Ũndũ Mbivilia ĩsũngĩĩte

 Nthĩnĩ wa Ũtavanyʼa wake wa Kĩĩmanĩ ũla wĩ nguma mũno, Yesũ aisye atĩĩ: Endeeai “kũmenda amaitha menyu.” (Mathayo 5:44; Luka 6:27, 35) Ndeto syake syĩonanyʼa kana nĩtwaĩlĩte kwenda ala matũmenete kana ala matwĩkaa ũsili ũte wa katĩ.

 Yesũ oonanisye kana nĩwendete amaitha make kwa kũmaekea ala mamũkuaa naĩ. (Luka 23:33, 34) Momanyĩsyo make ĩũlũ wa kwenda amaitha maitũ nĩmosanĩte na kĩla kĩwetetwe Maandĩkonĩ ma Kĩevelania, ala makothaa kwĩtwa Ũtianĩo Mũkũũ.—Kuma 23:4, 5; Nthimo 24:17; 25:21.

 “Endeeai kũmenda amaitha menyu na kũmavoyea ala meũmũthĩnyʼa.”—Mathayo 5:43, 44.

Kĩlungunĩ kĩĩ

•  Nĩkĩ waĩle kũmenda amaitha maku?

•  Nĩ kwa nzĩa ta syĩva ũtonya kwonanyʼa kana nĩwendete amaitha maku?

•  Nĩwaĩlĩte kũthi kaũnĩ ũkokite na amaitha maku?

•  Momanyĩsyo ma ũvũngũ ĩũlũ wa kwenda amaitha maku

•  Mĩsoa ya Mbivilia ĩkonetye kwenda amaitha maku

 Nĩkĩ waĩle kũmenda amaitha maku?

•   Ngai nũtwiĩe ngelekanyʼo nzeo. Ngai “nũmewʼĩaa tei ala mate mũvea na athũku.” (Luka 6:35) ‘Nĩumasya syũa yake kwondũ wa athũku.’—Mathayo 5:45.

•   Wendo nũtonya kũtuma mũmaitha avĩndũka. Mbivilia nĩtwĩkĩĩte vinya tũkuae amaitha maitũ nesa, na ĩkonanyʼa kana kwĩka ũu nĩ ũndũ ũmwe na “[kũmũmbĩĩa] makaa ma mwaki mũtwenĩ wake.” (Nth. 25:22) Ngelekanyʼo ĩsu yĩelesya ĩũlũ wa nzĩa ĩla ĩtũmĩawa kũvĩvya ĩvia nĩ kana kyũma kya thooa mũnene kĩkwatĩkane. O ta ũu, yĩla twakua nesa mũndũ ũtũmenete, nĩtũtonya kũmũtetheesya avetange ũthatu wake na ayonanyʼa nguma nzeo.

 Nĩ kwa nzĩa ta syĩva ũtonya kwonanyʼa kana nĩwendete amaitha maku?

•   Endeeai “kũmeka nesa ala meũmũmena.” (Luka 6:27) O na ĩngĩ Mbivilia yaĩtye atĩĩ: “Ethĩwa mũmaitha waku e na nzaa, mũnenge lĩu aye; ethĩwa e na waũni, mũnenge kĩndũ anywʼe.” (Alomi 12:20) No ũkwate nzĩa ingĩ sya kwonyʼa mũmaitha wendo kwa kũatĩĩa ũla mwolooto wĩ nguma waasya atĩĩ: “O ũndũ mũkwenda andũ mamwĩke, o nenyu mekei oou.”—Luka 6:31.

•   “[Maathimei] ala meũmũumanĩa.” (Luka 6:28) Tũathimaa amaitha maitũ kwa kũmaneenyʼa nesa na kwa nzĩa ya wendo, o na yĩla matũneenyʼa naĩ. Mbivilia yaĩtye: “Mũikaĩvanĩsye . . . kana kwĩyĩumĩa mwaumwa. Vandũ va ũu, maathimei ala meũmwĩka ũu.” (1 Vetelo 3:9) Ũtao ũsu no ũtũtetheesye tũkamina kĩmena.

•   ‘Mavoyee ala meũkũumanga.’ (Luka 6:28) Yĩla mũndũ wakũumanga, ndũkaĩvanĩsye “ũthũku kwa ũthũku.” (Alomi 12:17) Vandũ va kwĩka ũu, mũvoye Ngai aekee mũndũ ũsu. (Luka 23:34; Meko ma Atũmwa 7:59, 60) Vandũ va kwĩyĩĩvanĩsya, eka Ngai athĩnĩkĩe ũndũ ũsu kwosana na myolooto yake ya ũsili wa katĩ ĩla ĩtethĩawa na mavĩtyo.—Alivai 19:18; Alomi 12:19.

 “Endeeai kũmenda amaitha menyu, kũmeka nesa ala meũmũmena, kũmaathima ala meũmũumanĩa, na kũmavoyea ala meũmũumanga.”—Luka 6:27, 28.

•   Ĩthĩwa na ‘wũmĩĩsyo na ũyĩkaa ũseo.’ (1 Akolintho 13:4) Mũtũmwa Vaulo ũla waĩ Mũklĩsto, ayĩelesya ĩũlũ wa wendo ndetonĩ syake syĩsĩkĩe mũno, atũmĩie ndeto ĩkonanĩtye na ndeto ya Kĩkiliki (a·gaʹpe) ĩla no yo ĩtũmĩĩtwe ndetonĩ ila syĩ nthĩnĩ wa Mathayo 5:44 na Luka 6:27, 35. Twonanasya wendo ũsu, o na kwa amaitha maitũ, kwa kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo na kwĩkaa ũseo, vandũ va kwĩthĩwa na kĩwĩu, mĩtũlyo, kana kũneenyʼa angĩ naĩ.

 “Wendo nĩweteelaa na nĩwĩkaa ũseo. Wendo ndwĩ kĩwĩu. Wendo ndwĩkathĩĩaa, ndwĩ mĩtũlyo, ndwĩkaa ũndũ ũtaĩle, ndũmanthaa kwĩyĩuna, ndũthataa mĩtũkĩ. Ndũtalaa mavĩtyo. Ndũtanĩaa ũndũ ũte ũlũngalu, ĩndĩ ũtanaa nthĩnĩ wa ũla wʼo. Nũvwʼĩkaa maũndũ onthe, nũĩkĩĩaa maũndũ onthe, nĩwĩkwatasya maũndũ onthe, na nĩwũmĩĩasya maũndũ onthe. Wendo ndũsindawa.”—1 Akolintho 13:4-8.

 Nĩwaĩlĩte kũthi kaũnĩ ũkokite na amaitha maku?

 Aiee, nũndũ Yesũ amanyĩisye aatĩĩi make kana mayaĩle kũkita na amaitha moo. Kwa ngelekanyʼo, yĩla wamakanisye amea kana Yelusaleme ĩkavithũkĩwa, ndaamea meĩkala ndũanĩ na meũkita na amaitha moo, vandũ va ũu, ameie mekĩa maume ndũanĩ. (Luka 21:20, 21) O na ĩngĩ Yesũ atavisye mũtũmwa Vetelo atĩĩ: “Tũnga ũvyũ waku vala wĩkalaa, nũndũ ala matũmĩaa ũvyũ makaminwa na ũvyũ.” (Mathayo 26:52) Mbivilia o vamwe na isitoli, nĩsyonanĩtye kana aatĩĩi ma Yesũ ma ĩvinda ya atũmwa mayaendaa kaũnĩ kũkita na amaitha moo. a—2 Timotheo 2:24.

 Momanyĩsyo ma ũvũngũ ĩũlũ wa kwenda amaitha maku

 Ũmanyĩsyo wa ũvũngũ: Mĩao ya Ngai yatavĩtye Aisilaeli mamene amaitha moo.

 Ũmanyĩsyo wa ũvũngũ: Kwenda amaitha maku kwonanasya kana nũkwĩtĩkĩlana na mwĩkalĩle woo ũtaĩlĩte.

 Kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya: Mbivilia yonanĩtye kana no wende mũndũ na ũyĩthĩa ndũkwĩtĩkĩlana na mwĩkalĩle wake ũte mũseo. Kwa ngelekanyʼo, Yesũ nĩwakanisye andũ ĩũlũ wa ũngʼendu ĩndĩ nĩwavoyeie ala mamũaie. (Luka 23:34) Na nĩwamenete ũtũli wa mĩao, kana naĩ, ĩndĩ nĩwaumisye thayũ wake kwondũ wa eki ma naĩ.—Yoana 3:16; Alomi 6:23.