Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Bɛdule Bɛ Nwo Bɛmanle Wɔ Philippines

Bɛdule Bɛ Nwo Bɛmanle Wɔ Philippines

ƐVOLƐ bulu mɔɔ ɛze la, Gregorio nee ɔ ye Marilou mɔɔ ɛnee bɛwɔ bɛ ɛvolɛ 30 ne anu la zonlenle kɛ dahuu adekpakyelɛma wɔ Manila na ɛnee bɛfa mekɛ dɔɔnwo bɛyɛ gyima. Ɛnee ɔnla aze, noko bɛbɔle mɔdenle bɛyɛle ɔ mu nwiɔ. Bɛkpale Marilou kɛ bange ne mɔɔ ɔyɛ gyima wɔ ɛkɛ la azo neavolɛ. Ɔka kɛ: “Yɛnyianle asetɛnla mɔɔ yɛ nwo tɔ yɛ kpalɛ ɔlua yɛ gyima ne mɔ ati.” Nɔhalɛ nu, bɛnyianle ezukoa dɔɔnwo yemɔti bɛzile kpɔkɛ kɛ bɛsi bɛ sua kɛnlɛma kpalɛ wɔ azɛlɛ kpalɛ bie mɔɔ ɔle mayɛlɛ 12 (anzɛɛ km 19) wɔ Manila aduduleɛ la azo. Bɛ nee kɔmpɛlɛ bie mɔɔ sisi azua la yɛle ngyehyɛleɛ mɔɔ bɛbadua nwolɛ kakɛ ne bie siane biala toonwo ɛvolɛ bulu a.

“MENDELE NGANEƐ KƐ MELƐWUA GYIHOVA”

Marilou ka kɛ: “Me gyima fofolɛ ne liele me mekɛ nee me anwosesebɛ kɔsɔɔti, yemɔti ɛhulolɛ mɔɔ melɛ memaa Keleseɛne gyimalilɛ ngakyile la hanle aze. Mendele nganeɛ kɛ melɛwua Gyihova. Ɛnee mengola mendwu me dɔnehwele ne anwo.” Edwɛkɛ ne gyegyele Gregorio nee Marilou, yemɔti bɛdɛnlanle aze bɛzuzule kɛzi bɛ ɛbɛlabɔlɛ ne ɛlɛkɔ ye la anwo. Gregorio ka kɛ: “Ɛnee yɛkulo kɛ yɛyɛ nzenzaleɛ noko  ɛnee yɛnnwu mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ a. Kɛmɔ yɛnlɛ ngakula la ati, yɛzuzule kɛzi yɛbahola yɛava yɛ ɛbɛlabɔlɛ yɛayɛ dɔɔnwo wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu la anwo. Yɛbizale adehilelɛ yɛvile Gyihova ɛkɛ.”

Wɔ zɔhane mekɛ ne, bɛmanle kɛzi Belemgbunlililɛ nolobɔlɛma bahola azonle ɛleka mɔɔ moalɛ nwo hyia kpole la anwo ɛdendɛlɛ ngakyile. Gregorio ka kɛ: “Yɛnwunle kɛ Gyihova ɛlɛdua ɛdendɛlɛ ɛhye mɔ azo abua yɛ nzɛlɛlɛ ne.” Bɛzɛlɛle diedi kpole mɔɔ bamaa bɛanyia akɛnrasesebɛ bɛazi kpɔkɛ kpalɛ la. Debie ko mɔɔ yɛle adenzilɛ kpole manle bɛ la a le bɛ suazilɛ nwo ngyehyɛleɛ ne. Ɛnee bɛdua ɛvolɛ nsa kakɛ bɛwie. Duzu a bɛbayɛ a? Marilou ka kɛ: “Saa yɛpɛ ngyehyɛleɛ ne anu a, yɛbaminli debie biala mɔɔ yɛdua la—ezukoa kpole kpalɛ. Noko yɛnwunle kɛ ɔwɔ kɛ yɛkpa kɛ yɛbava Gyihova ɛhulolɛdeɛ yɛalumua yɛ ɛdeɛ nyunlu anzɛɛ yɛnrɛyɛ zɔ.” Ɛnee bɛze ɛzoanvolɛ Pɔɔlo edwɛkɛ mɔɔ ɔhanle kɛ “mevuandi debie biala megua” la, yemɔti bɛpɛle suazilɛ ngyehyɛleɛ ne anu, bɛgyakyile bɛ gyima ne, bɛdɔnenle bɛ nwo ninyɛne dɔɔnwo, na bɛdule bɛhɔle namule bie mɔɔ wɔ mayɛlɛ 300 (km 480) wɔ Palawan bɔra ne mɔɔ wɔ Manila nyiakɛ la azo.—Fel. 3:8.

‘BƐ KUNLU DWOLE MƆƆ BƐLƐ LA ANWO’

Kolaa na bɛahɔ la, Gregorio nee Marilou bɔle mɔdenle zieziele bɛ nwo manle bɛ asetɛnla fofolɛ ne, noko ɛnee bɛnze kɛzi ɔbayɛ la kyesɛ bɛdwu lɔ. Marilou ka kɛ: “Ɛnee ɔyɛ azibɛnwo, laete ɛnle ɛkɛ, ninyɛne mɔɔ maa ɛbɛlabɔlɛ yɛ anwondɔlɛ la biala ɛnle ɛkɛ. Ɛnee ɔwɔ kɛ yɛkɔ ayɛne yɛwuda mokyea na yɛado aleɛ. Suakpole zo asetɛnla mɔɔ bie a le sotɔɔ mgbole nu gualilɛ nee alie nwo aleɛlilɛ kpale yɛ ti.” Agyalɛma ne manle deɛmɔti bɛdule la dɛnlanle bɛ adwenle nu na yeangyɛ biala ɔ nee bɛ nwo lile. Marilou ka kɛ: “Kɛkala me nye die abɔdeɛ ngakyile nee nwɔlɔra ngɛnlɛma ɛnleanlɛ nwo. Mɔɔ yɛ anyelielɛ kpole la a le menli mɔɔ anye die yɛ daselɛlilɛ ne anwo mɔɔ yɛnwu bɛ la. Bɛzukoale kɛ bɛbamaa ‘bɛ kunlu adwo mɔɔ bɛlɛ la anwo’ wɔ ɛleka mɔɔ bɛzonlenle la.—Fel. 4:12.

“Debie biala ɛmmaa yɛ nye ɛnlie kɛ yɛbanwu kɛ menli ɛlɛnyia sunsum nu anyuhɔlɛ la. Ɔmaa yɛte nganeɛ kɛ yɛ ɛbɛlabɔlɛ gyi bodane zo.”—Gregorio nee Marilou

Gregorio ka kɛ: “Mediema nna ala a yɛhɔdole bɛ a. Bɛ nye liele kpole kɛ ɛnee memaa bagua nu ɛdendɛlɛ dapɛne biala na mefa me getaa ne meboa Belemgbunlililɛ edwɛne ɛdolɛ la.” Wɔ ɛvolɛ ko anu mediema ekyi ɛhye rayɛle asafo mɔɔ nolobɔlɛma 24 a wɔ nu a. Gregorio ka kɛ: “Ɛlɔlɛ nee anyelielɛ mɔɔ asafo ne lale ye ali hilele yɛ la hanle yɛ ahonle kpalɛ.” Ɛnɛ, wɔ ɛvolɛ nsia mɔɔ bɛva bɛzonle la anzi, bɛka kɛ: “Debie biala ɛmmaa yɛ nye ɛnlie kɛ yɛbanwu kɛ menli ɛlɛnyia sunsum nu anyuhɔlɛ la. Ɔmaa yɛte nganeɛ kɛ yɛ ɛbɛlabɔlɛ gyi bodane zo.”

 “‘MEZƆ MENLEA MENWU KƐ GYIHOVA LE KPALƐ’!”

Wɔ Philippines, mediema mrenya nee mraalɛ kɛyɛ 3,000 ɛdu ɛhɔ ɛleka mɔɔ bɛhyia Belemgbunlililɛ nolobɔlɛma la. Bɛ nuhua kɛyɛ 500 le mediema mraalɛ mɔɔ bɛtɛgyale. Yɛva Karen kɛ neazo.

Karen

Karen ɛbo ɛvolɛ 20 ekyi, bɛtetele ye wɔ sua Baggao, Cagayan azo. Ɔtɛnyianle ɛvolɛ abulanwiɔ la, ɛnee ɔta ɔdwenle ndenle mɔɔ ɔbalua zo yeadɛlɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne anu la anwo. Ɔka kɛ: “Ɔluakɛ meze kɛ mekɛ ne ɛwie na ɔhyia kɛ menli ngakyile kɔsɔɔti te Belemgbunlililɛ edwɛkpa ne la ati, mekulo kɛ mekɔboa ɛleka mɔɔ moalɛ nwo hyia la.” Ɔnva nwo kɛ ye mbusuafoɔ bie mɔ hanle kɛ ɔzukoa nwoma kpole tɛla kɛ ɔbayɛ mɔɔ yezuzu nwo la, Karen zɛlɛle Gyihova ɛkɛ adehilelɛ. Eza ɔ nee menli mɔɔ sonle wɔ azɛlɛsinli mɔɔ ɛde ɔ nwo anu la dendɛle. Mɔɔ ɔlile ɛvolɛ 18 la, ɔdule ɔhɔdɛnlanle namule bie mɔɔ ɔvi ye sua zo mɔɔ kɔ ɛkɛ la le mayɛlɛ 40 (km 64) la azo.

Asafo ekyi ne mɔɔ Karen hɔboale la azɛlɛsinli la Pacific Ɛnweanloa awoka ne mɔ azo. Karen ka kɛ: “Ɔvi Baggao mɔɔ kɔ asafo fofolɛ ne anu la le kenle nsa adenle mɔɔ awoka nee azule mɔɔ bo 30 wɔ nu a.” Ɔtoa zo kɛ: “Metia dɔnehwele nsia na meadwu me Baebolo sukoavoma bie mɔ ɛkɛ, mewie a meda bɛ sua nu na aleɛkye a eza metia dɔnehwele nsia meba sua nu.” Asoo mɔdenlebɔlɛ ɛhye mɔ kɔsɔɔti hyia ɔ? Karen fa anyelielɛ ka kɛ: “Ɔdwu mekɛ ne bie a, me gyakɛ yɛ me nyane, noko meyɛ Baebolo ɛzukoalɛ 18. ‘Mezɔ menlea menwu kɛ Gyihova le kpalɛ’!”—Edw. 34:8.

“MENZUKOALE KƐ MEBAVA ME NWO MEADO GYIHOVA ANWO ZO”

Sukhi

Duzu a hanle Sukhi, adiema raalɛ mɔɔ ɔtɛgyale na yebo ɛvolɛ 40 ekyii wɔ United States la manle ɔdule ɔhɔle Philippines a? Wɔ 2011 anu, ɔhɔle maanzinli nyianu bie mɔɔ bɛbizebizale agyalɛma bie edwɛkɛ wɔ nu la. Bɛhanle deɛmɔti bɛdɔnenle bɛ nwo ninyɛne bɛdule bɛhɔle Mexico bɛhɔboale daselɛlilɛ gyima ne la anwo edwɛkɛ. Sukhi ka kɛ: “Bɛ anwubielɛ ne manle mendwenlenle bodane bie mɔ mɔɔ ɛnee metɛsuzule nwolɛ ɛlɛ la anwo.” Sukhi mɔɔ le Indianli dele kɛ bɛhyia menli mɔɔ baboa na bɛali Punjabima mɔɔ bɛwɔ Philippines daselɛ la, ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔbahɔ. Asoo ɔyiale ngyegyelɛ?

Sukhi ka kɛ, “Ɛnee ɔnla aze kɛ mebazi me ninyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ metɔne bɛ la anwo kpɔkɛ. Bieko, me nee abusua bie hɔdɛnlanle ɛleka mɔɔ anwondɔlɛ ɛnle ɛkɛ ɔnva nwo kɛ ɛnee mengome medɛnla ɛvolɛ 13 la. Ɛnee ɔnla aze fee, noko ɔboale me ɔmanle menzukoale ɛbɛlabɔlɛ sikalɛ.” Ngyegyelɛ boni a ɔyiale wɔ Philippines a? “Ɛnee mesulo ngɛkɛba mɔɔ twenle bɛ kɛnra aze tia la, yɛɛ me nwo dɔ sua nu kpalɛ. Menzukoale kɛ mebava me nwo meado Gyihova anwo zo!” Asoo ɔnyianle zolɛ nvasoɛ?  Sukhi sele ka kɛ: “Gyihova se, ‘Bɛzɔ me bɛnlea wɔ ɛhye anwo na bɛnlea saa menrɛbuke anwuma nlenkɛ menrɛgua nwolɛ menrɛmaa bɛnrɛnyia nyilalɛ dɔɔnwo a.’ Menwu kɛ edwɛkɛ ɛhye le nɔhalɛ wɔ mekɛ mɔɔ suamenle bie babiza me kɛ, ‘Kenlenzu a ɛbazia wɔara bieko a? Melɛ kpuyia dɔɔnwo.’ Menli mɔɔ sunsum nu ɛhɔne ɛlɛku bɛ mɔɔ meboa bɛ la maa me nye die na menyia ahunlundwolɛ!” (Mal. 3:10) Sukhi toa zo kɛ: “Nɔhalɛ nu, ɛnee ɔyɛ se kpalɛ kɛ mebazi kpɔkɛ meadu. Noko mɔɔ menyɛle zɔ la, menwunle kɛzi Gyihova totole ninyɛne boɛ manle me la, ɔzinle me nwo kpole.”

‘MENLILE ƐZULOLƐ ZO KONIM’

Sime, agyalɛ nrenya mɔɔ ɔlɛkɔ ɛvolɛ 40 la dule vile Philippines hɔle maanle bie mɔɔ wɔ Aduduleɛ la anu kɛ ɔkakpondɛ gyima mɔɔ ezukoa wɔ nu la yeayɛ. Ɔhɔle la, anwosesebɛmanlɛ mɔɔ maanzinli zo neavolɛ bie vale manle ye nee ɛdendɛlɛ bie mɔɔ Neazo Eku ne anu sonla bie manle la manle Sime zile kpɔkɛ kɛ ɔbava Gyihova yealumua ye ɛbɛlabɔlɛ nu. Sime ka kɛ: “Ɛnee me gyima ne mɔɔ mebagyakyi la anwo adwenleadwenle maa meka ɛlalɛ mgbane mgbane.” Noko, ɔgyakyile ye gyima ne na ɔziale ɔhɔle Philippines. Ɛnɛ, Sime nee ɔ ye Haidee, sonle wɔ Davao del Sur, mɔɔ bɛhyia Belemgbunlililɛ nolobɔlɛma moalɛ amaa bɛawie bɛ azɛlɛsinli kpole ne anu gyima yɛ la. Sime kakye mekɛ mɔɔ ɛze ɛhɔ la a, ɔka kɛ: “Ɔyɛ me anyelielɛ kɛ mehola meli ɛzulolɛ mɔɔ ɛnee melɛ kɛ mebagyakyi me gyima la azo na meva Gyihova melumua la. Debie biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ maa sonla kunlu dwo ɔ nwo tɛla kɛ ɔbava mɔɔ ɔlɛ anu kpalɛ ne yeabɔ afɔle yeamaa Gyihova a!”

Sime nee Haidee

‘ƆMAA YƐ KUNLU DWO YƐ NWO!’

Mekɛ mɔɔ Ramilo nee Juliet, adekpakyelɛma mɔɔ bɛbo ɛvolɛ 30 ekyii dele kɛ asafo bie mɔɔ wɔ mayɛlɛ 20 (km 30) hyia moalɛ la, bɛdule bɛ nwo bɛmanle. Dapɛne biala, wɔ ezule nu anzɛɛ ewia nu o, Ramilo nee Juliet fa moto pɛ adenle tendenle kɔ debiezukoalɛ nee daselɛlilɛ. Ɔnva nwo kɛ ɛnee adenle ne ɛnle kpalɛ na belegye ne bie mɔ ɛzɛkye la, bɛ nye liele kɛ bɛyɛle dɔɔnwo wɔ ɛzonlenlɛ gyima ne anu la. Ramilo ka kɛ: “Me nee me ye yɛ Baebolo ɛzukoalɛ 11! Ɔhyia afɔlebɔlɛ na awie ahola azonle wɔ ɛleka mɔɔ moalɛ nwo hyia la, noko ɔmaa ahunlundwolɛ kpole!”—1 Kɔl. 15:58.

Juliet nee Ramilo

Ɛ nye balie kɛ ɛbanwu ɛleka mɔɔ bɛhyia Belemgbunlililɛ nolobɔlɛma wɔ wɔ maanle nu anzɛɛ maanle fofolɛ zo la anwo edwɛkɛ dɔɔnwo ɔ? Saa ɔle zɔ a, ɛ nee wɔ maanzinli zo neavolɛ ne ɛdendɛ, na kenga edwɛkɛ mɔɔ se “Ɛbahola Wɔahɔ ‘Masidonea’ Ɔ?” mɔɔ wɔ August 2011 Yɛ Belemgbunlililɛ Gyima ne anu la.