¿MBAʼE PROVLÉMAPA OĨ RAʼE? Heta polítiko ha rrelihióso oñehaʼã vaʼekue ani hag̃ua pe mensáhe oĩva la Bíbliape og̃uahẽ umi héntepe. Oipuru hikuái ijautorida oproivi hag̃ua ojereko, oñeimprimi, ojekopia térã ojetradusi la Biblia. Jahechami mokõi ehémplo:

• Áño 167 a.C. rupi, pe rréi Antíoco Epífanes oovligase vaʼekue umi hudíope oike hag̃ua umi griégo rrelihiónpe, upévare omanda oñehundipa hag̃ua umi kópia oĩva umi Escrituras Hebréasgui, oñehenóiva avei Viejo Testamento. Pe istoriadór Heinrich Graetz omombeʼu umi funsionário “otopaháicha omondoropa ha ohapy hague umi rróllo ojeskrivihápe pe Léi. Ha oĩramo oleéva umi rróllo imbarete ha ipyʼaguapy hag̃ua, umi funsionário ojuka vaʼekue chupekuéra”.

• Ojapo 800 áñorupi, heta hénte ohóva tupaópe omboʼe vaʼekue umi mbaʼe oĩva la Bíbliape, omboʼe rangue pe rrelihión katólika heʼíva. Ha umi omoakãva pe rrelihión apytépe oĩ vaʼekue ipochýva upe haguére. Heʼi voi hikuái oimeraẽ orekóva umi lívro de la Biblia, ndahaʼéima guive umi sálmo idióma latínpe, ijereheha térã oñemoĩha pe iglésiare. Peteĩ rreunión kakuaa ojapóvape umi paʼi onohẽ voi hikuái peteĩ dekréto heʼíva oñenkarga vaʼerãha algúno kuimbaʼépe “oheka meme hag̃ua umi eréhepe. Okumpli porã vaʼerã hikuái upe tembiapo [...], ha oho vaʼerã umi óga ha koty oĩvape yvyguýpe ojekalkulahápe oĩne hag̃ua umi eréhe. [...] Pe óga ojetopahápe peteĩ eréhe oñehundiete vaʼerã”.

Umi ohundiséva la Biblia okonsegírire la oipotáva, pe mensáhe oĩva pype nog̃uahẽi vaʼerãmoʼã ñandéve.

¿MBAʼÉREPA NOÑEHUNDÍRI LA BIBLIA? Rréi Antíoco opersegi vaʼekue umi hudío oĩvape Israélpe, péro haʼekuéra orekóma vaʼekue kolónia hetave lugárpe. Oĩ voi expérto heʼíva Jesús tiémporõ g̃uarã, káda 100 hudío apytégui más de 60 oiko hague ótro lugárpe, ndahaʼéi Israélpe. Ha umi sinagogaháre haʼekuéra oñongatu vaʼekue kópia umi Eskritúragui. Kon el tiémpo koʼã kópia tuichaiterei ideprovécho vaʼekue umi héntepe, koʼýte umi kristiánope (Hechos 15:21).

Jahecha haguéicha, umi paʼi oproivi vaʼekue ojereko la Biblia, péro umi ohayhúva Ñandejára Ñeʼẽ pyʼaguasúpe osegi vaʼekue okopia ha otradusi la Biblia. Áño 1500 mboyve provávlemente oĩma vaʼekue la Biblia kompletoite térã peteĩ párte 33 idiómape, upéva oiko oñeinventa mboyve jepe pe imprénta imodérnova. Upe guive la Biblia oñeimprimi ha ojetradusíma arakaʼeve oikoʼỹ haguéicha.

¿MBAʼÉPA OIKO UPE RIRE? Oĩramo jepe heta rrelihióso ha rréi ipoderósova ohundise vaʼekue la Biblia, ndaipóri ótro lívro peichaite peve ojetradusíva ha oñemog̃uahẽva opárupi. Oĩ país oipurúva umi mbaʼe oĩva la Bíbliape onohẽ hag̃ua umi léi, ha heta hénte oñeʼẽ jave oipuru umi fráse oĩva pype. Avei hetaiterei hénte osegi umi konsého oĩva la Bíbliape odesidíta jave peteĩ mbaʼe.