ازعا قاناعات ەتۋ
پاندەميا، تابيعي اپاتتار، ساياسي تولقۋلار مەن سوعىستار ەل ەكونوميكاسىنا اسەر ەتپەي قويمايدى. وسىنداي ەكونوميكالىق داعدارىستىڭ كەسىرى سىزگە دە ٴتيىپ، قارجى تاپشىلىعىن كورىپ ٴجۇرسىز بە؟ بۇل ماقالادا كيەلى كىتاپتاعى كەيبىر كەڭەستەر تۇسىندىرىلەدى. ولار سىزگە قولدا بار قاراجاتتى جەتكىزە بىلۋگە كومەكتەسەدى.
1. جاڭا جاعدايعا يكەمدەلىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «مولشىلىقتا نە مۇقتاجدىق كورىپ ٶمىر ٴسۇرۋدىڭ قۇپياسىن ٴبىلىپ الدىم» (فىلىپىلىكتەرگە 4:12).
جاڭا جاعدايعا نەعۇرلىم تەز كوندىكسەڭىز، وزىڭىزگە دە، وتباسىڭىزعا دا ونى كوتەرۋ سوعۇرلىم وڭاي بولادى.
مەملەكەت يا باسقا دا ۇيىمدار تاراپىنان قانداي كومەك كورسەتىلىپ جاتقانىن ٴبىلىپ ٴجۇرىڭىز. سوسىن ونى الۋ ٷشىن تەز ارەكەت ەتىڭىز، ايتپەسە ۇلگەرمەي قالۋىڭىز مۇمكىن.
2. وتباسىڭىزبەن بىرلەسە ارەكەت ەتىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «اقىلداسپاعان جەردە جوسپار ىسكە اسپايدى، كەڭەسشى كوپ بولسا، ول جۇزەگە اسادى» (ناقىل سوزدەر 15:22).
وسى ماسەلە جايىندا جۇبايىڭىزبەن، بالا-شاعاڭىزبەن اشىق سويلەسىڭىز. سوندا ولار جاعدايدى ٴتۇسىنىپ، قابىلداناتىن شەشىمدەرگە قولداۋ كورسەتۋگە دايىن بولادى. وتباسىنداعى اركىم ىسىراپشىل ەمەس، ۇنەمشىل بولسا، وندا قاراجاتتارىڭىز ٴبىراز ۋاقىتقا جەتەدى.
3. قارجى جوسپارىن قۇرىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «ول... الدىمەن وتىرا قالىپ، كەتەتىن شىعىندى ەسەپتەپ الادى» (لۇقا 14:28، «جاڭا ٶمىر» باسپاسى).
سىزگە ٴقازىر از اقشامەن كۇنەلتۋگە تۋرا كەلىپ جاتقاندىقتان، اسىرەسە ٴقازىر ٵربىر تيىنىڭىز قايدا كەتىپ جاتقانىن بىلگەنىڭىز اسا ماڭىزدى. ول ٷشىن بيۋدجەت قۇرىپ، ەندى الاتىن ەڭبەكاقىڭىزدى جازىپ قويىڭىز. سوسىن وسى جاعدايعا دەيىن اي سايىن اقشاڭىزدى نە نارسەگە جۇمساپ كەلگەنىڭىزدى جازىپ قويىڭىز. بۇل تىزىمگە كۇتپەگەن جاعدايعا الىپ قوياتىن اقشانى دا كىرگىزىڭىز.
كادەگە جارار: شىعىندارىڭىزدى جازعاندا، كىشىگىرىم زاتتاردى دا جازۋدى ۇمىتپاڭىز. ولارعا قانشا اقشا كەتەتىنىن كورگەندە، ٴسىز تاڭعالۋىڭىز مۇمكىن. مىسالى، ٴبىر ەر ادام ٶز شىعىندارىن ساناسا، ساعىزدىڭ وزىنە جىل سايىن بىرنەشە ٴجۇز دوللار جۇمساعان ەكەن!
4. ماڭىزدى شىعىنداردى انىقتاڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «نەنىڭ ماڭىزدىراق ەكەنىنە كوز جەتكىزىڭدەر» (فىلىپىلىكتەرگە 1:10).
كىرىسىڭىز بەن شىعىسىڭىزدى سالىستىرىپ كورىڭىز. قازىرگى تابىسىڭىزدى ەسكەرە وتىرىپ، قاي شىعىنىڭىزدى ازايتا الاتىنىڭىزدى، ال قايسىسىنان مۇلدەم باس تارتا الاتىنىڭىزدى ويلاپ كورىڭىز. مىسالى:
كولىك. ٴبىر ۇيدە بىرنەشە كولىك بولسا، سونىڭ بىرەۋىن ساتا الاسىز با؟ ال كولىگىڭىز قىمبات بولسا، ونى ۇنەمدىرەك كولىككە اۋىستىرا الاسىز با؟ يا بولماسا كولىكتىڭ ورنىنا اۆتوبۋسپەن نە ۆەلوسيپەدپەن جۇرە الاتىن شىعارسىز؟ نەمەسە كولىگىڭىزدى ساتىپ جىبەرەرسىز؟
كوڭىل كوتەرۋ. ٴسىز از ۋاقىتقا بولسا دا، اقىلى سپۋتنيكتىك يا كابەلدىك تەلەۆيزيادان باس تارتا الاسىز با؟ نە بولماسا ولاردىڭ ارزانداۋ تۇرلەرىن ىزدەپ كورەرسىز؟
كوممۋنالدىق قىزمەتتەر. وتباسىڭىزبەن وتىرىپ، سۋدى، ەلەكتر جارىعىن جانە جانارمايدى قالاي ۇنەمدەۋگە بولاتىنىن تالقىلاپ كورىڭىزدەر. جارىقتى ٶشىرىپ ٴجۇرۋ، جۋىنعاندا سۋدى اعىزىپ تۇرماۋ بولماشى بوپ كورىنەتىن شىعار، الايدا وسىعان ادەتتەنسەڭىزدەر، اقشانى ايتارلىقتاي ۇنەمدەي الاسىزدار.
اس-اۋقات. كافەدە تاماقتانباي، ۇيدە ٴپىسىرىپ جەڭىز. قانداي تاماق جەيتىندەرىڭىزدى الدىن الا ويلاستىرىپ الىڭىز. ازىق-تۇلىكتى ازدان ەمەس، مۇمكىن بولسا، كوبىرەك ساتىپ الىڭىز. تاماقتى دا مولىراق جاساڭىز. ارتىلعان ازىق-تۇلىكتى تاستاماي، كادەڭىزگە جاراتىڭىز. ازىق-تۇلىككە بارعان كەزدە قىزىققان نارسەنى ساتىپ الماس ٷشىن، ناقتى ٴبىر ٴتىزىم جاساپ بارىڭىز. ارزانعا ٴتۇسۋ ٷشىن سول مەزگىلدە پىسەتىن جەمىستەر مەن كوكونىستەردى الىڭىز. زياندى تاماقتارعا شىعىندالماڭىز. جەمىس-جيدەك پەن كوكونىستى وزدەرىڭىز دە وتىرعىزساڭىزدار بولادى.
كيىم. كيىم-كەشەكتى تەك ەسكىرگەن كەزدە عانا ساتىپ الىڭىز، ساننىڭ ارتىنان قۋماڭىز. كيىمدەردى جىل مەزگىلىنىڭ سوڭىندا بولاتىن جاپپاي ساتىلىم كەزىندە الىڭىز. «سەكوند-حەند» دۇكەندەرىندە دە جاقسى كيىمدەر تابۋعا بولادى. جۋىلعان كىردى كەپتىرۋ ماشيناسىنا سالعانشا، كۇنگە جايىپ قويىڭىز، بۇل دا اقشانى ۇنەمدەيدى.
ساتىپ الاتىن زاتتار. ٴبىر نارسە ساتىپ الماس بۇرىن: «بۇعان شامام كەلە مە؟ بۇل زات ماعان شىنىمەن كەرەك پە؟»— دەپ ويلانىپ كورىڭىز. تۇرمىستىق تەحنيكالاردى، ەلەكتروندى قۇرىلعىلاردى جانە كولىكتى اۋىستىرماي، ازىرشە قولدا باردى پايدالانا تۇرا الاسىز با؟ قايتا، ۇيدەگى قولدانبايتىن، كەرەك ەمەس زاتتاردى ساتىپ جىبەرىڭىز. سوندا ارتىق زاتتان ارىلاسىز، قالتاڭىزعا دا اقشا تۇسەدى.
كادەگە جارار: اياق استىنان تابىسىڭىزدان تارىلىپ قالساڭىز، وندا زيان ٵرى قىمباتقا تۇسەتىن ادەتتەردى تاستايمىن دەپ شەشەتىن شىعارسىز: مىسالى، تەمەكى تارتپاۋدى، قۇمار ويىنداردى ويناماۋدى جانە سپيرتتىك ىشىمدىكتى كوپ ىشپەۋدى. وسىنىڭ ارقاسىندا اقشاڭىز دا ۇنەمدەلەدى، دەنساۋلىعىڭىز بەن ٶمىرىڭىز دە جاقسارادى.
5. قۇداي سوزىنە جۇگىنىڭىز
كيەلى كىتاپ كەڭەسى: «قۇدايدى تانىپ-بىلگىسى كەلەتىندەر باقىتتى» (ماتاي 5:3).
كيەلى كىتاپتا اقشاعا قاتىستى مىناداي سوزدەر جازىلعان: «اقشا ادامدى قورعايتىنداي، دانالىق تا ونى قورعايدى. ٴبىراق دانالىق پەن ٴبىلىمنىڭ ارتىقشىلىعى — ٶز يەسىنىڭ ٶمىرىن ساقتايدى» (ۋاعىزداۋشى 7:12). سول دانالىقتى كيەلى كىتاپتان تابۋعا بولادى. سونى تاپقان ادامدار اقشانى كوپ ۋايىمداماۋدى ۇيرەنگەن (ماتاي 6:31، 32).
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
ويانىڭدار!
ٶمىرىڭىزدى جاقسارتىڭىز. قاراجاتتى جۇمساي ٴبىلۋ
قانداي كيەلى كىتاپ كەڭەستەرى سىزگە قارجىلاي قيىندىقتاردى ازايتۋعا كومەكتەسە الادى؟
