamanta, Iconiomantawan. Paykunataj runasta yachaykuchispa chʼajwata jataricherqanku Pabloj contranpi, Bernabej contranpitaj. Pablotaqa rumiswan chʼanqaykorqanku. Mayta maqaykojtinkutaj Pabloqa pampaman chayarqa. Wañusqa kasqanta yuyaspataj, llajtamanta jawaman qhatatarqanku (Hechos 14:19).

Listrapi tiyakoj creejkunaqa Pabloman qayllaykorqanku. Maytataj kusikorqanku Pablo mana wañusqanmanta. Pabloqa ujtawan llajtaman yaykorqa mana manchikuspa. Qʼayantintaj Pabloqa Bernabewan khuska Derbeman riporqa Diosmanta willananpaj. Derbe llajtapi willajtinku ashkhas creerqanku. Chaymantataj kutirerqanku Listraman mana manchikuspa. ¿Imapaj? “Creejkunata kallpacha[j] creesqankupi sinchʼita sayanankupaj”. Timoteoqa, tʼukuspa Pablota Bernabetawan uyarerqa. Paykunaqa cristianosman nerqanku suyakuyninku may sumajpuni kasqanta, ñakʼarisqankupis mana qhasichu kasqanta. Nerqankutaj: “Noqanchejqa tukuy imasta ñakʼarinanchejpuni tiyan, Diospa reinonman yaykunanchejpaj”, nispa (Hechos 14:20-22).

Timoteoqa tukuy sonqo Pablo yachachisqanta kasukorqa

Timoteoqa repararqa Pablo nisqanman jinapuni kausasqanta. Pabloqa sumaj willaykunarayku ñakʼarerqa, jinapis willallarqapuni. Timoteoqa llajta masisnin churanakunankuta yachaspapis Pablo jina kausakorqa. Tatanpis churanakorqa. Jinapis mana saqerqachu ni ima Diosmanta karunchananta. Kay tiempopipis ashkha jóvenes Timoteo jina kanku. Sumaj yuyayniyoj kasqankutataj rikuchinku Diosman cheqa sonqo kajkunawan masichakuspa. Chantá chʼampaykuna kajtinpis Diosta yupaychallankupuni.

“ALLINTA PARLAJ KANKU TIMOTEOMANTA”

Pabloqa iskay chayri kinsa watasninman Listraman kuterqa. Chaymantataj kay yachaqanaj qallariyninpi parlarerqanchej. Timoteoj wasinpeqa may kusisqas kasharqanku apóstol Pablo ujtawan rinanmanta. Chay kutipeqa Silaswan rerqa. Pablopis kusisqallataj kasharqa. Chantapis rikorqa chay llajtapi Diosmanta willasqan mana qhasichu kasqanta. Pabloqa, Loidata chantá Euniceta “chʼuwa sonqowan” creesqankurayku may allinpaj qhawarqa (2 Timoteo 1:5). ¿Timoteorí imaynataj kasharqa?

Pabloqa uyarisqa Timoteo Diosta yupaychaypi maytaña ñauparisqanta. “Listrapi, Iconiopi tiyakoj hermanosqa allinta parlaj kanku Timoteomanta”. Iconioqa Listramanta 32 kilometrospi kasharqa (Hechos 16:2). ¿Imaraykú ajinata Timoteomanta parlarqanku?

Timoteomanqa “wawamantapacha” maman chantá abuelitan ‘Diosmanta Qhelqasqapi’ jovenespaj yuyaychaykunata yachacherqanku (2 Timoteo 3:15). Uj yuyaychayqa kay karqa: “Wayna kashaspa, pichus Ruwasoj Diosmanta yuyarikuy” (Eclesiastés 12:1). Timoteoqa cristianoña kaspa chayman jina ruwarqa. ¿Imaynatataj Diosmanta yuyarikorqa? Jesucristomanta sumaj willaykunata willaspa. Pisimanta pisi manchali kasqanta atiparqa, sumaj willaykunatataj sonqo kʼajaywan willarqa.

Qotuchakuykunapi ñaupajpi kajkunaqa Timoteo ñauparisqanta repararqanku. Paykunaqa mayta kusikorqanku Timoteo wajkunata yanapasqanta rikuspa. Jehová Diospis chayta rikullarqataj. Diosqa ñaupajmantaña Timoteo imastachus ashkha qotuchakuykunapi ruwananmanta sutʼincharqa. Apóstol Pablotaj Listraman chayaspa repararqa Timoteo mayta yanapananta. Timoteota rejsej hermanospis kikillantataj yuyarqanku. Timoteoman makisninkuta churarqanku, chaytaj rikucherqa Diospaj uj sumaj llankʼayta ruwananpaj ajllasqa kasqanta (1 Timoteo 1:18, 19; 4:14).

Timoteoqa manachá hermanos paypi atienekunankuta yuyallarqapischu. Pablowan rinanpajtaj wakichisqa kasharqa. * Timoteoj tatanqa mana cristianochu karqa. Wawan tukuynejman viajananta yachaspataj, ima nerqachus. Chantapis waj imasta ruwananta munarqa. Chaywanpis Timoteoj mamanwan, abuelitanwanqa kusisqas kasharqanku. Jinapis imaynachus rinanmanta llakisqa kashasqankuta mana reparachikuyta munarqankuchu.

Kay yachaqanaj qallariyninpi parlarerqanchej Timoteo Pablowan karu llajtasman ripushasqanmanta. Timoteoqa Listra llajtamanta pisimanta pisi karunchakorqa. Chʼisiyaytataj Timoteowan, Pablowan, Silaswan ima Iconioman saykʼusqas chayarqanku. Pablowan Silaswanqa hermanosman willarqanku imatachus Jerusalenpi apóstoles, ancianoswan kamachisqankuta. Chantapis hermanosta creesqankupi kallpacharqanku. Chaytataj Timoteoqa allinta qhawarqa (Hechos 16:4, 5). Chaytaj qallariyllaraj karqa.

Paykunaqa Galacia llajtapi hermanosta waturiytawan, may karusta rerqanku Frigianta, uj cheqamanta waj cheqamanñataj. Espíritu santoj yuyaychasqanman jinataj, Troasman chayarqanku, chaymantataj Macedoniaman botepi rerqanku (Hechos 16:6-12). Pabloqa repararqa Timoteo mayta yanapasqanta. Chayrayku Silastawan Bereaman kacharqa (Hechos 17:14). Tesalónica llajtamantaj Timoteollata kacharqa. Timoteoqa mayta hermanosmanta yachakorqa, paykunatataj kallpacharerqa (1 Tesalonicenses 3:1-3).

Pabloqa Timoteomanta nerqa: “Mana pipis noqawan kanchu pay jina qankunamanta munakuywan yuyarikojqa, allinniykichejta maskʼaspa”, nispa (Filipenses 2:20). Timoteoqa sumajta llankʼarqa, llampʼu sonqo karqa, chʼampaykunatataj atiparqa. Kay tiempopipis jovenesqa Timoteomanta mayta yachakunkuman. Qantapis joven, ruwasqaykirayku rejsisonqanku. Wajkunaqa allinta qanmanta parlanqanku Diosta yupaychayta ñaupajman churajtiyki, kʼacha kajtiyki, wajkunatataj jatunpaj qhawajtiyki.

“USQHAYLLATAÑA NOQAMAN JAMUY”

Timoteoqa jovenmantapacha Diosta sirverqa

Timoteoqa 14 watasta Pablowan khuska llankʼarqa. Chay tiempopi mayta kusikorqa chʼampaykunapi rikukuspapis (2 Corintios 11:24-27). Timoteoqa uj kuti Diosmanta willasqanrayku wisqʼachikorqa (Hebreos 13:23). Chantapis Pablo jinallataj hermanosta mayta munakoj, paykunamantataj llakikoj. Pabloqa Timoteoman qhelqarqa waqasqanmanta yuyarikusqanta (2 Timoteo 1:4). Chantapis Timoteoqa waqajkunawan waqarqa, imaynachus kashasqankuta yachasqanrayku, paykunata sonqocharqa, kallpacharqataj (Romanos 12:15). Noqanchejpis chayta yachakusunman.

Timoteoqa Diospa sumaj kamachin karqa. Chayrayku Pabloqa kamacherqa hermanosta kallpachananta, chantapis qotuchakuykunapi ancianosta, siervos ministerialesta ima sutichananta (1 Timoteo 5:22).

Pabloqa Timoteota mayta munakoj, kʼacha tata jinataj yanapaj, yuyaycharejtaj. Sapa kuti yuyarichej Diosmanta mana karunchakunanta, ñaupajllamanpunitaj rinanta (1 Timoteo 4:15, 16). Chantapis Pabloqa Timoteoman nerqa atisqanman jina allin kajtapuni ruwananta (1 Timoteo 1:3; 4:6, 7, 11, 12). Timoteoqa wijsanmanta sapa kuti onqorqa, chayrayku Pabloqa imatachus ruwananta yuyaycharqa (1 Timoteo 5:23).

Tiempo pasasqanman jina Pabloqa reparakorqa tumpamantawan wañuchinankuta. Chayrayku Timoteoman uj cartatawan qhelqarqa. Chaypitaj nerqa: “Usqhayllataña noqaman jamuy”, nispa (2 Timoteo 4:9). Pabloqa maytapuni Timoteota munakoj chayrayku nej “kasukoj waway jina” (1 Corintios 4:17). Chayrayku Pabloqa niraj wañuchishajtinku Timoteota wajyakorqa. Noqanchejpis, Timoteo jina llakiypi kajkunata sonqocharina.

Pablota niraj wañuchishajtinku, Timoteo waturej risqantachus manachus, mana yachanchejchu. Jinapis maytachá kallpachakorqa Pablota, waj hermanostapis kallpachananpaj, sonqochananpajtaj. Timoteoj sutenqa “Diosta jatunchaj” niyta munan, payqa chayman jinapuni ruwarqa. Timoteoj creeyninmantaqa tukuy mayta yachakusunman.

^ párr. 9¿Yacharqankichu?”, nisqa yachaqanata leeriy.

^ párr. 20 Timoteoqa Pablo circuncidakunanta nejtin kasukorqapacha. Chay tiempopi manaña circuncidakunachu kajtinpis, Pabloqa judiosta mana phiñachiyta munaspa, payta circuncidarqa. Imaraykuchus chay llajtapi judiosqa yacharqanku Timoteoj tatan griego kasqanta (Hechos 16:3).