Daniela 2:1-49

  • King Nebukanesa ia nihi (1-4)

  • Aonega tauna ta be nihi ia gwauraia diba lasi (5-13)

  • Daniela be Dirava dekenai heduru ia tahua (14-18)

  • Dirava ese hehuni gauna ia hahedinaraia dainai, ia hanamoa (19-23)

  • Daniela ese king dekenai nihi ia gwauraia (24-35)

  • Nihi ena anina (36-45)

    • Basileia ena nadi ese kaivakuku ia hamakohia (44, 45)

  • King ese Daniela ena ladana ia abia isi (46-49)

2  Nebukanesa ena lohia lagani iharuana ai, nihi haida ia abia, bona unai ia laloa momo dainai ia mahuta diba lasi.+  Vadaeni king ese oda ta ia henia, meamea hahelaga taudia, hoa karadia idia karaia taudia, vaira nega idia gwauraia taudia, bona Kaledea taudia* idia boiria totona, unai amo king ena nihi do idia gwauraia. Vadaeni idia mai bona king ena vairanai idia gini.+  Bena king be idia dekenai ia gwau: “Lau be nihi ta lau abia, bona lau laloa momo badina lau ura egu nihi ena anina lau diba.”  Vadaeni Kaledea taudia be Aramia gado* ai king idia hereva henia, idia gwau:+ “King e, oi noho hanaihanai. Mani emu nihi be ai, emu hesiai taudia dekenai oi gwauraia, bona nihi ena anina be oi dekenai do ai gwauraia.”  King ese Kaledea taudia ia haere henia, ia gwau: “Egu hereva dokona be inai: Bema lau dekenai unai nihi bona ena anina umui gwauraia hedinarai lasi, umui do lau utua maragimaragi, bona emui ruma be mei rumadia* ai do lau halaodia.  To bema lau itaia nihi bona ena anina umui gwauraia hedinarai, lau ese umui dekenai harihari gaudia momo bona ahuna do lau henia, bona umui do lau hanamoa bada.+ Vadaeni lau dekenai unai nihi bona ena anina umui gwauraia.”  Idia be nega iharuana idia haere, idia gwau: “Namona be king ese ai, ena hesiai taudia, dekenai nihi ia herevalaia, bona ai ese nihi ena anina do ai gwauraia.”  King ia gwau: “Lau diba momokani umui ura nega umui abia, badina umui dekenai lau gwauraia hereva dokona umui diba vadaeni.  Bema lau dekenai nihi umui gwauraia hedinarai lasi, umui ibounai be panisi tamona do umui abia. To umui ura lau dekenai sivarai koikoidia umui gwauraia, unai amo egu lalona do lau haidaua. Vadaeni mani unai nihi umui herevalaia, unai amo do lau diba umui ese nihi ena anina umui gwauraia hedinarai.” 10  Kaledea taudia ese king idia haere henia, idia gwau: “King e, tanobada ai ta be hegeregere lasi, oi noia gauna ia karaia totona, badina king badana ta eiava gavana ta ese meamea hahelaga taudia eiava hoa karadia idia karaia taudia eiava Kaledea taudia dekenai unai bamona gauna ta totona ia noinoi lasi. 11  King ese ia noia gauna be auka, bona ta ia noho lasi unai ia haerelaia totona, to dirava haida be unai haere idia diba, to idia be ita ida idia noho lasi.” 12  Unai nega ai king ena badu ia bada herea bona oda ia henia Babulonia ena aonega taudia ibounai idia hamasea totona.+ 13  King ese unai oda ia henia bona aonega taudia ibounai idia hamasea gwauraia neganai, Daniela bona ena turadia danu idia tahua idia hamasea totona. 14  King ena gadi tauna badana Arioka be Babulonia ena aonega taudia hamasea totona ia lao, unai nega ai Daniela ese Arioka be mai aonega bona mai laloa namonamo ida ia hereva henia. 15  Ia ese king ena ofesa tauna, Arioka, ia nanadaia: “Dahaka dainai king ese unai oda aukana ia gwauraia?” Bena Arioka ese ia vara gauna be Daniela dekenai ia herevalaia.+ 16  Bena Daniela be king dekenai ia lao bona ia noia ia dekenai nega ia henia, unai amo Daniela ese king dekenai nihi ena anina do ia gwauraia. 17  Vadaeni Daniela be ena ruma dekenai ia lao bona ia vara gauna be ena turadia, Hananaia, Misaela, bona Asaraia dekenai ia herevalaia. 18  Ia ese idia ia hamaoroa guba ena Dirava do idia noia idia ia hebogahisi henia totona, bona unai hehuni gauna be idia dekenai do ia hahedinaraia, unai amo Daniela bona ena turadia be Babulonia ena aonega taudia ida do idia hamasea hebou lasi. 19  Bena hanuaboi ai matahanai ta amo Dirava ese unai hehuni gauna be Daniela dekenai ia hahedinaraia.+ Unai dainai Daniela ese guba ena Dirava ia hanamoa. 20  Daniela ia gwau: “Namona be Dirava ena ladana ita hanamoa ela bona hanaihanai,Badina ia sibona be mai ena aonega bona ena goada be bada herea.+ 21  Ia ese nega ia haidaua diba,+Ia ese king dagi ia kokia bona king dagi ia henia,+Ia ese aonega taudia dekenai aonega ia henia bona laloa kehoa taudia dekenai diba ia henia.+ 22  Ia ese dobu gaudia bona hehuni gaudia ia hahedinaraia,+Ia be dibura ai idia noho gaudia ia diba,+Bona ia dekenai diari ia noho.+ 23  Egu sene taudia edia Dirava e, oi lau tanikiu henia bona hanamoa,Badina oi ese lau dekenai aonega bona siahu oi henia. Bona ai noia gauna be oi ese lau dekenai oi hahedinaraia,Bona king ia laloa momo gauna be ai dekenai oi hahedinaraia vadaeni.”+ 24  Bena Daniela be Arioka, king ese ia abia hidi Babulonia ena aonega taudia do ia hamasea tauna unai, dekenai ia lao+ bona ia gwau: “Babulonia ena aonega taudia oi hamasea lasi. To king dekenai lau oi hakaua lao, bona lau ese nihi ena anina be king dekenai do lau gwauraia.” 25  Karaharaga Arioka ese Daniela be king dekenai ia hakaua lao, bona king dekenai ia gwau: “King e, Iuda tauna ta lau davaria,+ ia ese oi dekenai nihi ena anina do ia gwauraia hedinarai.” 26  King ese Daniela, ena ladana ta be Belitisasa, dekenai ia gwau:+ “Lau ese nihi lalonai lau itaia gauna bona ena anina be lau dekenai oi gwauraia hedinarai diba, a?”+ 27  Daniela be king dekenai ia gwau: “Aonega taudia, hoa karadia idia karaia taudia, meamea hahelaga taudia, eiava hisiu stadilaia babalau taudia ta be hegeregere lasi king dekenai unai hehuni gauna ia gwauraia totona.+ 28  To guba ai Dirava ta ia noho, ia be hehuni gaudia ia hahedinaraia Diravana,+ bona ia ese dina dokodia ai idia vara gaudia be King Nebukanesa dekenai do ia hahedinaraia. Emu nihi be inai, bona oi mahuta lalonai* oi itaia matahanai be inai: 29  “King e, emu mahuta patana ai oi ese nihi lalonai* vaira nega ai do idia vara gaudia oi itaia, bona hehuni gaudia ia hahedinaraia Diravana ese vaira nega ai do idia vara gaudia be oi dekenai ia hahedinaraia. 30  Dirava ese lau dekenai inai nihi ena anina ia hahedinaraia be egu aonega bada dainai lasi, to oi dekenai nihi ena anina lau gwauraia totona, unai amo oi laloa gauna do oi diba.+ 31  “King e, emu nihi lalonai kaivakuku badana ta oi itaia. Unai kaivakuku be bada herea bona ia diaridiari, bona emu vairanai ia gini, bona ena toana ese gari ia havaraia. 32  Unai kaivakuku ena kwarana be golo namo hereana,+ ena kemena bona imana be siliva,+ bogana bona mamuna be kopa,+ 33  ena aena be auri,+ bona ena aena palapala be auri bona raro idia mikisi.+ 34  Oi itaia noho lalonai, nadi ta be ororo amo ia roho, ta ese imana amo ia negea lasi, bona unai nadi ese kaivakuku ena auri bona raro aena palapala ia botaia bona idia makohi maragimaragi.+ 35  Unai nega ai auri, raro, kopa, siliva, bona golo idia makohi maragimaragi, siahu negana ai witi idia moia ena momoru bamona idia lao, bona lai ese ia abidia lao bona idia boio momokani. To unai kaivakuku ia botaia nadi be ororo badana ai ia lao, bona tanobada ibounai ia koua. 36  “King e, oi abia nihi be unai, bona hari ena anina be oi dekenai do ai gwauraia hedinarai. 37  King e, oi be king ibounai edia king, bona guba Diravana ese oi dekenai basileia,+ siahu, goada, bona hairai ia henia, 38  bona gabu ibounai dekenai idia noho taudia, animal ibounai bona atai manudia ibounai be emu siahu henunai ia atoa, bona oi be idia ibounai edia lohia tauna ai ia halaoa.+ Oi be inai kaivakuku ena golo kwarana.+ 39  “Emu basileia ia ore murinai, basileia ma ta do ia gini,+ to ena siahu be emu siahu ia hereaia lasi. Unai murinai basileia ihatoina, kopa gauna, do ia gini bona tanobada ibounai do ia lohiaia.+ 40  “Bena basileia namba 4 do ia gini, ena goada be auri bamona.+ Bona auri ese gau ibounai ia hamakohia bona hadikaia momokani bamona, unai basileia ese basileia ibounai do ia hadikaia ore.+ 41  “Bona nihi lalonai oi itaia hegeregerena, aena palapalana bona aena kwakikwakina be raro* bona auri, anina be unai basileia be do ia parara, to ena kahana haida ai auri aukadia idia noho, raro manoka be auri ida idia mikisi. 42  Bona aena kwakikwaki be auri bona raro, unai dainai basileia be mai ena goada bona mai ena manoka. 43  Oi itaia bamona, auri bona raro manoka idia mikisi, anina be taunimanima ida do idia hakapua, to unai ese idia do ia hatamonaia lasi, auri bona raro idia mikisi hebou diba lasi bamona. 44  “Unai king taudia edia nega ai guba Diravana ese basileia ta do ia haginia,+ ta ese do ia hadikaia lasi.+ Bona unai basileia be taunimanima ma haida dekenai do idia henia hanai lasi.+ Unai basileia ese basileia ibounai do ia hamakohia bona haorea momokani,+ bona ia sibona do ia gini ela bona hanaihanai.+ 45  Nihi lalonai oi itaia bamona, nadi ta be ororo amo ia roho, ta ese imana amo ia negea lasi, bona unai nadi ese auri, kopa, raro, siliva, bona golo ia hamakohia maragimaragi.+ Dirava Badana ese oi dekenai vaira nega ai do idia vara gaudia ia hahedinaraia vadaeni.+ Unai nihi be momokani, bona ena anina be do ia vara.” 46  Bena King Nebukanesa be Daniela vairanai ia tui diho bona ena vairana be tano dekenai ia atoa bona hemataurai karana ia hahedinaraia. Bona oda ia henia Daniela dekenai harihari gauna idia henia bona bonana namo muramura idia gabua totona. 47  Vadaeni king be Daniela dekenai ia gwau: “Momokani emu Dirava be dirava ibounai edia Dirava bona king ibounai edia Lohiabada bona hehuni gaudia ia hahedinaraia Diravana, badina oi ese inai hehuni gauna oi gwauraia hedinarai diba.”+ 48  King ese Daniela ena ladana ia abia isi bona ia dekenai harihari gaudia momo ia henia, bona Babulonia ena provinsi ibounai edia lohia tauna+ bona Babulonia ena aonega taudia ibounai edia hakaua tauna ai ia halaoa. 49  Bona Daniela ena noinoi hegeregerena, king ese Sataraka, Misaka, bona Abetenigo ia abia hidi+ Babulonia ena provinsi naria gaukara idia karaia totona, to Daniela be king ena ruma ai ia gaukara.

Futnout

Unai be, vaira nega idia gwauraia bona hisiu edia toana idia stadilaia meamea oreana.
Da 2:4b ia lao 7:28 be guna Aramia gado ai idia torea.
Eiava reana, “momoru negea gabudia.”
Heb., “emu mahuta patana ai.”
Heb., “emu lalohadai ai.”
Heb., “uro karaia tauna ese ia gaukaralaia raro.”