Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

CAPITULO DIESCUATER

El A Siña Kico Ta Misericordia

El A Siña Kico Ta Misericordia

1. Ki tipo di biahe Jonas tabatin su dilanti, y kico e tabata pensa di su destinacion?

JONAS lo tabatin hopi tempo pa pensa. E tabatin un biahe di 800 kilometer su dilanti, cu na pia lo a tum’e por lo menos un luna. Pero prome e mester a scoge cua ruta e ta sigui: esun mas cortico of esun mas safe. Despues e mester a crusa un cantidad incontabel di sero y vaye. Probablemente lo e tabatin cu desvia un poco y pasa rond di e inmenso Desierto di Siria, crusa riunan grandi manera Eufrates y busca hospedahe cerca hende stranhero den e stad- y pueblitonan di Siria, Mesopotamia y Asiria. Segun cu e dianan tabata pasa, el a cuminsa pensa riba su destinacion cu tabata yega mas cerca cu cada stap cu e dal: Ninive, e stad cu e tabatin asina tanto miedo di dje.

2. Con Jehova a siña Jonas cu e no por core pa un asignacion?

2 Un cos Jonas tabata sa sigur: E no por a core pa e asignacion aki manera el a haci biaha pasa. Den e capitulo anterior nos a wak con Jehova cu pasenshi a siña Jonas cu e no por core pa un asignacion. Pa siñ’e e les ey, Jehova a uza un tormenta riba lama y tambe un pisca grandi cu a rescat’e na un manera milagroso. Tres dia despues, e pisca a saca Jonas sano y salvo na canto. Esey a impresiona Jonas masha hopi, y el a bira mas obedecido y humilde.—Jon., cap. 1, 2.

3. Con Jehova a trata Jonas, y ki pregunta esey ta lanta?

3 Pa di dos biaha Jehova a manda Jonas bay Ninive. E biaha aki si e profeta a obedece y a cuminsa cu e biahe largo den direccion oost. (Lesa Jonas 3:1-3.) Pero di berdad el a cambia su actitud despues cu Jehova a disciplin’e? Jehova a tene misericordia di dje ora el a salb’e di muri hoga, ora e no a castig’e pa su desobediencia y ora el a dun’e un di dos oportunidad pa cumpli cu e asignacion aki. Pero Jonas a siña cu e mester mustra misericordia? Misericordia ta un cualidad dificil pa hende imperfecto cultiva. Laga nos wak kico nos por siña for di loke a pasa cu Jonas.

Un Mensahe di Huicio y un Reaccion Inespera

4, 5. Dicon Jehova a referi na Ninive como “e stad grandi”, y kico esey ta siña nos tocante Jehova?

4 Ninive tabata un stad importante pa Jehova, pero Jonas si no a mir’e asina. Den e buki di Jonas, Jehova ta yama Ninive tres biaha “e stad grandi.” (Jon. 1:2; 3:2; 4:11) Dicon e stad aki tabata grandi, of importante, pa Jehova?

5 Ninive tabata un stad hopi antiguo, ya cu e tabata un di e prome stadnan cu Nimrod a traha despues di Diluvio. Aparentemente, e tabata un aglomeracion di varios stad y a abarca un area inmenso, pasobra a tuma tres dia pa un hende cana di un punta pa otro. (Gen. 10:11; Jon. 3:3) Ninive tabata un stad impresionante; e tabatin tempel mahestuoso, muraya fuerte y otro edificio interesante. Pero no ta e cosnan ey a pone Jehova Dios considera e stad importante. Loke a interesa Jehova tabata e hendenan cu a biba eynan. Compara cu otro stad, Ninive tabatin un cantidad inmenso di habitante. Y aunke e hendenan tabata haci hopi malo, Jehova tabata interesa den nan. Dicon? Pasobra e bida di delaster un ser humano tin balor p’e, y e ta desea pa nan arepenti y siña haci loke ta corecto.

Jonas a mira cu Ninive tabata un stad hopi grandi y yen di maldad

6. (a) Kico kisas a pone Jonas haya mas miedo ainda ora el a yega Ninive? (Wak tambe e nota.) (b) Jonas su predicacion ta revela kico tocante dje?

6 Por fin Jonas a yega Ninive. El a haya probablemente mas miedo ainda ora el a mira e cantidad di habitante cu e stad tabatin, kisas mas cu 120.000 persona. * El a cana henter un dia te ora el a yega na e parti mas druk di e stad, buscando kisas un luga central pa predica su mensahe. Nos no sa con el a comunica cu e hendenan. Kisas e tabata por a papia e idioma di Asiria, of Jehova a dun’e e habilidad ey na un manera milagroso. Ta posibel tambe cu el a proclama su mensahe na Hebreo y laga un persona traducie pa e Ninivitanan. En todo caso, su mensahe tabata simpel pero nada agradabel pa e Ninivitanan. El a bisa nan: “Aki cuarenta dia Ninive lo wordo destrui.” (Jon. 3:4) El a papia cu firmeza y a ripiti e mensahe varios biaha. Asina el a demostra cu e tabatin hopi fe y curashi, cualidadnan cu nos, como cristian, tin mester di dje awe mas cu nunca.

E mensahe di Jonas tabata simpel pero nada agradabel pa e Ninivitanan

7, 8. (a) Con e pueblo di Ninive a reacciona riba e mensahe di Jonas? (b) Con e rey di Ninive a reacciona riba e mensahe di Jonas?

7 E mensahe a capta atencion di e Ninivitanan. Sin duda, Jonas a prepara su mes pa un reaccion intimidante y hasta violento. Na luga di esey, algo remarcabel a sosode: e hendenan a scucha! Su mensahe a plama manera candela di mondi, y den poco tempo, henter e stad tabata papia tocante Jonas su profecia di condenacion. (Lesa Jonas 3:5.) Rico y pober, homber y muher, hoben y bieu, tur hende den e stad a arepenti. Nan a cuminsa yuna. No a tarda mucho cu e noticia di e reaccion di e pueblo a yega na horea di e rey.

Jonas tabatin mester di fe y curashi pa predica den Ninive

8 E rey tambe a reacciona bon ora el a tende e mensahe di Jonas. Temor di Dios a podera di dje, y el a lanta for di su trono, kita su pañanan di luho, bisti paña di tela grof mescos cu su pueblo a bisti, y hasta “a bay sinta den shinishi.” Despues el a saca un decreto, hunto cu su noblenan, pa haci e yunamento algo oficial. El a manda tur hende bisti paña di saco, hasta bestia di cas. * Ademas, el a reconoce humildemente cu su pueblo tabata culpabel di maldad y violencia. E rey a expresa e speransa cu e Dios berdadero lo mira nan arepentimento y tene misericordia di nan. El a bisa: “Bo no sa nunca. Ainda Dios por ... kita su rabia ardiente, asina cu nos lo no perece.”—Jon. 3:6-9.

9. Comentaristanan a expresa ki duda en conexion cu e Ninivitanan, pero dicon nos sa cu nan ta ekiboca?

9 Tin comentarista di Bijbel ta duda cu e Ninivitanan por a arepenti asina lihe. Pero algun experto ta indica cu e tipo di reaccion aki ta cuadra cu e naturaleza supersticioso y instabil di hende di e culturanan ey di antiguedad. En todo caso, nos sa cu esnan cu ta cuestiona e relato ey ta ekiboca, pasobra hopi tempo despues Hesucristo mes a bisa cu e hendenan di Ninive a arepenti. (Lesa Mateo 12:41.) Y Hesus tabata sa di kico e ta papia, pasobra for di cielo e mes a mira tur loke a sosode. (Juan 8:57, 58) Echo ta cu nos no mester asumi nunca cu ta imposibel pa cierto hende arepenti, ni maske con cruel of malbado nan por parce. Ta Jehova so por lesa kico tin den curason di hende.

E Contraste Entre Dios Su Misericordia y Hende Su Actitud Inflexibel

10, 11. (a) Con Jehova a reacciona ora e Ninivitanan a arepenti? (b) Dicon nos por ta sigur cu Jehova no a ekiboca su mes ora el a husga Ninive?

10 Con Jehova a reacciona ora e Ninivitanan a arepenti? Jonas a skirbi despues: “Ora Dios a mira nan echonan, cu nan a bira for di nan mal caminda, e ora ey Dios a arepenti di e calamidad cu el a declara cu e lo trece riba nan. Y e no a hacie.”—Jon. 3:10.

11 Dicon Jehova no a castiga e Ninivitanan? Acaso el a conclui cu el a ekiboca su mes ora cu el a husga nan? No. Bijbel ta splica cu su husticia ta perfecto. (Lesa Deuteronomio 32:4.) Jehova su rabia tabata hustifica; simplemente awor e no tabatin mester di ta rabia cu nan mas. El a mira cu e hendenan ey a cambia y a dicidi cu no tabata necesario mas pa castiga nan. Tabata momento pa tene misericordia di nan.

12, 13. (a) Con Jehova a demostra cu e ta un Dios rasonabel, flexibel y misericordioso? (b) Dicon Jonas su profecia no tabata un mentira?

12 Jehova no ta un Dios inflexibel, estricto y cruel manera hopi biaha lidernan religioso ta pint’e. Al contrario, e ta rasonabel, flexibel y misericordioso. Prome cu e castiga hende malbado, e ta uza su sirbidornan riba Tera pa spierta nan, pasobra e tin hopi gana pa nan arepenti y cambia nan comportacion, mescos cu e Ninivitanan. (Eze. 33:11) Jehova a bisa su profeta Jeremias: “Si na un dado momento mi declara cu un nacion of un reino mester wordo ranca afo, tumba of destrui, anto e nacion ey cu mi a spierta bira for di su maldad, lo mi arepenti di e calamidad cu mi a plania pa trece riba dje.”—Jer. 18:7, 8.

Dios tin hopi gana pa hende malbado arepenti y cambia nan comportacion, mescos cu e Ninivitanan

13 Acaso loke Jonas a profetisa tabata un mentira? No, pasobra e profecia a cumpli cu su proposito: spierta e Ninivitanan pa nan cambia. Pero si un dia nan lo a bolbe coy mal caminda, Dios lo a ehecuta huicio contra nan. Y esey ta precies loke a sosode mas despues.—Sof. 2:13-15.

14. Con Jonas a reacciona ora Jehova a tene misericordia di Ninive?

14 Con Jonas a reacciona ora el a mira cu e destruccion no a bin na e momento cu el a spera? E relato ta bisa: “Esaki a disgusta Jonas masha, y el a rabia.” (Jon. 4:1) Hasta el a haci un oracion cu a duna e impresion cu ta zundra e tabata zundra e Dios Todopoderoso! Jonas a bisa cu mihor el a keda cas, ‘na su mes tera.’ El a pretende cu e tabata sa cu Jehova lo no a castiga Ninive, y hasta el a uza e argumento ey pa hustifica e motibo pakico el a huy bay Tarsis. Por ultimo, el a pidi p’e muri, bisando cu morto ta mihor cu bida.—Lesa Jonas 4:2, 3.

15. (a) Kico kisas lo a disgusta Jonas y pon’e rabia? (b) Con Jehova a trata Jonas?

15 Kico realmente tabata molestia Jonas? Wel, nos no sa kico a pasa den su cabes, pero loke si nos sa ta cu Jonas a anuncia e destruccion di Ninive dilanti di tur e hendenan ey. Nan a kere su mensahe, y awor nan lo no haya ningun castigo. Acaso e tabatin miedo cu nan lo a haci bofon di dje of acus’e di ta un profeta falso? Nos no sa. Echo ta cu e no a keda contento cu e Ninivitanan a arepenti ni cu Jehova a tene misericordia di nan. Mas bien, el a rabia y a sinti su mes ofendi y a haya duele di su mes. Pero a pesar di tur esey, Jonas su Dios misericordioso a sigui mira algo bon den dje. Pesey, na luga di castig’e pa su falta di respet, Jehova simplemente a hacie un pregunta pa yud’e pensa riba e asunto: “Bo tin rason di ta rabia?” (Jon. 4:4) Jonas a contest’e? Bijbel no ta bisa.

16. Kico ta algun cos cu hende kisas no ta di acuerdo cu Dios, y kico nos por siña for di e ehempel di Jonas?

16 Ta facil pa husga Jonas pa e manera cu el a reacciona, pero ta bon pa nos corda cu sa sosode mas biaha cu hende imperfecto no ta di acuerdo cu Dios. Kisas tin hende ta haya cu Jehova lo mester a preveni un cierto tragedia of cu lo e mester a castiga e malbadonan mesora, of hasta cu hopi dia caba e mester a pone fin na e mundo malbado aki. E ehempel di Jonas ta yuda nos corda cu ora nos no ta di acuerdo cu Jehova Dios, ta nos punto di bista ta esun cu semper mester di ahuste, no esun di Jehova.

Con Jehova A Siña Jonas Kico Ta Misericordia?

17, 18. (a) Kico Jonas a haci despues cu el a sali for di Ninive? (b) Con e milagernan di Jehova relaciona cu e mata a afecta Jonas?

17 E profeta a sali for di Ninive hopi desanima. Pero en bes di bay cas bek, el a bay direccion pariba, caminda tabatin algun sero cu bista riba henter e region. El a traha un ramada y a bay sinta bou di dje pa wak kico lo pasa cu Ninive. Kisas ainda e tabatin e speransa cu Dios lo a destrui e stad. Esta un homber cabesura! Con Jehova lo a siña Jonas cu e mester ta mas misericordioso?

18 Durante anochi, Jehova a laga un mata crece. Ora Jonas a lanta mainta, el a mira un mata grandi, cu blachi hancho cu tabata duna hopi mas sombra cu e ramada flengueflengue of fofo cu el a traha. “Jonas a keda masha contento mes cu e mata”, pensando kisas cu e mata cu a crece milagrosamente tabata un señal di Dios su bendicion y aprobacion. Pero Jehova kier a haci mas pa Jonas cu djis proteh’e contra e cayente di solo y drecha su mal beis. E kier a yega na su curason. Pues, Dios a haci algun milager mas. El a laga un bichi ataca e mata, y e mata a muri. Despues el a manda “un biento cayente for di pariba” te cu Jonas a cuminsa “desmaya” debi na e calor. Jonas a bolbe bira tur deprimi, y un biaha mas el a pidi Dios p’e muri.—Jon. 4:6-8.

19, 20. Con Jehova a rasona cu Jonas tocante e mata?

19 Dios a bolbe puntra Jonas si e tabatin rason di ta rabia; e biaha aki pa motibo cu e mata a muri. En bes di arepenti, Jonas a hustifica su mes y a bisa: “Mi tin rason di ta rabia, hasta pa muri.” Jehova a dicidi cu e momento a yega pa splica Jonas kico tabata e les cu e kier siñ’e.—Jon. 4:9.

Dios a uza un mata pa siña Jonas kico ta misericordia

20 Jehova a cuminsa rasona cu e profeta. El a bisa cu Jonas tabatin duele cu un simpel mata a muri; un mata cu a spruit bira grandi den un anochi, un mata cu Jonas no a planta ni laga crece. Anto Dios a puntr’e: “Y ami no mester tene duele di Ninive, e stad grandi, caminda tin mas cu shent’i binti mil persona, cu no sa e diferencia entre nan man drechi y man robes, y tambe hopi bestia?”—Jon. 4:10, 11. *

21. (a) Ki les importante Jehova kier a siña Jonas? (b) Con e relato di Jonas por yuda nos samina nos mes honestamente?

21 Abo a compronde kico Jehova realmente tabata kiermen cu e ehempel aki? Jonas no a haci nada pa cuida e mata ey. Pero di otro banda, Jehova si a duna e Ninivitanan bida y a percura pa nan haya loke nan tabatin mester pa biba, manera e ta haci pa tur criatura riba Tera. Con Jonas por a duna mas balor na un solo mata cu na bida di 120.000 persona y tur nan bestianan? Sin duda, esey ta pasobra Jonas a cuminsa pensa na un manera egoista. Si nos wak bon, el a sinti duele di e mata djis pasobra e no por a beneficia mas di dje. Y su rabia pa e situacion cu e Ninivitanan tambe tabata pa motibonan egoista: E tabata orguyoso y kier a scapa su reputacion y demostra cu e tin rason. E historia di Jonas por yuda nos samina nos mes honestamente. Cua di nos no tin e tendencianan egoista ey? Nos mester ta hopi agradecido cu Jehova, cu pasenshi, ta siña nos pa ta menos egoista, mas compasivo y mas misericordioso, mescos cu ne!

22. (a) Ki efecto Jehova su instruccionnan sabi tocante misericordia tabatin riba Jonas? (b) Ki les nos tur tin cu siña?

22 E pregunta ta: Jonas a siña un les for di henter e experencia aki? E buki cu ta carga su nomber ta termina sin cu Jonas a contesta e pregunta cu Jehova a hacie. Algun hende kisas ta reclama cu Jonas no a contesta e pregunta. Pero si nos wak bon, nos tin su contesta: e buki di Jonas. Tur cos ta indica cu ta Jonas mes a skirbi e buki cu ta carga su nomber. Djis imagina con e profeta, unabes cu el a regresa su tera sano y salvo bek, a skirbi e relato aki. Casi nos por mir’e nos dilanti: un homber di edad, mas sabi y mas humilde cu antes, sacudiendo su cabes segun cu e ta skirbi tocante su foutnan; el a rebela contra Dios y a nenga di mustra misericordia. Sin duda, Jonas a siña un les importante for di Jehova su instruccionnan sabi. El a siña kico ta misericordia. Nos tambe a siña esey?—Lesa Mateo 5:7.

^ par. 6 Samaria, capital di e dies tribunan di e reino di Israel, por tabatin un 20.000 pa 30.000 habitante den tempo di Jonas. Esey ta menos cu un cuart di e poblacion di Ninive. Den Ninive su tempo di prosperidad, lo e por tabata e stad di mas grandi na mundo.

^ par. 8 E detaye aki por parce straño, pero el a yega di sosode mas biaha den antiguedad. E historiador Griego Herodoto a conta cu un biaha e hendenan di Persia a inclui nan bestianan den e ritonan di entiero na honor di un general stima.

^ par. 20 Ora Dios a bisa cu e hendenan ey—mescos cu mucha chikito—no tabata sa e diferencia entre nan man drechi y man robes, e kier a mustra cu nan no tabata sa nada di su normanan.