1, 2. Ano ang ginaobra nanday Noe kag sang iya pamilya, kag ano ang pila ka kabudlayan nga ila ginaatubang?

NAGHIWOD si Noe kag gin-untay ang iya nagapalanakit nga kalawasan. Handurawa nga nagapungko sia sa daku nga tapi kag nagapahunayhunay samtang nagatulok sa arka. Mapanimahuan ang maisog nga baho sang alkitran; nagalanog ang pagpamanday. Gikan sa iya ginapungkuan, makita niya ang iya mga anak nga nagapangabudlay sa lainlain nga bahin sang arka. Ang iya mga anak, mga umagad, kag pinalangga nga asawa dinekada na nga nagaobra sini nga proyekto upod sa iya. Madamo na ang ila nahuman, pero madamo pa sila sang dapat himuon!

² Abi sang mga tawo mga buang sila. Samtang amat-amat nga nagakahuman ang arka, labi pa gid nga ginakadlawan sila sang mga tawo kay ginasiling nila nga maanaw sa bilog nga kalibutan. Para sa ila, indi mapatihan kag kaladlawan ang paandam ni Noe parte sa anaw! Daw indi sila makapati nga ginausikan sini nga tawo ang iya kabuhi—pati ang kabuhi sang iya pamilya—sa wala sing pulos nga panikasog. Pero indi amo sina ang pagtamod ni Jehova nga Dios kay Noe.

3. Ano ang buot silingon nga si Noe naglakat upod sa Dios?

³ Ang Biblia nagasiling: “Si Noe naglakat upud sa Dios.” (Basaha ang Genesis 6:9.) Buot bala silingon sini nga naglakat sa duta ang Dios, ukon nagpalangit si Noe? Indi. Sa baylo, gintuman kag ginhigugma gid ni Noe ang iya Dios amo nga daw magkaupod sila nga naglakat bilang abyan. Linibo ka tuig sang ulihi, ang Biblia nagsiling parte sa iya: “Paagi [sa iya] nga pagtuo ginpakamalaut niya ang kalibutan.” (Heb. 11:7) Paano? Ano ang matun-an naton sa iya pagtuo?

4, 5. Paano naglain pa gid ang kahimtangan sang panahon ni Noe?

⁴ Nagkabuhi si Noe sa kalibutan nga nagalain kag nagalain pa gid. Malain na nga daan ini sang panahon sang iya lolo nga si Enoc nga naglakat man upod sa Dios. Nagtagna si Enoc nga magaabot ang adlaw sang paghukom sa mga tawo nga indi diosnon. Sang panahon ni  Noe, naglala na gid ang kalautan. Sa pagkamatuod, ang kalibutan malain sa pagtamod ni Jehova kay napuno ini sang kasingki. (Gen. 5:22; 6:11; Jud. 14, 15) Ngaa nangin amo sini ang kahimtangan?

⁵ May malain nga hitabo sa tunga sang mga anghel. Ang isa sa ila nagrebelde na batok kay Jehova, kag nangin Satanas nga Yawa paagi sa pagpasipala sa Dios kag pagsulay kanday Adan kag Eva. Sang panahon ni Noe, ang iban nga anghel nagrebelde man sa matarong nga paggahom ni Jehova. Ginbiyaan nila ang ila posisyon sa langit, nanaug sa duta, nagpakatawo, kag nangasawa sang matahom nga mga babayi. Ining matinaastaason kag maiyaiyahon nga mga anghel malain nga impluwensia sa mga tawo.—Gen. 6:1, 2; Jud. 6, 7.

6. Ano ang epekto sang mga Nefilim sa kahimtangan sang kalibutan, kag ano ang desisyon ni Jehova?

⁶ Dugang pa, ang indi kinaandan nga pag-asawahay sang nagpakatawo nga mga anghel kag sang mga babayi nagbunga sang dalagku kaayo kag makusog nga mga bata. Ginatawag sila sang Biblia nga Nefilim nga nagakahulugan “Manugpukan”—nga nagadaugdaug sa iban. Ang mapintas nga mga Nefilim nagpalala pa gid sa kahimtangan sang kalibutan. Bangod sina, ang Manunuga nagbatyag nga “ang pagkamalaut sang tawo daku sa duta, kag nga ang tagsa ka painoino sang mga hunahuna sang iya tagiposoon malaut gayud sing dalayon.” Nagdesisyon si Jehova nga laglagon ang malauton pagligad sang 120 ka tuig.—Basaha ang Genesis 6:3-5.

7. Ano nga kabudlayan ang gin-atubang ni Noe kag sang iya asawa para amligan ang ila kabataan sa malain nga impluwensia?

⁷ Handurawa kon daw ano kabudlay ang pagpadaku sang kabataan sa sina nga kalibutan! Pero nagmadinalag-on si Noe sa paghimo sini. Nakakita sia sing maayo nga asawa. Sang 500 na ang iya edad,  may ara na sia tatlo ka kabataan—sanday Sem, Ham, kag Jafet. * Dapat amligan nanday Noe ang ila kabataan sa malain nga impluwensia sa ila palibot. Nagadayaw gid ang mga bata sa mga “gamhanan” kag “lalaki nga bantug”—kag amo gid sina ang mga Nefilim. Nabudlayan sanday Noe sa pag-amlig sang ila kabataan sa malain nga mga balita parte sa pagpamigos sang mga higante, pero mahimo nila sila tudluan sang kamatuoran parte kay Jehova nga Dios, ang isa nga nagadumot sang tanan nga kalautan. Dapat nila buligan ang ila kabataan nga mahangpan nga si Jehova nasakitan sa kasingki kag pagrebelde sa kalibutan.—Gen. 6:6.

8. Paano mailog sang maayo nga mga ginikanan subong ang halimbawa ni Noe kag sang iya asawa?

⁸ Mahimo nga nabatyagan man sang mga ginikanan subong ang ginbatyag ni Noe kag sang iya asawa. Ang aton kalibutan puno man sang kasingki kag pagrebelde. Nagdamo sa mga siudad ang gang sang rebelde nga mga pamatan-on. Makita ini bisan sa mga kalingawan para sa kabataan. Ginatinguhaan gid sang maayo nga mga ginikanan nga batuan ini nga impluwensia paagi sa pagtudlo sa ila kabataan parte sa Dios sang paghidait nga si Jehova, nga magadula sa ulihi sang tanan nga kasingki. (Sal. 11:5; 37:10, 11) Posible gid nga magmadinalag-on ang mga ginikanan! Nahimo ini ni Noe kag sang iya asawa. Nagdaku ang ila kabataan nga maayo nga mga tawo, kag nakapangasawa sila sing handa mag-una sa matuod nga Dios nga si Jehova sa ila kabuhi.

9, 10. (a) Ano nga sugo halin kay Jehova ang nagpabag-o sang kabuhi ni Noe? (b) Ano nga mga detalye ang ginhatag ni Jehova kay Noe parte sa desinyo kag katuyuan sang arka?

⁹ Isa ka adlaw, may pagbag-o nga natabo sa kabuhi ni Noe. Ginsugiran sia ni Jehova parte sa katuyuan niya nga laglagon ang kalibutan. Ginsugo sia sang Dios: “Himo ka sing arca sang kahoy nga gopher.”—Gen. 6:14.

¹⁰ Ini nga arka indi isa ka barko, pareho sang ginahaumhaum sang iban. Wala ini sing proa ukon ulin, kilya ukon timon—wala man ini sing nagakurba nga bahin. Daw daku lang ini nga baul, ukon kahon. Ginhatagan ni Jehova si Noe sing espesipiko nga takus sang arka, pila ka detalye parte sa desinyo sini, kag direksion nga kulapan ini sang alkitran sa gua kag sa sulod. Ginsugiran niya si Noe kon ngaa: “Nagapadala ako sang anaw sang mga tubig sa ibabaw sang duta . . . Ang tagsa ka butang sa duta mapatay.” Pero, naghatag si Jehova sini nga direksion kay Noe: “Magsulud ka sa arca, ikaw, kag ang imo mga anak nga lalaki, kag ang imo asawa, kag ang mga asawa sang imo mga anak upud sa imo.” Dapat magdala man sia sang tanan nga sahi sang sapat.  Ang ara lamang sa sulod sang arka ang makaluwas sa Anaw!—Gen. 6:17-20.

11, 12. Ano ang mabudlay gid nga asaynment ni Noe, kag ano ang iya panimuot sa sini?

¹¹ Mabudlay gid ang asaynment ni Noe. Ang arka daku katama—mga 133 metros kalaba, 22 metros kalapad, kag 13 metros kataas. Mas daku pa ini sangsa pinakadaku nga sakayan nga human sa kahoy bisan subong. Nangindi bala si Noe nga tumanon ini nga asaynment, nagreklamo, ukon ginbag-o ang mga detalye para indi sia mabudlayan? Ang Biblia nagasabat: “Ginhimo ini ni Noe; sono sa tanan nga ginsogo sang Dios sa iya, amo ang ginhimo niya.”—Gen. 6:22.

¹² Dinekada nga natapos ang buluhaton, mahimo 40 tubtob 50 ka tuig. Kinahanglan magpulod sang mga kahoy, guyuron ini, tablahon, kortihan, kag tapikon. Dapat may tatlo ka panalgan ang arka, madamo nga hulot, kag puertahan sa kilid. May mga bintana sa ibabaw, kag atop nga nagabuklod sa tunga para makailig ang tubig.—Gen. 6:14-16.

13. Ano nga buluhaton ni Noe ang mas makahalangkat pa sangsa pagtukod sang arka, kag ano ang reaksion sang mga tawo?

¹³ Pagligad sang mga tinuig kag malapit na mahuman ang arka, mahimo nga nalipay gid si Noe bangod ginasuportahan sia sang iya pamilya! Pero may buluhaton pa sia nga mahimo mas makahalangkat pa sangsa pagtukod sang arka. Ang Biblia nagasugid sa aton nga isa sia ka “manugbantala sang pagkamatarong.” (Basaha ang 2 Pedro 2:5.) Gani maisog sia nga nanguna sa pagpaandam sa mga tawo sa sadtong malaut kag indi diosnon nga kalibutan parte sa kalaglagan nga nagahilapit. Ano ang ila reaksion? Ginhinumdom sang ulihi ni Jesucristo ina nga tion nga nagasiling nga “wala sila magsapak.” Suno sa iya, masako sila katama sa ila adlaw-adlaw nga buluhaton—nagakaon, nagainom, kag nagapangasawa—kag wala sila namati kay Noe. (Mat. 24:37-39) Sigurado gid nga madamo ang nagyaguta sa iya kag sa iya pamilya; ang pila mahimo nga nagpahog kag mapintas nga namatok sa iya. Mahimo nga gin-upangan pa nila ang pagtukod.

14. Ano ang matun-an sang Cristiano nga mga pamilya subong kay Noe kag sa iya pamilya?

¹⁴ Pero wala nag-untat si Noe kag ang iya pamilya. Padayon sila sa pagtukod sang arka bisan pa nga ginakabig sang mga tawo sa ila palibot nga wala ini sing pulos, indi maalamon, ukon binuang. Madamo sing matun-an ang Cristiano nga mga pamilya subong sa pagtuo ni Noe kag sang iya pamilya. Kay man, nagakabuhi na kita sa ginatawag sang Biblia nga “katapusan nga mga adlaw” sining sistema sang kalibutan. (2 Tim. 3:1) Si Jesus nagsiling nga ang aton tion mangin pareho sa tion nga nagtukod si Noe sang arka. Kon ang mga tawo indi mamati sa mensahe sang Ginharian sang Dios, magyaguta, ukon maghingabot pa gani, maayo nga dumdumon sang mga Cristiano si Noe. Indi sila ang una nga nakaatubang sini nga mga kabudlayan.

15. Ano ang natabo kay Noe sang manug-600 anyos na sia?

¹⁵ Pagligad sang mga dekada, nahuman na gid man ang arka. Sang manug-600 anyos na si Noe, napatay na ang pila niya ka pamilya. Ang iya amay nga si Lamec napatay. * Pagligad sang lima ka tuig, ang amay ni Lamec kag lolo ni Noe nga si Metusela napatay sa edad nga 969—ang pinakamalawig nga kabuhi sang tawo sa rekord sang Biblia. (Gen. 5:27) Naabtan pa nanday Metusela kag Lamec ang una nga tawo nga si Adan.

16, 17. (a) Ano nga mensahe ang nabaton ni Noe sang mga 600 anyos na sia? (b) Ilaragway ang indi malimtan nga hitabo nga nakita ni Noe kag sang iya pamilya.

¹⁶ Sang mga 600 anyos na sia, nakabaton ang patriarka nga si Noe sang bag-o nga mensahe halin kay Jehova nga Dios: “Sulud ka kag ang bug-os mo nga panimalay sa arca.” Ginsilingan man sang Dios si Noe nga pasudlon ang tanan nga sahi sang sapat sa arka—tag-pito sa matinlo nga sapat para gamiton sa paghalad, kag tag-duha sa iban nga sapat.—Gen. 7:1-3.

¹⁷ Indi gid ini malimtan nga hitabo. Makita ang ginatos ka sapat—may nagalakat, nagalupad, nagakamang, nagaiwol-iwol—tanan may nanuhaytuhay nga kadakuon, korti, kag kinaiya. Makita man  naton si Noe nga nagatipon, nagagiya, ukon nagapilit pa gani sa talunon nga mga sapat pasulod sa arka. Ang Biblia nagasiling nga ‘nagsulud sila sa arca upod kay Noe.’—Gen. 7:9.

18, 19. (a) Ano ang mahimo nga isabat naton sa mga kritiko parte sa mga hitabo sa sugilanon ni Noe? (b) Paano naton makita ang kaalam ni Jehova sa paagi sang pagluwas niya sa mga sapat?

¹⁸ Ang pila ka kritiko mahimo mamangkot: ‘Paano ina matabo? Kag paano mag-ulupdanay sing malinong ang tanan nga sapat sa isa lang ka lugar?’ Binagbinaga ini: Indi bala masarangan sang Manunuga sang uniberso nga kontrolon ang mga sapat nga gintuga niya, nga antaon sila kag pahagupon kon kinahanglanon? Dumduma, si Jehova amo ang Dios nga nagtuga sang mga sapat. Sang ulihi, gintunga man niya ang Pula nga Dagat kag ginpadulog ang adlaw. Masarangan bala niya nga himuon ang tagsa ka hitabo nga ginlaragway sa sugilanon ni Noe? Siempre huo, kag amo gid sina ang iya ginhimo!

¹⁹ Mahimo nga may iban pa nga paagi nga puede luwason sang Dios ang mga sapat. Pero, maalamon nga ginpili sang Dios ang paagi nga nagapahanumdom sa aton sang responsibilidad nga gintugyan niya sa mga tawo nga atipanon ang tanan nga buhi nga tinuga sa duta. (Gen. 1:28) Madamo nga ginikanan subong ang nagagamit sang sugilanon ni Noe para tudluan ang ila kabataan nga ginapabaloran ni Jehova ang mga tawo kag mga sapat nga gintuga niya.

20. Ano ang mahimo ginasakuan ni Noe kag sang iya pamilya sang katapusan nga semana antes sang Anaw?

²⁰ Ginsilingan ni Jehova si Noe nga magaabot ang Anaw pagligad sang isa ka semana. Mahimo nga masako gid ang pamilya sa  sina nga tion. Handurawa ang pagtipon sang tanan nga sapat kag sang ila pagkaon sa nagakaigo nga paagi kag pagpasaka sang ila mga kagamitan. Ang asawa ni Noe kag ang mga asawa nanday Sem, Ham, kag Jafet mahimo nga masako sa pagpanghimos sa sulod sang arka.

21, 22. (a) Ngaa indi kita dapat makibot sa indi pagsapak sang mga tawo sang panahon ni Noe? (b) San-o nag-untat ang pagyaguta kay Noe kag sa iya pamilya?

²¹ Kamusta naman ang mga tawo sa palibot? Sa gihapon, “wala sila magsapak” bisan pa nga nakita nila ang tanan nga ebidensia nga ginapakamaayo ni Jehova si Noe sa iya mga panikasog. Sigurado gid nga nakita nila ang mga sapat nga nagapasulod sa arka. Pero indi kita dapat makibot sa ila indi pagsapak. Ang mga tawo subong wala man nagasapak sa maathag nga ebidensia nga nagakabuhi na kita sa katapusan nga mga adlaw sining sistema sang mga butang sa kalibutan. Pareho sa gintagna ni apostol Pedro, ang mga mayubiton magayaguta sa mga nagatuman sa paandam sang Dios. (Basaha ang 2 Pedro 3:3-6.) Sigurado gid nga ginyaguta man sang mga tawo si Noe kag ang iya pamilya.

²² San-o nag-untat ang ila pagyaguta? Ang Biblia nagasugid sa aton nga sang napasulod na ni Noe ang iya pamilya kag ang mga sapat sa arka, “gintakpan sang GINOO” ang puertahan. Sigurado nga nagpahipos ini sa mga manugyaguta nga ara lang sa malapit. Pero kon wala, nakum-an sila sang nagbundak ang ulan! Kag nagbubo ini nga nagbubo asta nga nag-anaw ang kalibutan, suno gid sa ginsiling ni Jehova nga matabo.—Gen. 7:16-21.

23. (a) Paano naton nahibaluan nga wala nalipay si Jehova sa kamatayon sang mga malauton sang panahon ni Noe? (b) Ngaa maalamon nga ilugon subong ang pagtuo ni Noe?

²³ Nalipay bala si Jehova sa kamatayon sang mga malauton? Wala! (Ezeq. 33:11) Sa baylo, ginhatagan niya sila sing kahigayunan nga magbag-o kag maghimo sing husto. Mahimo bala nila kuntani ini? Ginsabat ini sang paagi sang pagkabuhi ni Noe. Paagi sa paglakat upod kay Jehova kag pagtuman sa iya sa tanan nga butang, ginpakita niya nga posible ang kaluwasan. Ginapakita sini nga ang iya pagtuo nagpakamalaut sa kalibutan sang panahon niya. Ang iya pagtuo nagluwas sa iya kag sa iya pamilya. Kon ilugon mo ang iya pagtuo, maluwas mo man ang imo kaugalingon kag ang imo mga hinigugma. Pareho kay Noe, makalakat ka man upod kay Jehova nga Dios bilang imo Abyan. Kag ina nga pag-abyanay wala sing katapusan!