Ir al contenido

Ir al índice

¿Yacharqankichu?

¿Yacharqankichu?

¿Imaraykutaj José, faraonpa ñaupaqenman rinanpaj chujchanta kʼutukorqa?

Ñaupa tiempomanta egipcio perqa chaypitaj chujchata kʼutoj kashan

Génesis libropi nisqanman jina, faraonqa usqhayllata Joseta carcelmanta wajyachimorqa mosqokusqanta sutʼinchananpaj. Imajtinchus chay mosqokusqanqa maytapuni llakichisharqa. Joseqa mana egiptomantachu karqa, unaytañataj carcelpi kasharqa. Faraón usqhayllata wajyachejtinpis, Joseqa chujchantaraj kʼutuchikorqa (Génesis 39:20-23; 41:1, 14). Chaytaj rikuchin Génesis librota qhelqajqa, egipciospa costumbresninta allinta rejsisqanta.

Ñaupa tiempo llajtaspeqa, sunkhasninkuta mana rasurakojchu kanku, israelitaspis jinallatataj ruwaj kanku. Uj libro nisqanman jinataj “egipcioslla sunkhasninkuta rasurakoj kanku” (Comentario exegético y explicativo de la Biblia).

¿Sunkhallankutachu rasurakoj kanku? Uj revistaqa rikuchin, egipciospa wakin costumbresninkuman jina uj qhareqa faraonpa ñaupaqenman rinanpaj, imaynatachus temploman rinanpaj wakichikoj ajinallatataj wakichikunan karqa. Jina kajtin Joseqa tukuy cuerpontachá rasurakorqa, chakinmanta uma puntankama (Biblical Archaeology Review).

Bibliaqa nin Timoteoj tatan griego kasqanta. ¿Grecia llajtapichu nacekorqa?

Mana. Imajtinchus apóstol Pabloqa, cartasta qhelqasqanpi wakin kutipi griegos palabrata oqharerqa mana judío kajkunamanta parlananpaj (Romanos 1:16; 10:12). Chantapis Pablo Diosmanta willarqa chay lugarespeqa griegospa costumbresninta ruwaj kanku, griego parlaytataj parlaj kanku.

¿Pikunatataj ñaupa tiempopi griegos nikoj? Sutʼincharinapaj, 400 wata chaynejpi Jesús niraj jamushajtin, Atenas llajtayoj Isócrates mayta parlaj griegospa costumbresnin Jallpʼantinman chayasqanmanta. Isócrates qhelqarqa: “Yachachisqaykoqa griegos nichikojkunata astawan yanapan, Grecia llajtapi nacekojkunata nisqaqa”, nispa. Chayrayku apóstol Pabloqa, Timoteoj tatanta chantá waj runastapis griegos kasqankuta ninman karqa, costumbresninkurayku nitaj Greciapi nacekusqankuraykuchu (Hechos 16:1).