Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

 TALL-Y B TẼEBÃ BUUDU

A tõoga toog namsg sasa

A tõoga toog namsg sasa

A ELI ra yɛgda Zʋrdẽ longã n watẽ. Sẽn na maan semen-dãmba, a yii Horɛb n teesd tẽngã nug-rɩtgo. Masã, a lebg n wa Israyɛlle, n get a ba-yirã sẽn toeem to-to wã. Warã sẽn kaoosã saame. Wõnda rẽ tɩ sẽoogã kẽeme tɩ saagã niida, tɩ koaadbã kood b pʋtã. Tõe tɩ no-rɛɛsã sẽn yã warã sẽn sa wã ra noom-a lame, la nin-buiidã yell n da pak-a n yɩɩda. Bala, b ra zãaga b mens wʋsg ne Wẽnnaam. A Baal tũudmã ra ket n tara pãnga, t’a Eli segd n mao n sõng nin-buiidã tɩ b lebs n paam a Zeova zoodo. *

A Eli sẽn kolg Abɛll-mehola soolmã, a yãa b sẽn kood pʋ-kẽenga. Niig pisi la a naas la b ra welg yiib-yiib n balg wãgse, tɩ yaa sul 12, tɩ b yɛgl taab n kood zĩigã sẽn yaa maasrã. Rao ning sẽn kood ne yaoolem wãkã yʋʋr la a Eliize. Yaa yẽ la a Eli sẽn gẽesdã. A Zeova yãk-a lame t’a na n led a Eli. Yaa vẽeneg t’a Eli sũur yɩɩ noog a sẽn yã a Eliize wã, bala a tagsdame tɩ yẽ a ye bal n ket n tũud Wẽnnaam.—1 Rĩm dãmba 18:22; 19:14-19.

Rẽ yĩnga a Eli maana sãmbs baa yaa bilfu, n pa tʋlg tɩ ned a to maan tʋʋm kẽer yẽ sẽn da maande, wall a naag-a n tʋme, pa rẽ bɩ a pʋd n wa ledg-a bɩ? D pa mi ye. La d pa tõe n yeel me tɩ pa yɩ woto ye. Bala yẽ me ra “yaa ninsaal wa tõndo.” (Zak 5:17) Kibarã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã yeta woto: “A Eli tũu a Eliize nengẽ n pilg a fu-goabgã n pil a Eliize bãgdo.” (1 Rĩm dãmba 19:19) A Eli fuugã yaa no-rɛɛs fuugu. Tõe tɩ ra yaa gãongo, bɩ fuug b sẽn wʋg ne bʋʋg bɩ yʋgemd kõbdo. A sẽn dɩk fuugã n palg a Eliize bãgdã võor tagmame. Wilgdame t’a saka a Zeova noore, n yãk a Eliize t’a na n wa ledg-a. A kɩsa a Wẽnnaamã sɩd n maan a raabã.

A Eli sak n yãka a Eliize t’a na n led-a

A Eliize me ra tʋlla ne a sũur fãa n sõng no-rɛɛsã sẽn da lebg nin-kẽemã. La a Eliize pa ledg a Eli zĩig pʋgẽ ye. Sẽn na maan yʋʋm a yoobe, a yãaga no-rɛɛsã n sõng-a a tʋʋmdã pʋgẽ, hal tɩ b wa boond-a t’a ‘Eli rakõore.’ (2 Rĩm dãmba 3:11) Ad a Eli sẽn paam ned a woto t’a na n sõng-a wã sɩd kenga a raoodo! B yiibã zood wa n talla pãnga, tɩ b sẽn da kengd taab raoodã sõng-b tɩ b yals kãn-kãe baa ne b sẽn da ne tʋʋm-kɛgã sẽn maand tẽngã pʋgẽ wã. Sẽn yɩɩd fãa, rĩm a Akaab ra lebgda wẽng n paasdẽ.

B zoe n wẽga yãmb bɩ? Yaa vẽeneg tɩ b zoe n wẽga tõnd sʋkã neb wʋsgo. La y sã n paam zoa sẽn nong a Zeova, tõe n sõng-y lame tɩ y tõog toogo. Sẽn paase, y tõe n dɩka yam a Eli sẽn tall tẽeb to-to namsg sasa wã pʋgẽ.

‘YIK N KẼNG A AKAAB NENGẼ’

A Eli ne a Eliize maoa b pãng tɛk n sõng nin-buiidã tɩ b lebs n bao a Zeova zoodo. Wala makre, b zãmsa no-rɛɛsdb a taab tɩ b bãng n  tʋm b tʋʋmdã sõma. Tõe tɩ b ra tigimd-b-la sul-sul n zãmsd-ba. La a Zeova wa n bobla a Eli tʋʋmd a to, n yeel-a woto: “Yik n kẽng Israyɛll naab a Akaab nengẽ.” (1 Rĩm dãmba 21:18) Bõe la a Akaab maan-yã?

Rĩmã lebga Wẽnnaam bɛ, hal t’a wẽnem yɩɩd Israyɛll rĩm-dãmb nins fãa sẽn deng yẽ wã. A kẽe kãadem ne pag yʋʋr sẽn boond t’a Zezabɛlle, tɩ yɩ sabab t’a Baal tũudmã paam pãng tẽngã pʋgẽ. Rĩmã meng ra pʋʋsda a Baal. (1 Rĩm dãmba 16:31-33) A Baal tũudmã kɩtame tɩ nebã ra maand yɛl toor-toor n kot rogem, n yooda, la b yõogd kom-peels meng bugum. Sẽn paase, a Zeova ra yeela a Akaab t’a kʋ Siiri naab a Ben-hadad sẽn yaa nin-wẽngã, t’a tõdge. Tõe tɩ yaa a sẽn tʋlg ligd yĩnga. (1 Rĩm dãmb sak 20) La masã, a Akaab ne a Zezabɛll yão-beedã n paas b sẽn nong laogã wʋsgã wã la b wẽnemã maneg n paasame.

A Akaab ra tara zag-kẽeng Samari, la a tar zak a to Zizreyɛll sẽn da be kilo 37 zĩigẽ ne Samari wã. Viyn pʋʋg n da pẽ zag-kãnga, t’a Akaab rat zĩigã. Zĩigã soab yʋʋr la a Nabot. A Akaab tʋmame tɩ b bool-a, t’a yeel-a t’a rata a pʋʋgã n da, n pʋlm-a ligd wʋsgo. La a Nabot leok-a-la woto: “Bɩ Zu-soabã ra sak tɩ m dɩk m yaab-rãmb zĩig n kõ yãmb ye.” (1 Rĩm dãmba 21:3) Rẽ yĩnga a Nabot sẽn leok to-to wã wilgdame t’a ra yaa sũ-kɛglem soab wall ned sẽn baood yɛl bɩ? Wʋsg tẽeda woto. La sɩd-sɩda, yaa a Zeova noor la a sak-yã. Noorã gɩdgame tɩ Israyɛll ned ra koos a yaab-rãmb zĩig wakat fãa yĩng ye. (Maankʋʋre 25:23-28) A Nabot ra pa rat abada n kɩɩs Wẽnnaam noorã ye. Yaa rao sẽn da tar tẽeb la raoodo. Bala, a ra miime t’a Akaab kɩɩsg tõe n waa ne yelle.

La a Akaab yẽ pa tags no-kãngã yell ye. A sũur “sãamame t’a kuil ne sũ-toogo.” Biiblã paasa woto: “Yẽ kẽ a roogẽ n gãand n pil n mursi, n ka sak n dɩ rɩɩb ye.” (1 Rĩm dãmba 21:4) A Zezabɛll sẽn yã a sɩdã sũ-sãangã, a yɩɩ tao-tao n maan sɩlem sẽn na yɩl tɩ b kʋ nin-tɩrg a Nabot ne a zakã rãmb fãa t’a Akaab tõog n paam pʋʋgã.

Ned pa tõe n karem a Zezabɛll sẽn maanã, t’a sũur pa sãam a wẽnemã yĩng ye. Na-pag a Zezabɛll ra miime tɩ Wẽnnaam tõogã yeelame tɩ sẽn na yɩl tɩ b sak n deeg tɩ ned maana yel-wẽn-kãsenga, rẽnda neb a yiib kɩs kaseto. (Tõodo 19:15) Rẽ n so t’a gʋls lɛta a Akaab yʋʋr yĩnga, n yeel Zizreyɛll nin-kãsemsã tɩ b bao neb a yiib tɩ b rõd a Nabot t’a tʋʋsa Wẽnnaam ne rĩmã, n segd ne kũum. Bʋko, a Zezabɛll magbã pidsame. Biiblã yeelame tɩ “nin-wẽns a yiib” n sɩd rõd a Nabote, tɩ b lob-a ne kug t’a ki. B kʋʋ a Nabot kambã me. * (1 Rĩm dãmba 21:5-14;  Maankʋʋre 24:16; 2 Rĩm dãmba 9:26) A Akaab basame t’a pagã soog a zakã n kɩt tɩ b kʋ bʋʋm dãmba.

Mams-y n ges-y-yã a Eli sũur sẽn sãam to-to, a Zeova sẽn vẽeneg-a t’a bãng wẽnem ning rĩmã ne a pagã sẽn tʋmã. Nin-wẽnsã sã n namsd bʋʋm dãmbã tɩ wõnd yell kae, sɩd tõe n komsa raoodo. (Yɩɩl Sõamyã 73:3-5, 12, 13) Rũndã-rũndã, wẽgbã lebga wʋsgo. Mi n yaa neb sẽn yet meng tɩ b tʋmda Wẽnnaam yʋʋr yĩng n wẽgd b taabã. La kiba-kãngã tõe n kenga d raoodo. Bala, Biiblã yeelame tɩ baa fʋɩ pa solg ne a Zeova ye. A nee fãa. (Hebre dãmba 4:13) La a sẽn yã wẽng ning b sẽn maanã, a manesem yɩɩ wãna?

“FOO N LE SEG MAAM, M BƐYA?”

A Zeova tʋma a Eli a Akaab nengẽ, n wilg-a a sẽn na n yã-a zĩig ninga. A yeel-a-la woto: “Yẽ be a Nabot pʋʋgã pʋgẽ.” (1 Rĩm dãmba 21:18) A Zezabɛll sẽn yeel a Akaab t’a Nabot pʋʋgã lebga yẽ n so wã, a sũur yɩɩ noogo, t’a yɩ tao-tao n na n tɩ ges zĩigã. A zɩ n tags t’a Zeova bãnga bũmb ning a sẽn maanã ye. Mams-y n ges-y-yã a sũur sẽn tog n da noom to-to t’a gilgd n get zĩigã, n tagsd a sẽn na n maneg-a t’a lebg neerã. La tao-tao bala, a Eli waa pʋʋgẽ wã! A Akaab sũ-noogã tiig n menemame t’a sũurã kãbd ne a Eli t’a yeel-a yaa: “Foo n le seg maam, m bɛya?”—1 Rĩm dãmba 21:20, Sebr Sõngo.

“Foo n le seg maam, m bɛya?”

A Akaab gom-kãensã wilgdame t’a ra tara zu-loees a yiib sẽn yaa kɛgemse. Pipi, a sẽn sok a Eli tɩ ‘foo n le seg maamã,’ wilgdame t’a toor da pa le be ne a Zeova ye. Bala, a Zeova ra zoe n yã a sẽn maanã. A Akaab yãka yam n maan sẽn yaa wẽng a Zeova nifẽ, la a noog a sũur ne wẽng ning a pagã sẽn maanã. Wẽnnaam gesa a sũurã n mik tɩ laogã nonglem soog-a lame, tɩ kɩt t’a pa le mi nimbãan-zoeer la tɩrlem ye. Yiib-n-soaba, a sẽn bool a Eli t’a ‘bɛyã’ wilgdame t’a ra kisa ned sẽn yaa Wẽnnaam a Zeova zoa, la sẽn da tõe n sõng-a t’a bas a tʋʋm-wẽnsã.

D tõe n dɩka yam a Akaab kibarã pʋgẽ. D pa segd n yĩm abada tɩ Wẽnnaam a Zeova nee bũmb fãa ye. A sẽn yaa d Ba sẽn nong-dã, d sã n wa bʋdge, a neeme, n dat tɩ d toeeme. Sẽn na yɩl n sõng-do, a tũnugda ne a zo-rãmbã, rat n yeel tɩ neb sẽn tũud-a ne b sũur fãa, tɩ b taasd a  koɛɛgã b taabã wa a Eli. Ned sã n get Wẽnnaam zo-rãmb wa a bɛɛba, ad yaa kaeto.—Yɩɩl Sõamyã 141:5.

Kelg-y-yã a Eli sẽn leok a Akaab to-to wã. A yeel-a-la woto: “N-yẽe, maam n le seg foom.” Woto wilgdame t’a Eli ra miime t’a Akaab yaa wagdre, nin-kʋʋda, la Wẽnnaam a Zeova bɛ. Ad yɩl n wilg nin-kãngã sẽn yaa wẽngã a kongr sɩd ra baooda raoodo! A Eli togsa a Akaab Wẽnnaam bʋ-kaoor koɛɛga. A Zeova yãa tʋʋm-wẽns nins fãa a Akaab zakã neb sẽn da maande, tɩ nin-buiidã rɩkd b naoorã. Rẽ n so t’a Eli togs-a tɩ Wẽnnaam kãabame t’a “buudã rapã fãa na n sãamame,” rat n yeel t’a na n kʋ-b lame. A Zezabɛll me ra pa na n põs ye.—1 Rĩm dãmba 21:20-26.

A Eli pa sãam a sũuri, n kʋmb n yeel tɩ nin-buiidã yaa wẽns wʋsg tɩ tɩɩm kaẽ ye. Rũndã-rũndã, nebã yaool n wae n yetame tɩ wẽnemã pa na n tol n sa ye. La kiba-kãngã tẽegda tõnd tɩ Wẽnnaam a Zeova nee bũmba fãa, la t’a kaooda yell fãa bʋʋd a wakate. Biiblã yeta vẽeneg tɩ wakat n wat tɩ Wẽnnaam na n kɩt tɩ wẽgbã sa wakat fãa yĩnga. (Yɩɩl Sõamyã 37:10, 11) La tõe tɩ y sokda y meng woto: ‘Wẽnnaam sã n kao ned bʋʋdo, a sɩbgd-a lame bal bɩ, bɩ a tõe n zoe-a a nimbãanega?’

“A AKAAB SIKDA A MENG MAM TAOORE”

Tõe t’a Akaab sẽn wʋm Wẽnnaam bʋ-kaoorã n tall manesem ningã linga a Eli. Biiblã yeela woto: “A Akaab sẽn wʋm gom-kãense, yẽ kẽesa a fut n yeelg boto, la a loe noore. La a sã n na n gãand me, a pinda boto. La a kẽnda ne gũusg wʋsgo.” (1 Rĩm dãmba 21:27) Rẽ yĩnga woto wilgdame t’a Akaab teka yam n kos sugr bɩ?

D sẽn mi bal yaa t’a toeema bilfu. Bala, a ra sikda a meng masã, tɩ d yaool n miẽ tɩ woto yaa toog ne tɩtaam soaba. La rẽ yĩnga d tõe n yeelame t’a sɩd teka yam bɩ? Yɩl n bãng rẽ, bɩ d gom rĩm a to sẽn zĩnd kaoosg zugẽ t’a wẽnem yɩɩg yẽ yelle. Yaa a Manase. A Zeova sẽn sɩbg a Manase wã, a sika a meng n pʋʋs-a n kos sõngre. La a Manase pa tek woto ye. A basa a tʋʋm-wẽnsã, n wã bõn-naandsã a sẽn da kɩt tɩ b maanã, la a mao n tũ a Zeova. A pʋd n sagla nin-buiidã tɩ bãmb me tũ a Zeova. (2 Kibaya 33:1-17) Rẽ yĩnga a Akaab maana woto sɩda? Bʋko, a pa maan woto ye!

La a Zeova yãa a Akaab sũ-sãangã bɩ? N-ye. Bala, a yeela a Eli woto: “A Akaab sikda a meng mam taoore. Yẽ sẽn sikd a meng woto wã, mam ka na n kɩt t’a buudã sãam a nifẽ ye. Yaa a biigã wakat la m na n kɩt t’a buudã sãam.” (1 Rĩm dãmba 21:29) Woto rat n yeelame t’a Zeova kõ a Akaab sugr bɩ? Ayo. Bala yaa bɛɛgd sã n sɩd tek yam ne a sũur fãa la Wẽnnaam kõt-a sugri. (Ezekɩɛll 33:14-16) La a Akaab sẽn wilg sũ-sãang bilfã, kɩtame t’a Zeova me zoe a nimbãaneg bilfu. A pa na n yã a zakã rãmb kʋʋb ye.

Baasgo, a Zeova pa toeem a sẽn da yeel tɩ bũmb ning na n paama a Akaab zakã rãmbã ye. A wa n tigma a malɛgsã n kɩt tɩ b wilg b sẽn na n belg a Akaab to-to t’a sak n kẽng zabre, tɩ tũ ne a yõore. Rẽ poor bilfu, bũmb ning a Zeova sẽn da yeel a Akaab zugã pidsame. B sɩd pogl-a-la zabrẽ wã t’a ki a saarã pʋgẽ. Kibarã paasame tɩ b sẽn wa n pekd rĩmã saarã, baas n leg a zɩɩmã. Woto pidsa goam nins a Zeova sẽn da kɩt t’a Eli togs a Akaab zugã. A ra yeela a Akaab woto: “Zĩig ning baas sẽn leg a Nabot zɩɩmã, yaa zĩ-kãng la baas na n leg fo me zɩɩm.”—1 Rĩm dãmba 21:19; 22:19-22, 34-38.

A Akaab baasgã sẽn yɩ to-to kɩtame t’a Eli ne a Elize la wẽn-tũudb hakɩkã fãa bãng t’a Zeova pa yĩm a Nabot tẽebã la raoodã yell ye. Baa kaoosd tɩ paooda, Wẽnnaam sẽn nong tɩrlmã pa basd nin-wẽng n pa sɩbg-a ye. La a sã n yã tɩ nin-wẽng teka yam baa yaa bilfu, yẽ me maand-a-la nimbãan-zoeer bilfu. (Sõdbo 14:18) Ad woto sɩd kenga a Eli raoodo. A namsa yʋʋm wʋsg rĩm-wẽng a Akaab naamã sasa. B zoe n wẽga yãmb bɩ? Y yãgdame n dat tɩ Wẽnnaam kɩt tɩ wẽgbã sa bɩ? Sã n yaa rẽ bɩ y mao n tall a Eli tẽebã buudu. Baa a bɛɛbã sẽn da namsd-a wã, yẽ ne a tʋmd-n-taag a Eliize pa tol n bas Wẽnnaam koeesã taasg ye!

^ sull 3 A Zeova kɩtame tɩ war kẽ tẽngã n kaoos yʋʋm a tã la pʋɩ-sʋka, tɩ wilg tɩ b sẽn da tẽed tɩ wẽnnaam a Baal n wat ne saag la a kɩtdẽ tɩ koodã womd sõma wã yaa ziri. (1 Rĩm dãmb sak 18) Ges-y sõsg ning gom-zug sẽn yaa “ Imitez leur foi ” wã, yʋʋmd 2008 yʋʋm-vẽkr kiuug pipi daar la tʋʋl-nif kiuug pipi daar Gũusg Gasgã pʋgẽ.

^ sull 13 Tõe tɩ yaa a Zezabɛll sẽn da mi t’a sã n kʋ a Nabot n bas a kambã, bãmb n na n soog b ba wã pʋʋgã yĩng la a sẽn kɩt tɩ b kʋ-bã.