1-3. Le i kingelengele’ka kyēmwenine Petelo mu dyuba, ne i myanda’ka yālongekele bufuku?

PETELO utatala na musupi bufuku. Le kakitōkeji ka kibangabanga kalombola’mba pano bufuku kebusa kukya? Waivwana muongo ne mapuji kusansa, mwanda wavuwe kitatyi kilampe. Kivula kibapepula nywene yandi, papo Dijiba dya Ngadilea ditomboke bikomo. Mantanki a luvula enda elonda akupila ku bwato, abamubombeja bolebolē. Aye papo uvua’nka kuvua.

² Petelo ne balunda nandi i bashiye Yesu mu nkula bunka bwandi. Mu dyuba, bāmwene Yesu udisha kibumbo kya tununu twa bantu badi na nzala na tumikate tutyetye ne twita twa lui tutyetye. Bantu bādi ke basake kubikika Yesu bu mulopwe, ino aye kādipo usaka kwikuja mu mapolitike. Wādi usaka ne balondi bandi nabo bekale namino. Aye pa kunyema kibumbo, wāsoñanya bandi bana ba bwanga bakande mu bwato babadikile mu nkula ya bobwa bukila, aye papo wākanda ku lūlu kwa bunka bwandi kukalombela.—Mako 6:35-45; tanga Yoano 6:14-17.

³ Kitatyi kyāshunukile bwato bwa bana ba bwanga, kweji mujokoloke wādi mu mitwe; kaenda ushika bityebitye dya kushika. Badi ke bende makilometele matyetye kete. Bukōke ne lunwa lwa kivula ne mabimbi byālengeje bakomenwe ne kwisamba kwine. Mobimwekela, Petelo ye uno wādi ulanga byandi.

4. Le i bintu’ka byālwile nabyo Petelo bimulengeje etushile kimfwa kya kutendelwa kyotufwaninwe kwiula?

⁴ Bine wādi na bintu bivule bya kulanga! Dibajinji, Petelo wētene na Yesu wa Nazala, kepadi myaka ibidi ne kupita. Wādi ke mwifunde bivule, ino wādi ukidi na bivule bya kwifunda. Mutyima wandi wa kusaka kuyuka—kulwa na bijika bya kuzumbakanya  mutyima ne moyo—wāmulengeje etushile kimfwa kya kutendelwa kyotufwaninwe kwiula. Tutalei.

5, 6. Le Petelo wādi na būmi bwa muswelo’ka?

⁵ Petelo kādipo ubwanya nansha dimo kwilwa difuku dyobētene na Yesu. Andele, mwanabo wāmusapwidile bidi musapu wa kutendelwa’mba: “Batwe tubamone Meshiasa.” Bino binenwa byāshilwile kushinta būmi bwa Petelo. Kebwādipo bwa kwikala mobwādi bwikadile.—Yoa. 1:41.

⁶ Petelo wādi ushikata mu Kapanama, kibundi kya mu nkula ya kungala kwa dijiba dya mema mayampe a Dijiba dya Ngadilea. Aye ne mwanabo Andele bādi bengidila pamo na Yakoba ne Yoano bana ba Zebede, mu mwingilo wa buluwe. Petelo kādipo ushikete’nka na mukaji kete ku njibo, ino wādi ne na inandi muko ne mwanabo Andele. Pa kukwatakanya kino kisaka na mwingilo wa buluwe byādi bilomba kwingila bininge, kwikala na bukomo, kuyuka buluwe senene. Shi tutale bidi kitatyi kilampe kyobādi bapoya bufuku—bādi bata makonde abo mu māto abidi kupwa ke kwabwila mwita onso upile’ko mu bwato. Fwatakanya ne mobadi basusukila na mwingilo mu dyuba, konzola mwita ne kwiupoteja, kubanga makonde ne kwiakenda.

7. Le Petelo wāivwene myanda’ka padi Yesu, ne mwanda waka uno wādi musapu usangaja?

⁷ Bible witusapwila’mba Andele wādi mwanā bwanga wa Yoano Mubatyiji. Petelo wātejeje na katentekeji pādi pamulombola mwanabo musapu wādi usapula Yoano. Difuku dimo Andele wāmwene Yoano ufunka Yesu wa Nazala kanena’mba: “A! monaipo Mwana mukōko wa Leza.” Ne kwija kwine mpika Andele waikala ke mulondi wa Yesu kupwa wākasapwila Petelo na nsangaji ino myanda itenga mutyima’mba: Meshiasa wafika! (Yoa. 1:35-40) Kintu kya myaka 4 000 kunyuma kupwa kwa butomboki bwa mu Edena, Yehova Leza wālaile’mba kukāyanga muntu umo mwishile na bonso ukaletela bantu lukulupilo lwa binebine. (Ngal. 3:15) Andele wāmwene uno Munyongolodi, ke Meshiasa mwine kadi! Petelo nandi wāenda lubilo kukemona na Yesu.

8. Le dijina dyobāpele Petelo kudi Yesu dishintulula bika, ne mwanda waka bavule batatananga’dyo?

⁸ Kufika ne mu dino difuku, Petelo wādi uyukene bu Shimona, nansha bu Shimioni. Ino Yesu wāmutala sō, wānena’mba: “Abewa wi Shimona mwana Yona, ukēnikwapo dya bu-Kefasa abe: kulumbulula kadi ko kutela’mba, i dibwe.” (Yoa. 1:42) “Kefasa” i dijina dishintulula’mba “dibwe,” nansha “mwala.” Bimweka’mba binenwa bya Yesu byādi bya bupolofeto. Wāmwene kala’mba Petelo ukekalanga pamo bwa dibwe—mushimatyije, nkanka, kadi ukulupilwa mu balondi ba Kidishitu. Ino le Petelo wādi  wimwene aye mwine uno muswelo? Bimweka’mba kādipo ulanga namino. Nansha ke batangi ba Maevanjile ba dyalelo nabo kebamonangapo’mba Petelo wādi pamo bwa dibwe. Bamo nabo balañanga amba ngikadilo yandi mungya moilombwedilwe mu Bible, wādi umweka bu muntu ujinajina, ushintashinta kadi utelententa.

9. Le Yehova ne wandi Mwana bakimbanga bika, ne molangila, mwanda waka tufwaninwe kwitabija mumweno wabo?

⁹ Petelo nandi wādi na bilubo. Kino ne Yesu wādi wikiyukile. Yesu, pamo bwa Shandi, Yehova, wādi ukimba nyeke biyampe bidi mu bantu. Yesu wāmwene biyampe bidi mudi Petelo, kadi Wādi usaka kumukwasha atamije ino ngikadilo miyampe. Kadi Yehova ne wandi Mwana bakimbanga biyampe bidi motudi dyalelo. Tukokeja kukolelwa kwitabija’mba ba Yehova ne Yesu bamonanga biyampe bidi motudi. Inoko, tusakilwa kwitabija mumweno wabo, ne kwikala na mutyima wa kusaka kufundijibwa ne kubumbwa pamo bwa Petelo.—Tanga 1 Yoano 3:19, 20.

10. Le mobimwekela Petelo wēmwenine bika, ino wājokēle ku mingilo’ka?

¹⁰ Bimweka’mba Petelo wāendele na Yesu mu lwendo lwa busapudi lwalondele’po. Padi ye uno wāmwene Yesu ulonga kingelengele kyandi kibajinji kya kwalamuna mema ke vinyu ku masobo a butundaile bwa mu Kena. Ino kintu kya mvubu mpata, wāivwene musapu wa kutendelwa uleta lukulupilo wa Yesu utala pa Bulopwe bwa Leza. Ino nansha nankyo, wājokele ku mwingilo wandi wa buluwe. Myeji pa kupita’po, Petelo wēmona monka na Yesu mpala na mpala—ne mu kino kitatyi Yesu wāityile Petelo amulonde nyeke.

11, 12. (a) Le i bufuku bwa muswelo’ka bwāpityije Petelo? (b) Kuteja kwāwatejeje Yesu ye kuno kwālengeje Petelo eipangule bipangujo’ka mu mutyima?

¹¹ Petelo wādi ukitamba’tu mu kūminina bufuku butuntulu bwa malwa. Babiluwe bātele makonde misunsa ne misunsa, ino’mba babule nenki kutupu kintu. Petelo wāingidije bwino bwandi ne kuta pa mantemba mavule mu dijiba mwanda wa kutana kokwa kubwaya mwita. Bimweka’mba, kitatyi kimo aye ne bakwabo babiluwe bavule bāsakile’nka ne kukakimba ku mema afita fututu kobabwanya kutana mwita mwibunge ne kwiupumina ku makonde. Ino milangwe yādi ya kwibavudijija’ko monka nsungu. Petelo kadipo umwene uno mwingilo bu kwipwija mukose; bantu bavule bādi bamwena mu mwita waādi ukwata. Mfulo mfulō, wakashika mu nkula, mu bwato mutupu keta. Ino shako bādi bafwaninwe kukenda makonde. Petelo wādi ukenda makonde kitatyi kyāmufwenene Yesu.

¹² Kibumbo kyādi kijokolokele Yesu ne kuteja byaādi unena na katentekeji. Pa kutyinibwa nakyo, Yesu wāikila mu bwato bwa Petelo ne kumunena ashindule bwato patyetye. Yesu kafundija kibumbo  unena na diwi ditunduke aye papo pa mema. Petelo wāmutejeje na katentekeji paādi ufundija mu nkula. Kākōkelepo kuteja Yesu paādi ufundija mutwe wa mwanda wa busapudi bwandi—Bulopwe bwa Leza. Bine dino dyādi dyese’po kashā, pa kukwasha Kidishitu mu kusalaja mu ntanda yabo musapu uleta lukulupilo! Ino le Petelo wādi wimwene namino? Le pano kisaka kyandi kyādi kya kudishibwa namani? Padi Petelo ye uno wādi ukilanga bufuku bwaāpityija kukwata keta mpika.—Luka 5:1-3.

13, 14. Le Yesu wālongēle Petelo kingelengele’ka, ne Petelo wālongele’po namani?

¹³ Yesu upwa’tu kunena, wālombola Petelo’mba: “Shindwila pa mema malampe, katei makonde enu, mwita upyemo.” Petelo aye wādi uzumbakanya mutyima bikomo. Wānena’mba: “Mfumwami bufuku bonso tubēbīkabīkako kwabulako nansha umo mpika, nanshi pa kinenwa kyobe nkaté bukonde.” Petelo ukitamba’tu mu kukenda makonde. Bimweka’mba kyafwaninwe kulonga pano, i kukata’o monka—kutabukidila kino kitatyi kibwanya kwikala kikomo kumona mwita ubwaya! Ino aye wālongele monka, kadi ye uno padi wālombwele bengidi nandi ba mu bwato bukwabo bamulonde.—Luka 5:4, 5.

¹⁴ Petelo ye uno wādi wela bukonde pa mema na mukose. Koku utatana, aye amba akoke, bukonde bubalema, amba atale nenki mwita mungi usoboka munda mwa bukonde! Wādyobola bukidibukidi bantu ba mu bwato bwa bubidi baye bamukwashe. Abo pa kulongela monka, bamona’mba mwita onso keukabwanapo mu bwato bumo. Bayuja mato onso abidi, ino mwita ao kasha wadi—mato keakimbe kulobela mwanda wa bulēmi. Petelo wātulumukile bininge. Wādi ke mumone bilongwa bya bukomo bya Kidishitu, ino pano wemwena’byo mu wandi mwanda. Uno ye muntu wādi ubwanya’nka ne kupūma mwita ukapye mu makonde! Petelo moyo wamukwata. Wāponena pa manwi andi kanena’mba: “Bamfunduke abe Mfumwami ke-ne-muntu ami ne kipya-mambo!” Le wādi wa kwilombola namani amba i mufwaninwe kupwana na Muntu wingidija bukomo bwa Leza mu ino miswelo?—Tanga Luka 5:6-9.

15. Le Yesu wāfundije namani Petelo ayuke amba kuzumbakanya mutyima ne moyo wandi byādi byampikwa kwendela’mo?

¹⁵ Yesu wāmunena na kanye’mba: “Kokikwatwa moyo, kushilwila pano ukēkalanga kuloba bantu.” (Luka 5:10, 11) Kino kekyādipo kitatyi kya kuzumbakanya mutyima ne kukwatwa moyo. Kuzumbakanya mutyima kwa Petelo mwanda wa buluwe  kekwādipo kwendele’mo; nansha ke moyo wandi pa bilubo ne kubulwa kufwaninwa kwandi kebyādipo na kyalwilo, mhm. Yesu wādi na mwingilo mukatampe wādi wa kushinta mānga ya muzo wa muntu. Wādi wingidila Leza “ukalekela byamwiko’tu.” (Is. 55:7) Yehova ye wādi wa kuvuija bisakibwa bya Petelo, bya ku ngitu ne bya ku mushipiditu bine.—Mat. 6:33.

16. Le ba Petelo, Yakoba ne Yoano bāitabile namani ku lwito lwa Yesu, ne mwanda waka butyibi bobākwete bwādi bulumbuluke?

¹⁶ Ne kwija kwine mpika, Petelo wākōkela, ne ba Yakoba ne Yoano nabo balongela monka. “Nabo pa kushika māto kuntanda kadi, balekele tonso ke bamulonda.” (Luka 5:11) Petelo wālombwele lwitabijo mudi Yesu ne mudi Yewa wāmutumine. Wākwete butyibi bulumbuluke kashā. Ne bene Kidishitu ba dyalelo banekenya kuzumbakanya mutyima ne moyo pa mwanda wa kwingidila Leza nabo  balombolanga lwitabijo pamo bwa Petelo. Kuno kukulupila mudi Yehova i kwendele’mo.—Mit. 22:4, 5.

17. Petelo wādi ulamine bika mu ñeni mu myaka ibidi pa kupwa kwitana na Yesu?

¹⁷ Apo papita kintu kya myaka ibidi na pobētene na Yesu, Petelo wādi uvua bufuku mu kivula pa Dijiba dya Ngadilea’nka na mokilombwedilwe ku ngalwilo ya uno shapita’ku. Na bubine ketuyukilepo byaādi ulanga. Kwādi bintu bivule byaādi ukokeja kuvuluka! Yesu wāundapile inandi muko wa Petelo. Wāsapwile Busapudi bwa pa Lūlu. Bufundiji bwandi ne mingilo ya bukomo, byālombwele kyaba ne kyaba’mba aye ye Mutongwe wa Yehova, ke Meshiasa kadi. Myeji pa kupita’po, bilubo bya Petelo, kimfwa kuzumbakanya mutyima ne moyo, byātyepele. Langa’po bidi, Yesu wāfikile’nka ne ku kutonga Petelo ekale umo wa mu batumibwa 12! Kufika ne pano, Petelo wādi ukisakilwa monka kwifunda kuleka kuzumbakanya mutyima ne moyo.

18, 19. (a) Sekununa byāmwene Petelo pa Dijiba dya Ngadilea. (b) Yesu wālondolwele namani ku byālombele Petelo?

¹⁸ Mu kilo kya buná kya bwine bufuku’bwa, ko kunena’mba pabukata bwa 3:00 ya lubanga ne kutamba kwa dyuba, Petelo waleka kuvua mu kitulumukila kashikete kujina mpika. Kwādi—mu mantanki a mema—kintu kimo nenki kijina! Le yādi mikejima ya kweji yādi yasa pa mema’ni? Nansha dimo, kyādi kilampe kadi kīya kimolokele. Nanshi i muntu! Bine, i muntu, kadi wādi ulandala pa mema! Aye pa kufwena, wāmweka na aye wādi usaka kwenda nabo. Bana ba bwanga pa kwivwana moyo balanga’mba i kimonwa. Muntu’wa wānena’mba: “Tūkijai mityima i amiwa uno, kemukikwatwa moyo.” Uno muntu wādi Yesu!—Mat. 14:25-28.

¹⁹ Petelo wamulondolola’mba: “Abe Mfumwami shi wi abe, nankyo unene nami mfike kōdiko nyanta pa mema.” Pano bidi Petelo wēlombwele bu mukankamane. Na kitumbuzaji pa kino kingelengele kya pa bula, Petelo wādi usaka kulombola mwikadile lwitabijo lwandi. Wasakile nandi alandale pa mema. Na kanye wamwita bakesambakene. Petelo waabuka mu bwato ne kwiela pa mema. Langa’po bidi mweivwanine Petelo pa kunyanta pantu pōmu, kupwa waimana pangala pa mema. Ye uno wātulumukile bikomo kitatyi kyaādi wenda kudi Yesu. Ino, milangwe mikwabo yamwiya’ko.—Tanga Mateo 14:29.

20. (a) Le Petelo wāpuakanibwe namani, ne byāfudile kwepi? (b) Le Yesu wafundije Petelo bufundiji’ka?

²⁰ Petelo wādi ufwaninwe kubambila meso sō kudi Yesu. I Yesu wāingidije bukomo bwamupele Yehova, wālengeje Petelo nandi alandale pa mema a mantanki a luvula. Ne shi Yesu walongele namino  i pa mwanda Petelo wādi na lwitabijo. Ino Petelo wāpuakanibwa. Tutanga’mba: “Pa kumona luvula nalo byamalwa, ponkapo wakwatwa moyo.” Petelo washilula kutala mwādi mwikupidila mabimbi ku bwato ne kivula mokisampwila mema ne bifulwe bā, penepo wāpandikila. Padi wēmwene na aye ushika mu dijiba, katome mema. Moyo pa kuvula mu mutyima wandi, lwitabijo lwandi lwatyepa. Muntu wāinikilwe bu Dibwe pa mwanda wa bukankamane bwandi wāshilula kushika pamo bwa dibwe pa mwanda wa lwitabijo lwandi lutelententa. Petelo wādi muyuke koila, ino pano kākulupile’po mu buno bwino bwandi. Waela lubila’mba: “Mpandije abe Mfumwami!” Yesu wamukwata ku kuboko ne kumwabula. Enka mu kitatyi kyobadi pa mema, wāfundija Petelo buno bufundiji bwa mvubu’mba: “Yō! lwitabijo i lutyetye nanshi! Le kika kyōzumbakenya mutyima?”—Mat. 14:30, 31.

21. Mwanda waka kuzumbakanya mutyima i kubi, ne tubwanya kulwa nako namani?

²¹ ‘Kuzumbakanya mutyima’—bine, bino i binenwa bifwaninwe! Kuzumbakanya mutyima kukokeja kwikala na lupusa lukomo, lubwanya kwitona. Kuzumbakanya mutyima shi kwitufikile kukokeja kudya lwitabijo lwetu kadi twashika ku mushipiditu. Tufwaninwe kulwa nako bya binebine! Muswelo’ka? Na kulama mumweno moloke. Shi twimanine pa byobya bitutyumuna mutyima, bituzozeja, bitulengeja tuleke kubambila meso kudi Yehova ne wandi Mwana, kuzumbakanya mutyima kwetu kukatama. Ino shi tubambile sō kudi Yehova ne wandi Mwana, ku byobalongele, byobalongela ne byobakalongela boba bebasenswe, nabya kuzumbakanya mutyima kwetu kuleta kyaka kukashinyika.

22. Mwanda waka kidi na mvubu kwiula kimfwa kya Petelo?

²² Petelo ne Yesu bakanda’tu mu bwato, kivula nakyo kyatalala. Dijiba dya Ngadilea dyatalala’tu nyā. Petelo ne bana ba bwanga bakwabo banena’mba, “I binebine nanshi abewa wi Mwana Leza.” (Mat. 14:33) Bufuku pa kwibakila pa dijiba, bine Petelo ye uno wālombwele mutyima wa kufwija’ko. Kuzumbakanya mutyima ne moyo ne kobyaya jimejime. Na bubine, wādi ukisakilwa bivule pa kusaka ekale mwine Kidishitu udi pamo bwa dibwe na mwāmwenine’kyo kala Yesu. Ino wādi mutyipe lukwembo lwa kutompa ne kutamina’ko. Le nobe wi musumininwe kulonga namino? Bine ukajingulula’mba ufwaninwe kwiula kimfwa kya Petelo.