Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

NATU HOLELENI EITAALO LYAWO | ENOK

“Okwa li a hokiwa kuKalunga”

“Okwa li a hokiwa kuKalunga”

KONALENALE okwa li omulumentu gwedhina Enok. Okwa kala nomwenyo uule womimvo 365, oshinima shoka tashi vulika oshidhigu okwiitaala kunena. Omimvo ndhono odhi vule lwiikando ya konda pwiine omimvo ndhoka aantu haya kala nomwenyo kunena. Pethimbo lyaEnok, omuntu gwomimvo 365 omugundjuka natango. Omimvo 5 000 nasha dha ka pita, aantu oya li haya kala nomwenyo ethimbo ele noonkondo shi vulithe kunena. Sho Enok a valwa, Adam okwa adhika e na omimvo 600 nasha. Okuza mpono Adam okwa kala natango nomwenyo omimvo 300 nokwa si e na omimvo 930. Aatekulululwa yaAdam yamwe oya li ya kala nomwenyo omimvo dhi vulithe pudhe. Onkee ano, otashi vulika Enok sho e na omimvo 365 a li ta monika omugundjuka lela, ngoka e na ko natango omimvo odhindji komeho, ihe ina ka kala ko omimvo odhindji.

Enok okwa li moshiponga oshinene. Kala ando wa fa wu mu wete ta yi ontuku, molwaashoka itaa vulu okukutha momadhiladhilo ge ethano lyankene aantu ya li yi ihumbata sho e ya lombwele etumwalaka ndyoka lya zi kuKalunga. Aantu oya li ya geya noonkondo noye mu tonda. Oya li ya dhina etumwalaka lye noye tonde Kalunga ngoka e mu tumu. Kaya li taya vulu okuponokela Kalunga kashili, Jehova, ihe osha li oshipu kuyo okuponokela Enok. Otashi vulika Enok a li ti ipula ngele ona ka mone ngaa aanegumbo lye ishewe. Mbela okwa li ti ipula nalye? Onomukadhi, onoyanakadhona, onomwanamati Metusala nenge onomutekulu Lamek? (Genesis 5:21-23, 25) Mbela aantu oya li taye ke mu dhipaga?

Ombiimbeli inayi popya oshindji kombinga yaEnok. Omwa popiwa owala omahokololo gatatu omafupi kombinga ye. (Genesis 5:21-24; Aahebeli 11:5; Judas 14, 15) Nonando ongawo, oovelise ndhono odhe tu kwathela tu mone kutya Enok okwa li e na eitaalo lya kola. Mbela owu li to sile oshimpwiyu aanegumbo lyoye? Mbela owi iyadhele nale monkalo moka to nyengwa okupopila shoka shu uka? Ngele osho, oto ki ilonga oshindji mehokololo lyaEnok.

“ENOK OKWA LONGELE KALUNGA”

Aantu pethimbo lyaEnok oya li aakolokoshi. Epipi ndyoka olya li etiheyali okuza kuAdam. Pethimbo ndyono, aantu oya li popepi negwaneneno ndyoka Adam naEva ya kanitha. Shono osho sha ningitha aantu ya kale nomwenyo omimvo odhindji. Uuyuni pethimbo mpoka owa li wa pilaala naantu kaya li ye na ko nasha naKalunga. Uukolokoshi owa li wa vuka. Owa tameke nepipi etiyali, sho Kain a dhipaga omumwayina Abel. Osha fa shi li ngeyi kutya gumwe gwomoyana yaKain okwa li a nyanyukwa okukala omukolokoshi unene noku na ondjahi e vule he, Kain. Opwa li pwa holoka natango uupyakadhi wumwe pethimbo lyepipi etitatu. Aantu oya tameke okwiithana edhina lyaKalunga, Jehova, ihe kaya li taye mu longele momukalo ngoka a hokwa. Oya li taya sheke nokulongitha nayi edhina lyaKalunga eyapuki. —  Genesis 4:8, 23-26.

Pethimbo lyaEnok, otashi vulika elongelokalunga ndyoka lyiihelele lya li apuhe. Enok okwa li e na okuninga ehogololo, sho ta koko. Mbela ota ka landula shoka tashi ningwa kaantu oyendji? Nenge ota ka gama kombinga yaJehova, Kalunga kashili, ngoka a shita egulu nevi? Otashi vulika a li a kumwa noonkondo sho i ilongo kombinga yaAbel, ngoka a sile eitaalo lye, oshoka okwa li ta longele Jehova momukalo ngoka a hokwa. Enok okwa landula oshiholelwa shaAbel. Genesis 5:22 otayi ti: “Enok okwe ende pamwe naKalunga.” Oohapu ndhoka otadhi ulike kutya Enok okwa li omulumentu omutilikalunga, nonando a li mokati kaantu mboka kaaye na ko nasha naKalunga. Oye gwotango a popiwa mOmbiimbeli e ende pamwe naKalunga.

Ovelise oyo tuu ndjono otayi ti kutya Enok okwa tsikile okweenda naJehova nokonima sho a vala Metusala. Enok okwa hokana, sho e na omimvo 65 lwaampono. Edhina lyomukulukadhi gwe inali tumbulwa mOmbiimbeli nosho wo oyana “aamati naakadhona” inaya popiwa kutya oye li yangapi. Ngele omusamane ote ende pamwe naKalunga pethimbo ta putudha oyana nokusila oshimpwiyu egumbo lye, nena oku na okukala te shi ningi ta landula omukalo ngoka gwa hokiwa kuKalunga. Enok okwa li e shi shi kutya Jehova okwa tegelela a kale omudhiginini komukulukadhi gwe. (Genesis 2:24) Enok okwa li wo a longo oyana kombinga yaJehova Kalunga. Mbela oshizemo shini a li a mono?

Ombiimbeli inayi popya naanaa ombahu nokawawa kombinga yaashoka. Inayi popya sha kombinga yeitaalo lyomwanamati, Metusala, ngoka a popiwa mOmbiimbeli kutya oye a sa e na omimvo dhi vulithe dhaantu ayehe ya li kombanda yevi. Metusala okwa si momumvo moka Eyelu lyaNoa lye ya. Metusala oye he yaLamek. Hekulu yaLamek, Enok, okwa kala nomwenyo omimvo 100 nasha konima sho omutekulu gwe, Lamek, a valwa. Lamek okwa li e na eitaalo lya kola noye he yaNoa. Jehova okwa nwetha mo Enok a hunganeke sha kombinga yaNoa. Ehunganeko ndyoka olya ka gwanithwa konima yEyelu. Noa naye okwa li e ende pamwe naKalunga, ngaashi owala hekulululwa Enok. Mbela Noa okwa li e shi Enok? Shivalelwe e mu mone. Okwa li owala u uvu ondjokonona ombwanawa kombinga ye. Otashi vulika a li e yu uvu kuhe Lamek, nenge kuhekulu Metusala, nenge kuhekulululwa Jared, he yaEnok, ngoka a si sho Noa e na omimvo 366. —  Genesis 5:25-29; 6:9; 9:1.

Mbela pokati kaEnok naAdam opwa li eyooloko? Eeno. Adam okwa li a gwanenena, ihe okwa yono kuJehova. Okwa thigile oluvalo lwe uulunde noluhodhi. Enok ka li a gwanenena, ihe okwe ende pamwe naKalunga e ta thigile oluvalo lwe oshiholelwa oshiwanawa sheitaalo. Adam okwa si, sho Enok e na omimvo 308. Mbela yaandjaAdam oya li ye mu lili? Katu shi wo ngele oya li ya lili omusamane ngoka i ihole mwene. Shoka tu shi osho kutya Enok “okwe ende pamwe naKalunga” kashili. —  Genesis 5:24.

Ngele owu na aanegumbo, oto vulu okwiilonga oshindji keitaalo lyaEnok. Shoka sha simanenena osho oku ya sila oshimpwiyu pambepo, opo ihe to gwedha ko nawa esiloshimpwiyu lyopalutu. (1 Timoteus 5:8) Owu na oku shi ninga moohapu nomiilonga. Ngele oto ende pamwe naKalunga wa fa Enok, oto ka thigila egumbo lyoye uuthiga wa dhenga mbanda. Omolwashike mbela? Omolwaashono owe etha Kalunga e ku wilike monkalamwenyo yoye ayihe, oshinima shono kaaku na we.

ENOK “OKWA HUNGANEKE NALENALE KOMBINGA YAANTU YA TYA NGEYI”

Otashi vulika Enok a li ha kala a sa ezaza, sho oye awike ta longele Kalunga. Mbela Jehova Kalunga okwa li ngaa e mu wete? Eeno. Esiku limwe Jehova okwa popi naEnok, omupiya gwe omudhiginini. Okwe mu pe etumwalaka e li lombwele oshigwana. Jehova okwa langeke po Enok a ninge omuhunganeki, netumwalaka lye olyo lyotango lya popiwa mOmbiimbeli. Shino otu shi shi, molwaashoka Judas, omumwayina gwaJesus, okwa li a nwethwa mo a nyole oohapu dhaEnok dhopahunganeko konima sho pwa piti omimvo omathele ogendji. *

Ehunganeko lyaEnok olya li tali popi kombinga yashike? Ehunganeko ndyoka otali ti: “Tala! Omuwa ote ke ya pamwe naayengeli ye aayapuki yomayuvi ogendji okupangula ayehe nokugeela aakeenakonashanakalunga ayehe omolwiilonga yawo ayihe yokudhina Kalunga, sho haa popi oohapu dhomatukano dha tsa ondumbo naKalunga.” (Judas 14, 15) Enok okwa li i itaala thiluthilu kutya iinima mbyoka otayi ka gwanithwa shili. Kuye osha li sha fa Kalunga a gwanitha nale shoka sha popiwa mehunganeko ndika. Edhiladhilo olyo kutya ehunganeko ndika otali popi oshinima shoka tashi ka ningwa, nosha hokololwa sha fa sha ningwa nale. —  Jesaja 46:10.

Enok oku uvithile aakolokoshi etumwalaka lyaKalunga, nuulaadhi

Mbela osha li ngaa oshipu kuEnok okutseyithila aantu ayehe etumwalaka lyepangulo, sho tu uvitha? Elondodho ndika oli na oshilonga lela. Mulyo omwa longithwa uutumbulilo “aakeenakonashanakalunga” wu ukithwa kaantu, kiilonga yawo nosho wo komukalo moka hayu ungaunga niinima. Ehunganeko ndyoka olya li tali londodha aantu ayehe kutya uuyuni mboka owa yonana. Shono osha tamekele peni? Okuza ngaa muEden, sho aantu yi ike koshitayi ya londa ko. Uuyuni mboka owa li wa tegelela ehanagulo enenenene, sho Jehova a li te ke ya pamwe “naayengeli ye aayapuki yomayuvi ogendji.” Aayengeli mboka aanankondo oya li taya ka hanagula po uuyuni mboka wa kolokosha. Enok okwa li a popi etumwalaka ndyoka oye awike nopwaahe na uumbanda washa. Otashi vulika Lamek a li ha kala a tala hekulu sho ta popi nuulaadhi. Ngele osho, oshi shi okuuviwa ko kutya omolwashike Enok e li oshiholelwa sheitaalo.

Eitaalo lyaEnok otashi vulika li tu inyengithe tu ipule ngele uuyuni mbuka tu li muwo otwe wu tala ko ngaa ngaashi Kalunga e wu tala ko. Epangulo ndyoka Enok a popi otali longo nokunena, ngaashi owala lya li tali longo kaantu yopethimbo lye. Jehova okwa longitha Eyelu pethimbo lyaNoa, a hulithe po aakeenakonashanakalunga, ngaashi naanaa Enok a li e ya londodha. Ngaashi owala aantu ya li ya hanagulwa po pethimbo lyEyelu, opu na natango ehanagulo enene ndyoka tali ya. (Mateus 24:38, 39; 2 Petrus 2:4-6) Kalunga pamwe naayengeli ye omayovi ogendji otaye ya ya hanagule po aakeenakonashanakalunga. Kehe gumwe gwomutse okwa pumbwa okukaleka elondodho lyaEnok momadhiladhilo, noku li lombwela yalwe. Otashi vulika aanegumbo yetu nookuume ketu ya kale ye li ompinge natse, shoka tashi vulu oku tu ningitha tu kale tu uvite uuwike omathimbo gamwe. Nonando ongawo, Jehova ka li e ekelehi Enok, ye ke na siku e ke ekelehi aapiya ye aadhiginini kunena!

“OKWA KUTHWA PO KAA MONE ESO”

Eso lyaEnok olya li lye ya ngiini? Olya ningwa momukalo omukumithi notagu hokitha. Ombiimbeli muGenesis otayi ti: “Enok okwa longele Kalunga nokwa kana po, molwaashoka Kalunga e mu kutha po.” (Genesis 5:24) Omomukalo guni Enok a kuthwa po kuKalunga? Omuyapostoli Paulus okwe shi yelitha a ti: “Nokwiitaala Henok okwa kuthwa po kaa mone eso, ye ina monika, oshoka Kalunga e mu kutha po, oshoka manga ina kuthwa po, okwa hokololwa, Kalunga e mu hokwa.” (Aahebeli 11:5, OB-1954) Paulus okwa li a hala okutya shike sho a longitha uutumbulilo “okwa kuthwa po kaa mone eso”? Oombiimbeli dhimwe odha toloka uutumbulilo mbuka tadhi ti kutya Kalunga okwa fala Enok megulu, oshinima shoka itaashi vulika nando. Ombiimbeli oya popya kutya Jesus Kristus oye gwotango a yumudhilwa omwenyo gwomegulu. —  Johannes 3:13.

Omeityo lini Enok a “kuthwa po,” opo “kaa mone eso”? Jehova okwa kutha po Enok, sho e mu kothitha, opo kuu uve uuwehame weso. Omanga shono inaashi ningwa, Enok “okwa hokololwa, Kalunga e mu hokwa.” Ngiini mbela? Manga inaa sa, otashi vulika Kalunga a li u ulukile Enok emoniko, lyeviparadisa. Shoka oshi li euliko kutya Jehova okwa li e mu hokwa. Konima yaashono, Enok okwa kothekwa, ano a si. Omuyapostoli Paulus okwa nyola kombinga yaEnok noyaalumentu naakiintu yalwe aadhiginini, a ti: “Ayehe oya sile meitaalo.” (Aahebeli 11:13) Aatondi yaEnok otashi vulika ya li taya kongo olutu lwe, ihe ‘ina lu monika’ nando okomuntu. Jehova okwa kanithitha po olutu ndoka, opo aatondi ye kaaye lu nyateke nenge ye lu longithe mokuhumitha komeho elongelokalunga lyiifundja. *

Manga tu na etompelo lyopamanyolo, natu dhiladhile nkene onkalamwenyo yaEnok ya hulu. Kala ando wa fa wu wete Enok ta yi ontuku, nokwe etwa mo komvulwe. Shono osho owala a li ta vulu okuninga. Aatondi ye oya li ye mu li mokashoko, taya fudhagana kondjahi, omolwetumwalaka lyepangulo ndyoka e yu uvithile. Okwa mono ehala mpoka ta vulu okuholama, opo a vululukwe po kashona, ihe okwa li e shi kutya ita fadhuka po sigo aluhe. Okwa li e wete kutya oku li pokudhipagwa. Okwa galikana kuKalunga sho ta vululukwa po. Opo e li po, okwa ningilwa oshinima oshiwanawa. Enok okwa falwa kokule naatondi ye okupitila memoniko.

Aakolokoshi oya li pokudhipaga Enok, sho Jehova e mu kutha po

Kala ando wa fa wu mu wete sho tu ulukilwa uuyuni mboka wa yooloka ko thiluthilu kwaamboka e shi. Uuyuni mboka u ulukilwa, kuye owa li wa fa oshikunino shaEden, ihe kapwa li aakerubi ya keelela omuti gwomwenyo. Okwa mono mo aalumentu naakiintu oyendji, ayehe ye na uukolele yo aagundjuka noye na ombili mokati kayo. Kamwa li uutondwe nokuhepekwa omolwelongelokalunga, iinima mbyoka Enok ha mono esiku nesiku. Okwa li e wete kutya Jehova ote mu gamene, ye oku mu hole nokwe mu hokwa. Enok okwa li u uvite kutya uuyuni mboka a mono, omo ta ka kala. Ombili oya kala tayi hunga momutima gwe, sigo a thithikile, na Kalunga okwe mu kotheke.

Sigo onena ndjino Enok okwa kotha meso, na Jehova Kalunga ote ke mu dhimbulukwa e mu yumudhe. Jesus oku uvaneka kutya ayehe mboka ye li moombila otaye ku uva ewi lye, e taya zi mo. Sho taya ka tonata otaya ka mona uuyuni uupe wombili, wo uuwanawa. —  Johannes 5:28, 29.

Mbela nangoye owa hala wu ka kale muuyuni mboka? Dhiladhila kenyanyu ndyoka to ka kala wu na, ngele owa ka tsakanena naEnok. Dhiladhila wo kiinima iiwanawa mbyoka tatu ki ilonga kuye. Ota ka vula oku tu lombwela ngele shoka hatu dhiladhila kombinga ye sho e li pokudhipagwa, oshi li ngaa mondjila. Natango opu na oshinima sha simana shoka twa pumbwa okwiilonga kuye ngashingeyi. Sho Paulus a mana okupopya kombinga yaEnok, okwa ti: “Kape na ngoka ta hokiwa kuKalunga, ngele ke na eitaalo.” (Aahebeli 11:6) Ngele osho ngawo, natu holeleni ano uulaadhi neitaalo lyaEnok.

^ okat. 14 Aalongwantu yamwe yOmbiimbeli ohaya ti kutya Judas okwa totha membo lyomahokololo giifundja hali ithanwa Embo lyaEnok, ihe uuyelele mboka wu li mo kombinga yaEnok kawu shiwike naanaa mpoka wa za. Olya popya ehunganeko lyaEnok li li paushili, ihe uuyelele kombinga yalyo ihawu monika we pethimbo lyetu kutya nduno omafo galyo nenge li hokololwe nokana kwaamboka ye li shi. Judas otashi vulika a longitha uuyelele mboka wonale nenge Jesus oye e mu lombwele kombinga yaEnok, oshoka Jesus sho e li megulu okwa li e wete Enok sho e li kombanda yevi.

^ okat. 20 Kalunga okwa li wo a ningi oshinima sha faathana nolutu lwaMoses nolwaJesus, opo kaaga longithwe momikalo ndhoka omiwinayi. —  Deuteronomium 34:5, 6; Lukas 24:3-6; Judas 9.