Ritruok oriwo bedo gi nyalo mar

• horruok

• weyo gombo mang’eny

• timo tije monego watim kendo tiekogi kata ka ok wahero tijego

• keto dwaro mag jomamoko obed motelo ne magwa

Nyithindo ma nyiso ritruok e okang’ malach nyalo tamore gimoro marach kata ka gino nenore ka gima nyalo kelonegi ber. Mopogore gi mano, nyithindo ma onge gi ritruok bang’e nyalo bedoga

• mager kendo mohero dhawo

• joma chunygi onyosore

• joma madho ndawa kata joma tiyo marach gi kong’o kod yedhe ma mero ji

• joma ok chiem maber

Nonro moro ma notim nonyiso ni nyithindo ma nigi ritruok ok hinyga yudo chandruoge mang’eny kaka mag tuoche, pesa, kod ketho chike sirkal ka gibedo joma dongo. Nonrono nomiyo Profesa Angela Duckworth manie University of Pennsylvania owacho kama: “Ritruok ok en gima nyalo hinyo ng’ato.”

Puonjri wacho ni, “Ooyo” kendo obed mana kamano.

PUONJ MA MUMA CHIWO: “‘Ee’ maru mondo obed mana ee, to ‘Ooyo’ maru obed mana ooyo.”​—Mathayo 5:37.

Nyithindo matindo nyaloga ywagore ka gigoyo koko kata mana e nyim ji, mondo jonyuolgi otimnegi gima gidwaro. Ka janyuol otimo ne nyathine gima odwaro nikech koko mogoyo, nyathino biro ng’eyo ni goyo koko e yo maber mar miyo jonyuolne olok pachgi mi gitimne kaka odwaro.

To komachielo, ka janyuol otamo nyathi e gimoro kendo oramo ni ok omiye gino, nyathino biro puonjore ni nitie kinde moko ma ok obi yudoga gima odwaro. David Walsh molony e somo pach ji nondiko kama: “Wanyalo paro ni ng’at ma yudoga gimoro amora modwaro e ngimane e ma bedoga mamor, kata kamano, kinde mang’eny ok en-ga kamano. Joma mor gin joma nigi ritruok. Sama waweyo mondo nyithindo odong adonga ka ging’eyo ni ginyalo yudo gimoro amora ma gidwaro,  mano nyiso ni ok waherogi kendo ok wakonygi.” *

Ka ipuonjo nyathini ng’eyo ni ok onyal yudo gimoro amora modwaro sama odwareeno, mano biro konye bedo gi ritruok e ngimane ma bang’e koromo gi tembe kaka tiyo gi yedhe ma mero ji, donjo e timbe mag terruok, kod timbe mamoko ma nyalo hinye.

Konygi mondo ging’e ni gimoro amora ma gitimo nyalo kelonegi ber kata rach.

PUONJ MA MUMA CHIWO: “Gimoro amora ma ng’ato chuoyo, mano bende e ma noka.”​—Jo-Galatia 6:7.

Nyathini onego ong’e ni yiero moro amora motimo nyalo kelone ber kata rach, kendo ni bedo ma onge ritruok biro kelone mana rach lilo. Kuom ranyisi, ka wuodi iye wang’ga piyo, jowetene nyalo luor mako osiep kode. To komachielo, ka opuonjore bedo gi ritruok sama nyithindo mamoko ochwanye kata opuonjore hore kar mondo oyware gi nyithindo wetene, mano biro miyo nyithindo wetene ochak here kendo omak osiep kode. Puonj nyathini mondo ong’e ni ngimane biro bedo maber ka obedo gi ritruok.

Puonjgi ng’eyo gik ma dwarore moloyo.

PUONJ MA MUMA CHIWO: “Uyang gadier gik ma dwarore moloyo.”​—Jo-Filipi 1:10.

Ritruok ok en mana weyo ma ok watimo gimoro marach, kar mano, oriwo timo gima dwarore ni watim kata ka ok wahero timo gino. Dwarore ni ipuonj nyathini kaka onyalo yango gik ma dwarore moloyo kendo makore gi gigo. Kony nyathini mondo ong’e gik monego otim mokwongo. Kuom ranyisi, onego okwong otim homework e ka bang’e odhi otugi.

Ketnegi ranyisi maber.

PUONJ MA MUMA CHIWO: “Aketonu ranyisi, mondo utim kaka asetimonu.”​—Johana 13:15.

Nyathini biro neno yo mitimogo gik moko sama iyi owang’. Kokalo kuom ranyisi miketo, konye mondo one ni gik moko nyalo timore e yo maber ka wabedo gi ritruok. Kuom ranyisi, sama nyathini otimo gimoro marach, itimoga nang’o? Be iyi wang’ga piyo, koso ihori?