Ir al contenido

Ir al índice

9 TAPUY

¿Evolucionpi creenaychu tiyan?

¿Evolucionpi creenaychu tiyan?

¿IMARAYKUTAJ YACHANA?

Evolución nisqa kanpuni chayqa pisi watasllatachá kusisqa kausakusunman. Diospuni tukuy imata ruwan chaytaj, qhepaman imaynachus kausayninchej kananmanta tapuykunasninchejman, kutichiykunasninta tariyta atinchej.

¿IMATÁ QAN RUWAWAJ?

Kaypi tʼukuriy: Alexqa iskayrayayta qallarin. Payqa Diospuni tukuy imata ruwasqanpi creerqa. Biologiamanta profesornintaj, científicos nisqankuman jina evolución kasqantapuni nispa yachachishan. Alexqa mana wampu runa jina kayta munaspa, ajinata tʼukurin: “Científicos evolución kasqantapuni ninku chayqa, ¿pitaj noqa kasqani chayman churanakunaypaj?”, nispa.

Álex kawaj chay, ¿libros evolucionmanta parlasqanraykullachu chaypi creewaj?

TUMPATA TʼUKURIY

Ashkha runasqa mana allinta tʼukurispalla evolucionpi chayri Dios tukuy imata ruwasqanpi creesqankuta ninku, imaraykuchus ajinata yuyasqankutataj mana sutʼinchayta atinkuchu.

  • Wakenqa Dios tukuy imata ruwasqanpi creenku iglesiankupi chayta yachachisqankurayku.

  • Wakintajrí evolucionpi creenku escuelankupi chaymanta yachachisqankurayku.

KAY SOJTA TAPUYKUNATA TAPURIKUY

Biblia nin: “Sapa waseqa runaj wasichasqampuni; tukuy imata ruwajrí, Diospuni”, nispa (Hebreos 3:4). Kay Bibliaj nisqan, ¿cheqapunichu?

Mana uj Ruwaj kasqanta neyqa, kay wasi jinallamanta rikhurisqanta niy jina.

RUNAS NINKU: Cielopi, jallpʼapi kaj imasqa rikhurerqa ujllata imachá tʼojyasqanraku. Chaytaj Big Bang sutiwan rejsikun.

1. ¿Imataj chayri pitaj Big Bang nisqata tʼojyacherqa?

2. ¿Imataj astawan sutʼi? ¿Jinallamanta tukuy ima rikhurisqanchu chayri imapis ruwajniyojpuni kasqanchu?

RUNAS NINKU: Animalesmanta jamunchej nispa.

3. Runas animalesmanta nisunman monosmanta jamunchej chay, ¿imaraykutaj astawan yachayniyoj kanchej?

4. ¿Imaraykutaj “astawan juchʼuy imitaspis” may tʼukunapaj jina kanku?

RUNAS NINKU: Científicos nisqankuman jina evolucionqa kanpuni.

5. Evolución kasqantapuni nej runa, ¿chayta ukhunchanchu?

6. ¿Mashkha runastaj evolucionpi creenku, yachayniyoj runaslla chaypi creenku nisqankurayku?

Julia nin: “Montenta rishasqaykipi tʼukuriy, rishaspataj maderamanta ruwasqa uj kʼachitu wasita rikunki. Manacharí niwajchu: ‘¡Wau! Kayqa jinallamanta rikhurin, ashkha sach’aschá kayman urmaykorqanku, chaymantataj kay wasi rikhurin’, nispaqa. Chayqa mana creenapaj jinachu. Chayrayku evolucionpi creenanchej, ¿allinchu?”

Gwen nin: “Maypichus libros imprimikun chaypi imachá phatasqanta, tintapis tukuynejman jichʼaykukusqanta, chaymantataj uj diccionario llojsisqanta nisojtinku, ¿creewajchu?”

¿IMARAYKUTAJ DIOSPI CREENI?

Biblia niwanchej ‘allin yuyayniyoj’ kananchejta (Romanos 12:1, Mosoq Rimanakuy, Cusco). Chayrayku creeyniykeqa ama kay jina kachunchu:

  • SONQOYKI NISUSQANRAYKULLAQA (“Atiyniyoj Dios kansina”).

  • WAJKUNA CREESQANKURAYKULLAQA (“Ashkha runas Diospi creenku”).

  • WAJKUNA NISUSQANKURAYKULLAQA (“Wasiypeqa Diospi creenayta niwanku”).

Wajkuna nisusqankuta creenaykimantaqa, imaraykuchus imapipis creesqaykita sutʼita yachanayki tiyan.

Teresa nin: “Colegioypi profesorniy imayna ruwasqachus cuerponchej kasqanmanta sutʼinchawasqanrayku, Diospuni ruwawasqanchejta creeni. Sapa uj imanchej, imapajchus ruwasqa kasqanman jina, aswan juchʼuy kajsitupis. Noqanchejqa imachus cuerponchej ukhupi pasasqanta mana reparallanchejpischu, may tʼukunapaj jinapuni”.

Richard nin: “Uj edificiota, uj barcota, uj autota rikuspa tapurikuni: ‘¿Pitaj ruwanman karqa?ʼ, nispa. Uj autotaqa uj yachayniyoj runalla ruwayta atin, imaraykuchus autojtaqa juchʼuy imitasninpis maypichus kananpi kanan tiyan purinanpaj. Autota uj yachayniyoj runa ruwajtin, ¿nichu noqanchejtapis Dios ruwawanchej?”.

Anthony nin: “Cienciamanta astawan yachakuspaqa, evolución mana creenapaj jina kasqanta repararqani. Chantapis Dios tukuy imata ruwasqanta rikuspaqa, evolucionpi niñapuni creenichu”.

KAYPI TʼUKURIY

Cientificosqa evolucionmanta ashkha unaytaña ukhunchaspapis, imaynapunichus kasqanmantaqa mana tukuyninkuchu kikinta ninku. Paykunaqa may yachayniyoj kaspapis mana uj yuyayllaman chayankuchu. Chayrayku, ¿evolucionpi creenaykipunichu tiyan?