Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Ene a di Bhakula mu Ixi ia Noruega

Ene a di Bhakula mu Ixi ia Noruega

Mivu ku dima, Roald ni Elsebeth, dikaza ala mu 40 a mivu ndenge, akexile ni inzo iambote mu mbanza ia Bergen, o mbanza ia kaiiadi ia beta-kota mu ixi ia Noruega. Ni an’ê kiiadi Isabel ni Fabian, ene akexile mu kuatekesa mu ikalakalu ia kilunga kiâ. Roald uexile kafunga, Elsebeth uexile muboki ua thembu ioso, Isabel ni Fabian exile aboki.

Maji ku mbeji ia Katutu ka muvu ua 2009, o muiji ua solo ku bhanga kima kiéngi—kuboka semana ia muvimba mu sanzala mua bhingile aboki. Roald ni Elsebeth kumoxi ni Fabian uexile ni 18 dia mivu, ai katé ku sanzala ia Nordkyn mu diembu dia Finnmark. Kuenhoko ai katé mu diembu dia Kjøllefjord, ene a boko kumoxi ni jiphange endele ué mu boka mu kididi kieniókio. Roald u lembalala: “Mu dimatekenu dia semana nga sangulukile kiavulu, nga di iudika kiambote phala ku bhanga o kikalakalu kiami o semana ioso.” Maji mu semana ienioió, o kisangusangu kia Roald kiabhu. Ihi ia bhiti?

KU MONEKA KIBHUIDISU

Roald uambe: “Sé ku kingila, Mario muboki ua thembu ioso mu diembu dia Finnmark, ua tu ibhula se tua mesenene kuia mu kala mu sanzala ia Lakselv ku kuatekesa o kilunga kiexile ni 23 kia aboki.” Roald ka kingile o kibhuidisu kiki. Muéne u jimbulula: “Eme ni Elsebeth tua banzele kiá kuia mu boka mu ididi mua kambe aboki—maji tueji kuia ngó kioso o an’etu kieji kula ni ku tunda kubhata.” Né kiki, o izuua ia bhiti mu kuboka mu kididi kieniókio, Roald ua mono kuila o athu akexile ni vondadi iavulu ia ku di longa maka alungu ni Jihova. Ene a mesenene kikuatekesu mu kithangana kieniókio—ki mu kithangana kiéngi kana. Muéne u lembalala: “Kiki kia ngi thandanganhesa, ki ngi tenene ku zeka kiambote.” Mu ku bhita kithangana, Mario uambata Roald ni muiji uê ku sanzala ia Lakselv, ende (240 km) tundé ku Kjøllefjord. Muéne ua mesenene kuila o ajitu aia mu kuijiia o kilunga.

Mu sanzala ia Lakselv, Andreas kafunga mu kilunga ua alondekesa o Kididi kia Ubhezelu. O kilunga kia a sangesa, ambela Roald ni Elsebeth kuila, ene eji sanguluka kiavulu se ene a kala mu sanzala iâ mu ku a kuatekesa mu sidivisu ia Ukunji. Andreas ni kisangusangu kioso uambe kuila, ua zuela kiá ni muthu ueji iudika kikalakalu phala Roald ni Fabian! Ihi ieji bhanga o ajitu?

IHI IEJI SOLA?

Fabian uambe: “Ki ngi mesena ku tunga kuku.” Ki kia mu uabhele ku xisa o makamba mê a kulu nau mu kilunga mua tokalele, phala kuia mu tunga mu sanzala. Muéne ué ka zubhile luua ku di longa o ufunu ua ku ta mukengeji mu jinzu. Maji kioso kiebhudisa Isabel (uexile ni 21) ihi ia banzele ia lungu ni kuia mu sanzala, muéne uambe: “Kiki kiene ki nga mesena o ku bhanga tundé ukulu!” Maji Isabel uambe ué: “Kioso ki nga xinganeka dingi eme nga di ibhuidisa, ‘o kuila nga mu xinganeka kiambote? O kuila nga-nda kala ni ngunzu ia makamba mami? O kuila ki ki beta-kota ku kala mu kilunga kiami mu ng’ejidila kiá?’” Ihi iambe Elsebeth? Muéne uambe: “Eme nga mono kuila Jihova, ua bhana kikalakalu ku muiji uami, maji nga xinganeka uami mu inzo ietu i tua iudika kindala, ni ima ioso i tua sumbu mu 25 a mivu a bhiti.”

Elsebeth ni Isabel

Kioso kiabhu o semana, Roald ni muiji uê a vutuka mu mbanza ia Bergen, maji ka tenene ku jimba o jiphange mu sanzala ia Lakselv a xala o dikanga dia (2.100 km). Elsebeth uambe: “Nga sambe kiavulu kua Jihova, ki ngi jimbi o makamba metu, nga kexile mu ku a tumikisa jifoto, ni ku a sonekena misoso.” Roald uambe: “Nga bhingile kithangana phala ku xikina kuila ngeji kuia mu tunga ku sanzala ienioió. Nga xinganeka ué se tueji tena ku tunga-ku. Kiebhi ki tueji di dikila? Eme nga sambe kiavulu kua Jihova, nga zuela ni muiji uami ni jiphange a kulu mu nzumbi.” Fabian u lembalala: “Kioso ki nga kexile mu xinganeka mu maka enhá, nga mono kuila se-ku kima kieji ngi fidisa. Nga sambe ithangana ioso kua Jihova, eme nga mono kuila nga kexile kiá mu kala ni vondadi ia kuia mu tunga-ku.” Ihi i tuamba ia lungu ni Isabel? Phala ku kala polondo, muéne ua mateka o sidivisu ia thembu ioso mu mbanza iê. Kioso kia tenesa mbeji jisamanu mu sidivisu, ni ku di longa o Bibidia ubheka uê, muéne ua kexile polondo phala ku tuta.

A BHANGE KIMA PHALA KU DI BHAKULA MU SIDIVISU

Ni vondadi ia ku sidivila mu ididi mua kambe aboki, o muiji ua bhange kima phala ku di bhakula mu sidivisu. Roald ua kexile mu nganhala kiambote ku salu iê, iu ua zolele o salu íii, maji ua bhingi ku salu iê phala ku nhoha muvu ua muvimba. Maji o xefe iê ua mu bhingi ku kalakala kumbi dimoxi—u kalakala semana jiiadi, u nhoha semana jisamanu. Roald uambe: “A ngi sosolola kiavulu o kitadi, maji ioso iende kiambote.”

Elsebeth uambe: “Muadi uami ua ngi bhingi ku sota inzo mu sanzala ia Lakselv phala ku ta mu lenda o inzo ietu mu mbanza ia Bergen. Kua bhiti thembu iavulu, maji tua tena ku sanga o inzo. Muéne uambe ué: “Mu ku bhita kithangana o an’a a sange salu ia kumbi dimoxi, i tu kuatekesa ku sumba o ima kubhata, ni ji passagi.”

Isabel uambe: “Kia ngi bhonzele ku sanga salu ia kumbi dimoxi phala ku ngi kuatekesa mu sidivisu ia thembu ioso, mukonda iexile sanzala iofele. Saí ithangana nga fikile kuila ki ngeji sanga salu.” Maji mukonda dia ku xikana kabasa salu ia kumbi dimoxi—ku muvu ua dianga ua bhiti mu divua dia salu—Isabel ua tena ku sumba o ima ia bhindamene. Ihi i tuamba ia lungu ni Fabian? “Phala ku zubha o ufunu uami, nga tokalele hanji ku kala xibulu. Nga ki bhange kiá mu sanzala ia Lakselv. Kioso ki nga zubha o ku di longa, nga sange salu ia kumbi dimoxi, mu ufunu uami.”

KIEBHI A KAMÚKUA KIA SANZUMUNA O UKUNJI UÂ

Marelius ni Kesia a mu bhana umbangi ku muhatu mukua Sami mu ixi ia Noruega

Marelius ni muhatu’ê Kesia, a mesenene ué kuia mu boka mu ididi mua kambe aboki. Marelius uala ni 29 dia mivu uambe: “O madiskursu mu kiônge kia dikota ni ibhuidisu ia lungu ni sidivisu ia thembu ioso ia ngi suínisa ku xinganeka ku sanzumuna o ukunji uami.” Maji phala Kesia uala ni 26 a mivu, kia mu bhonzele ku xisa o muiji uê, phala kuia mu ididi mua kambe aboki. Muéne uambe: “Nga kexile ni uôma ua ku xisa o jindandu jami ji nga zolo.” Marelius ua kexile mu kalakala kizuua kia muvimba, phala ku futa o dikongo dia bhangele phala ku sumba o inzo. Muéne uambe: “Ni kikuatekesu kia Jihova, ni misambu iavulu, tua bhingi o kikuatekesu kiê phala tu tene kuia mu kididi mua kambe dingi aboki, tua tena ku tuta.” Kia dianga ene akexile ni kithangana kiavulu kia ku di longa o Bibidia. O dikaza dia sumbisa o inzo iâ, a xisa o salu iâ, ku mbeji ia Kakuinhi ua 2011, ai mu tunga mu mbanza ia Alta, ku tunda dia Noruega. Kuenhoko phala ku suluka mu sidivisu ia thembu ioso, Marelius mukalakadi ua ku bhanga ji konda, o Kesia ua mu kalakala mu di loja.

Knut ni Lisbeth, dikaza ala mu 30 a mivu ndenge, a a suínisa ku misoso ia tange mu divulu anuário ia lungu ni ió ene mu kalakala mu ididi mua kambe aboki a Utuminu. Lisbeth uambe: “O misoso íii ia tu kuatekesa ku xinganeka mu sidivila mu ixi iéngi, maji eme nga kexile ni phata, se muthu kala eme u tena ku bhanga kiki.” Né kiki, a bhange kima phala ku sanzumuna o ukunji uâ. Knut uambe: “Tua sumbisa o inzo ietu phala ku phopheka kitadi, tuai mu tunga kua mam’etu. Phala kuijiia kiebhi kia fula o ku kalakala mu ixi iéngi, tuai mu kilunga kia dimi dia Kingileji mu mbanza ia Bergen, kuene ku tua kexile muvu ua muvimba ni mama a Lisbeth.” Mu ku bhita kithangana, Knut ni Lisbeth a mono kuila akexile kiá polondo phala kuia mu ixi iéngi—ku ixi ia Uganda. Ku muvu, ene a vutuka ku Noruega phala ku kalakala mbeji jiiadi. Kienhiki, ene akexile kiá ni kitadi phala ku a kuatekesa mu sidivisu ia thembu ioso mu ixi ia Uganda, katé ki bhua o muvu.

“LOLENU, MU MONE KUMA JIHOVA UENE NI MBOTE”

“O muiji uetu ua di zukama dingi.”—Roald

Mabesá ahi a tambula o akalakadi enhá? Roald uambe: “Tua kexile dingi ni kithangana kia ku kala kumoxi mu kididi kiki mua kambe o aboki, o ki tua kexile mu mbanza ietu ia Bergen, ndenge. O ukamba ku muiji uetu ua suína dingi. Kima kiambote ku mona o tuana tu’etu ku kula mu nzumbi.” Muéne uambe dingi: “Kindala, ki tu thandanganha dingi ni jimbote. O jimbote ki jala ni valolo iavulu kála ki tua kexile mu banza.”

Elsebeth ua bhindamene ku di longa dimi diéngi. Mukonda diahi? O mbambe ia kilunga kia Lakselv ia sukile katé mu sanzala ia Karasjok, bhu’xaxi ka Sami—o akua tunda ia Noruega, Suécia, Finlândia, ni Rússia. Phala ku tena kuzuela ni athu enhá, Elsebeth ua di longo o dimi dia akua Sami. Lelu, muéne u tena kuzuela kiá ni muthu mu dimi dienhódio. O kuila muéne ua sanguluka mu ku kalakala mu kididi kiki? Ni kisangusangu kioso muéne u zuela: “Nga mu longa o Bibidia ku ki samanu kia athu. Kuebhi dingi ku ngeji mesena ku kala!”

Fabian, muboki ua thembu ioso, múkuatekexi ua tufunga, uambe kuila muéne ni Isabel, a kuatekesa kitatu kia minzangala mu kilunga kiâ kia ubhe, a bhindamene kikuatekesu phala ku di bhakula dingi mu ikalakalu mu kilunga. Lelu, o kitatu kia minzangala a suína mu sidivisu ia kuboka. Kiiadi a a batizala kiá, ku mbeji ia Katanu ua 2012, ene a kalakala kala aboki a ithangana ni ithangana. O kilumba kia kexile mu zoza mu nzumbi ua sakidila Fabian ni Isabel, mu ku mu kuatekesa “ku suína.” Fabian uambe: “O izuelu iê ia ngi tula ku muxima. Kisangusangu kia dikota ku kuatekesa muthu!” Isabel uambe: “Mu sidivisu íii eme nga ‘lola i nga mono muene kuila Jihova uene ni mbote.’” (Jisá. 34:8) Muéne uambe dingi: “Nga mono ué kuila o ku sidivila bhu kididi kiki kima kiambote!”

Lelu Marelius ni Kesia, kalá ni ima iavulu, maji a beta ku sanguluka ku muenhu. O kilunga ku Alta kuai, kiala ni 41 kia aboki. Marelius uambe: “Ki tu xinganeka ku dima, ki tu suínisa kiavulu ku mona o mabesá u tua tambula. Tu sakidila kiavulu Jihova mukonda tu tena ku mu sidivila kuku, kala tu aboki a thembu ioso. Se-ku kima ki bhana kisangusangu kala o sidivisu ia thembu ioso.” Kesia uambe ué: “Nga di longo ku dielela ngó kua Jihova, muéne ua tu lange kiambote. Nga mono ué kuila o ku tunga di kanga dia jindandu jami, kua ngi kuatekesa ku bhana dingi valolo mu thembu i tua mu kala kumoxi. Nuka nga diela mu ku sola o sidivisu íii.”

Knut ni Lisbeth a mu di longa o Bibidia ni muiji mu ixi ia Ugandaa

Kiebhi kia mu di tunda Knut ni Lisbeth mu ixi ia Uganda? Knut uambe: “Kua bhiti thembu phala kuejidila o ukexilu ua ixi íii. O ku kamba o menha, ni mukengeji, ni uhaxi ua dilembe—aia eza, maji tu tena ku longa o Bibidia ku athu avulu kala ki tua mesena!” Lisbeth uambe: “Saí ididi ia zukama bhu tua tungu, nuka a bokele-ku. Maji né kiki, kioso ki tuia-ku tu sanga athu ene mu tanga o Bibidia, ene a tu bhinga phala ku a kuatekesa. O ku longa o njimbu ia Bibidia ku athu enhá a lenduka, kisangusangu kia dikota!”

O ngana ietu Jezú Kristu ua sanguluka kiavulu ku diulu, mu ku mona kuila o kikalakalu kia mateka, a mu ki bhanga katé ku maxokololo ma ixi! Kisangusangu kia dikota phala o mundu ua Nzambi, ku di bhakula phala ku belesela o kitendelesu kia Jezú, kia ku ‘longa jixibulu ku akua jixi joso.’—Mat. 28:19, 20.