Ne onyuola e gweng’ moro ma nitie Galicia, yor nyandwat mar piny Spain. Ne wan nyithindo aboro kendo ne an nyathi mar ang’wen. Ne wamor kendo ne wadak gi kuwe e odwa. E piny Spain gie kindeno, jonyuol ne temo mondo giter nyathigi achiel e seminari ma en kama itiegoe padri mag Jo-Katholik kata terogi kuonde mitiegoe sista mag Jo-Katholik. Nyithindo adek e odwa nodhi mondo otieggi kuonde ma kamago.

Ka ne an jahigni 13, ne adhi mondo otiega bedo sista mar Jo-Katholik e boma mar Madrid, kama noyudo nyaminwa maduong’ itiegoe. Ngima ma kuno ne ng’ich ng’ich ahinya. Ne ok oyienwa mako osiep e kindwa; ngima ne en mana luwo chike turi, lemo mosiko kendo bedo kar kendi. Okinyi mang’ich, ne ji chokore e kanisa mondo gipar matut, kata obedo ni an to onge gima naparo. Bang’ mano,ne wawero wende din kendo timo Misa, to magi duto ne itimo e dho-Latin. Onge gimoro amora ma ne donjona kendo nawinjo ni Nyasaye ni mabor koda. Ne wadak ka ok wawuo e kindwa. Kata mana e seche ma ne waromoe gi nyaminwa, ne wanyalo mana wacho ni, “Misawa Maria matakatifu.” Sista ma ne tiyo kanyo noyienwa mondo wawuo mana kuom dakika 30 kama bang’ chiemo. Mano kaka ngimano nopogore chuth gi ngima ma nang’iyogo e odwa! Nawinjo ka an kenda kendo kinde mang’eny ne aywak.

Kata obedo ni ok nawinj ni an machiegni gi Nyasaye, nasingora bedo sista ka an gi higni 17. Adiera en ni natimo atima gik ma ne idwaro ni atim. Kata kamano, matin bang’e nachako bedo gi kiawa kabe nayudo luong mar bedo sista adier. Sista ma ne tiyo kuro ne wacho ni joma nigi kiawa kaka mago, ne dhi wang’ e mach maok tho! Kata kamano, nadhi nyime bedo gi kiawa. Nang’eyo ni Yesu Kristo ne ok ng’at ma ne siko kar kende; kar mano, nodich ka opuonjo ji kendo konyogi. (Mathayo 4:23-25) Ka ne an jahigni 20, naneno ni onge gimomiyo ne adhi nyime bedo sista. Gimiwuoro en ni sista maduong’ ma ne ochung’nwa nonyisa ni ka an gi kiawa kabe onego adhi nyime bedo sista ber mondo awuog mapiyo kaka  nyalore. Nyaka bed ni noluor ni nanyalo semo jomamoko. Omiyo nawuok kuno.

Ka nadok pacho, jonyuolna ne ok ochwanyore to ne girwaka maber ahinya. To nikech ne onge tich ma ne anyalo timo e gweng’wa, ne adar mi adhi e piny Jerman, kama owadwa moro nodakie. Owadwano ne ni e grup mar jo Komunist mar Jo-Spain ma nodak Jerman. Namor ahinya bedo kodgi nikech grubno ne kedo ne ratiro mag jotich kod mine. Omiyo, an be nabedo ja Komunist kendo nokenda gi achiel kuomgi. Ne aneno ni atimo tich maber kuom pogo buge mag jo Komunist kendo nariwora kodgi ka ging’anyo e ndara.

Kata kamano, bang’ kinde chunya nochako nyosore kendo. Ne aneno ni jo Komunist ne timo mopogore gi kaka ne gipuonjo. Mano nonenore ayanga e higa mar 1971 ka ne rowere moko ma ne nie grubwa owang’o Ofis Jambetre mar piny Spain (Spanish Consulate) man e boma mar Frankfurt e piny Jerman. Ne gitimo mano mondo ginyis ni gikwedo loch mar agoko ma ne ni Spain. Korka kora, mano ne ok en yo mowinjore ma ng’ato onego onyisgo ni ok omor gi gimoro.

Ka nanyuolo nyathina makayo, nanyiso chwora ni ne adhi weyo dhi e chokruoge mag jo Komunist. Mano nomiyo awinjo ka an kenda nikech osiepena machon nojwang’a kaachiel gi nyathina. Ne ajapenjora gimomiyo Nyasaye nochweyo dhano. Kendo napenjora ka dibed ni kinda ma ji keto mondo gikel lokruok e oganda ne en mana ketho sa.

E higa mar 1976, Joneno moko ariyo ma Jo-Spain nobiro limowa kendo ne giweyona gasede moko ariyo. Ka ne giduogo, nabarogi gi penjo turi e wi gimomiyo dhano chandore, gimomiyo ok tim ne ji e yo machalre, kod gimomiyo gik ma ok kare dhi nyime e piny. Ne ahum nono neno kaka ne gitiyo gi Muma e dwoko penjo ma ne an godo duto! Nayienegi mondo gipuonja Muma.

Kane wachako puonjruok, gima ne mora ne en mana puonjruok weche manyien. Kata kamano, weche nolokore ka ne wachako dhi e chokruoge mag Joneno mag Jehova kaachiel gi jaoda. Gie kindeno, ne wan gi nyithindo ariyo. Jonenogo ne biro ting’owa gi mtokagi kendo ne gikonyowa rito nyithindo seche ma chokruok dhi nyime. Mano nomiyo achako hero Joneno ahinya.

Kata kamano, ne nitie weche moko ma ne pod chanda kodok korka weche din. Nang’ado mar dhi limo joodwa e piny Spain. Owadgi babawa matin ma ne en padri, notemo nyisa ni kik apuonjra Muma. Kata kamano, Joneno ma ne ni e alworawa nokonya ahinya. Gin bende ne gidwoko penjoga ka gitiyo gi Muma, mana kaka Joneno ma ne ni Jerman notimo. Nang’ado mar dhi nyime gi puonjruok Muma ka ne adok Jerman. Kata obedo ni jaoda noweyo puonjore Muma, an to nadhi nyime puonjora. E higa mar 1978, nobatisa mi abedo Janeno mar Jehova.

Adiera ma yudore e Muma osemiyo ngimana obedo gi mor kendo osechiko ngimana maber. Kuom ranyisi, bug 1 Petro 3:1-4 jiwo joma mine mondo ‘owinj chwogi’ ka ‘giluoro Nyasaye’ kendo mondo gibed gi “chuny modimbore, mokuwe, ma nengone duong’ nyim Nyasaye.” Puonj kaka mago osekonya bedo dhako maber kendo miyo maber.

Higni 35 osekalo nyaka ne abed Janeno. Amor tiyo ne Nyasaye kaachiel gi owete gi nyimine ma Jokristo ma yudore e piny mangima, kendo amor ni kuom nyithinda abich, ang’wen tiyo ne Jehova.