Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Mua kupita ne malu adi asamisha mutu

Mua kupita ne malu adi asamisha mutu

 Wewe utamba kusamisha mutu bikole bua bualu kampanda, bidi mua kukuenzela bibi ku mubidi ne mu lungenyi. Bidi mua kukulelela lutatu lunene kupita ne luine luudi usamishila mutu alu.

Mibelu ya mua kukepesha disamisha mutu

  •  Kepesha dilonda ngumu mibi. Kuena anu ne bua kumanya kalu ne kalu konso ka ntatu idiku to. Wewe mupitshishe dilonda ngumu ya malu mabi adi enzeka, nebivudije anu kuvudija buôwa buudi nabu, ne neumone wewe anu ne: malu onso mmabi, ne kaakuakana to.

     Dîyi dinene dia mu Bible: “Lungenyi ludi lushikile ludi lumana bukole bua muntu.”​—Nsumuinu 17:22.

     “Bitu bipepele bua muntu kudina mu dikeba dia ngumu ya mipiamipia ne ya mibi ku Enternete, kadi atshi ki ntshikadilu tshimpe to. Disamisha dianyi dia mutu ndikepele bikole menemene pangakakepesha dilonda ngumu.”​—John.

     Lukonko lua kuelela meji: Mmisangu bungi kayi iutu menemene dijinga ne kupeta ngumu mipiamipia?

  •  Lama bikadilu bimpe. Dienzeja bua kubika, kudia, kuenza midimu ya mu nzubu, ne kudikosela dîba dia kulala. Wewe muikale ne programe wa kuenza malu, neumone ne: udi ne nsombelu muimpe ne neukepeshe disamisha mutu.

     Dîyi dinene dia mu Bible: “Malu adi bantu badi benza mudimu ne muoyo mujima balongolola adi bushuwa afika ku dikumbana.”​—Nsumuinu 21:5.

     “Pakatuadija tshipupu tshia Korona, ngakalengulula malu amvua ngenza pa tshibidilu ne ngakatuadija kupitshisha dîba dia bungi ku dipitisha kapepe. Mvua musue kuenza malu bimpe ne dîba dianyi, nunku ngakenza programe wa malu a kuenza dituku dionso.”​—Joseph.

     Lukonko lua kuelela meji: Udiku ne bikadilu bimpe bidi mua kukuambuluisha bua kumona ne: udi mukumbaje bualu kampanda kundekelu kua dituku dionso anyi?

  •  Tuma meji ku malu mimpe. Wewe wela meji udiambila ne: bu meme mumanye, mvua mua kuenza bualu kampanda nunku anyi kabidi wela meji a malu mabi adi mua kulua kukufikila, nebikusamishe mutu bikole. Kadi pamutu pa nanku, ela meji a malu mimpe abidi anyi asatu audi mua kulejila dianyisha.

     Dîyi dinene dia mu Bible: “Nuikale kabidi bena dianyisha.”​—Kolosayi 3:15.

     “Kubala Bible nkungambuluishe bua kubenga kuuja mutu wanyi ne malu adi kaayi ne mushinga, nkungambuluishe kabidi bua kutuma meji ku malu mimpe. Bidi mua kumueneka anu bu ne: mbilele, kadi bidi biambuluisha.”​—Lisa.

     Lukonko lua kuelela meji: Utu utamba kuela meji a malu mabi adi makufikile mu nsombelu webe ufika too ne ku dipua a mimpe muoyo anyi?

  •  Ela meji bua bantu bakuabu. Pamutu pa kuditola pa nkayebe (tshintu tshitu bantu batamba kuenza padi malu mabatonde bikole) ela meji a muudi mua kuambuluisha bakuabu badi dijinga ne diambuluisha.

     Dîyi dinene dia mu Bible: “Kanuyi nutangila anu malu enu nkayenu, kadi nutangila kabidi malu a bakuabu.”​—Filipoyi 2:4.

     “Kuenzela bakuabu malu kudi kupetesha disanka. Ntu ngenza bualu budi mua kubasankisha, ne dîba adi ndi diumvua panyi bimpe, mbikepeshisha disamisha mutu. Bushuwa ndi mudifile mu diambuluisha bakuabu tshitshiyi kabidi ne dîba dia kutamba kusamisha mutu to.”​—Maria.

     Lukonko lua kuelela meji: Mu bantu baudi mumanye, nganyi udi mua kuikala dijinga ne diambuluisha dia pa buadi? Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kumuambuluisha?

  •  Lama makanda ebe a mubidi. Ikala wibidija mubidi ne wikisha mudibi bikengela. Diaku biakudia bidi bikuatshisha mubidi. Kutabalela makanda ebe a mubidi kudi mua kukuambuluisha bua kukepesha disamisha mutu ne kumona malu mu mushindu mukuabu.

     Dîyi dinene dia mu Bible: “Bualu dibidija dia mubidi didi ne mushinga.”​—1 Timote 4:8.

     “Meme ne muananyi wa balume katutshiena tuenza ngalasisa pambelu bu mutudi basue to, nunku tukadi ne tshibidilu tshia kuyenzela mu nzubu muetu. Kuenza nunku kuakatuambuluisha bua kuikala ne disanka ne kuikala bimpe ne bakuabu.”​—Catherine.

     Lukonko lua kuelela meji: Bikengela wewe kuakaja ndilu webe ne kuibidija mubidi bua kuikala ne makanda a mubidi mimpe anyi?

 Pa kumbusha ditumikila mibelu ya mua kukepesha disamisha mutu eyi, kumanya malu adi atangila milayi ya mu Bible idi yakula bua nsombelu muimpe wa matuku atshilualua nkuambuluishe bantu ba bungi. Tangila tshiena-bualu tshia ne: “Bukalenge bua Nzambi nebuenze malu kayi?