Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Kɛ́ atsɔ hiɛ akɛ helatsɛ lɛ susu nii ahe lɛ, eyeɔ ebuaa waa

Kɛ́ Osuɔlɔ Ko Miiye Hela Ko Ni Gbeɔ Mɔ

Kɛ́ Osuɔlɔ Ko Miiye Hela Ko Ni Gbeɔ Mɔ

BE NI ana akɛ nɔ ko efuu yɛ Wesley, ni eye afii 54 lɛ jwɛŋmɔ mli lɛ, eŋa Doreen hiɛ fee lɛ yaa. * Datrɛfoi lɛ kɛɛ eshwɛ lɛ nyɔji fioo pɛ ní ebaagbo. Doreen wie akɛ, “Ewa kɛhã mi akɛ mahe nɔ ni awieɔ lɛ maye. Mihao otsii pii. Efee mi tamɔ nɔ ni miila, ejaakɛ mikpaaa gbɛ akɛ shihilɛ nɛɛ baaba wɔweku lɛ nɔ. No mli lɛ, misako mihe kwraa kɛhã shihilɛ nɛɛ.”

Dɔlɛ sane ji akɛ, jeee Doreen pɛ kɛ shihilɛ ni tamɔ nɛkɛ kpeɔ. Hela ni gbeɔ mɔ baanyɛ amɔ wɔ teŋ mɔ fɛɛ mɔ be fɛɛ be. Miishɛɛ sane ji akɛ, mɛi babaoo jɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛkpɛlɛɔ akɛ amɛbaakwɛ amɛsuɔlɔ ko ni ana akɛ eeye hela ko ni gbeɔ mɔ lɛ. Kɛ̃lɛ, kwɛmɔ ni tamɔ nɛkɛ lɛ kãaa shi akɔɔɔ kwraa. Mɛni wekumɛi baanyɛ afee kɛshɛje amɛsuɔlɔ ko ni miiye hela ko ni gbeɔ mɔ lɛ mii, ni amɛkwɛ lɛ? Mɛni mɛi ni kwɛɔ helatsɛmɛi ni tamɔ nɛkɛ lɛ hu baanyɛ afee kɛkpee awerɛho ni ekolɛ amɛbaaye lɛ naa? Mɛni wɔbaanyɛ wɔkpa gbɛ kɛ́ eshwɛ fioo ni mɔ lɛ baagbo? Klɛŋklɛŋ lɛ, hã wɔkwɛ nɔ hewɔ ni ŋmɛnɛ lɛ, suɔlɔ ko ni miiye hela ko ni gbeɔ mɔ lɛ kwɛmɔ kãaa shi akɔɔɔ lɛ.

SANE KO NI EHƆ MƐI ATRƆMA ŊMƐNƐ

Bɔ ni atee hiɛ yɛ helatsamɔ he nilee mli lɛ hewɔ lɛ, anyɛɔ afeɔ bei ni mɛi yeɔ dani amɛgboiɔ lɛ he nɔ ko fioo. Aaafee afii 100 loo nɔ ni eho nɛɛ, mɛi awala sɛɛ etsɛɛɛ kwraa, ni nakai eji yɛ maji ni etee hiɛ waa lɛ po amli. Nakai beiaŋ lɛ, tsɛŋemɔ helai loo osharai gbeɔ mɛi oyayaayai. Mɛi babaoo náaa hegbɛ amɛya helatsamɔhei, ni yɛ mɛi babaoo hu agbɛfaŋ lɛ, amɛwekumɛi ni kwɛɔ amɛ yɛ shĩa kɛyashi amɛgboiɔ.

Ŋmɛnɛ lɛ, bɔ ni atee hiɛ yɛ helatsamɔ he nilee mli lɛ hewɔ lɛ, datrɛfoi baanyɛ akwɛ mɛi koni amɛhã amɛwala sɛɛ atsɛ. Be ko ni eho lɛ, helai komɛi yɛ ni gbeɔ mɔ oya, shi amrɔ nɛɛ kɛ́ eko mɔ mɔ ko lɛ, ebaanyɛ ehi shi afii pii dani ebaagbo. Kɛ̃lɛ, wala sɛɛ tsɛlɛ nɛɛ etsɔɔɔ akɛ atsa mɔ lɛ. Bei pii lɛ, helai ni yeɔ amɛ lɛ naa wa aahu akɛ, amɛ diɛŋtsɛ amɛnyɛŋ amɛkwɛ amɛhe. Mɛi ni tamɔ nɛkɛ lɛ akwɛmɔ ebafee nɔ ko ni wa waa ní gbalaa mɔ mli hu.

Enɛ hewɔ lɛ, mɛi miigboi waa yɛ helatsamɔhei fe shĩa. Ŋmɛnɛ lɛ, mɛi babaoo leee bɔ ni feɔ ni mɛi gboiɔ, ni mɛi fioo pɛ ena mɔ ko ni miigbo dã. Mɛi babaoo sheɔ gbeyei akɛni amɛleee nɔ ni baa kɛ́ mɔ ko gbo lɛ hewɔ, ni enɛ baanyɛ ahã mɛi anijiaŋ aje wui akɛ amɛbaakwɛ amɛwekunyo ko ni bɛ hewalɛ lɛ. Mɛni baanyɛ aye abua?

TSƆ HIƐ OTO GBƐJIANƆ

Taakɛ wɔna yɛ Doreen sane lɛ mli lɛ, mɛi babaoo haoɔ waa kɛ́ ahã amɛle akɛ amɛsuɔlɔ ko miiye hela ko ni gbeɔ mɔ. Kɛ́ ohao, ofee yeyeeye, ni owerɛ eho ohe lɛ, mɛni baanyɛ aye abua bo koni okpee shihilɛ ni kã ohiɛ ni okɛbaakpe lɛ naa? Nyɔŋmɔ tsulɔ anɔkwafo ko sɔle akɛ: “Tsɔɔmɔ wɔ wɔgbii lɛ kanemɔ, bɔ ni afee ni wɔná nilee tsui!” (Lala 90:12) Hɛɛ, sɔlemɔ waa ni Yehowa Nyɔŋmɔ atsɔɔ bo bɔ ni obaafee okɛ hiɛshikamɔ ‘akane ogbii lɛ,’ koni onyɛ okɛ bei ni eshwɛ lɛ atsu nii jogbaŋŋ kɛye obua osuɔlɔ lɛ.

Enɛ biɔ gbɛjianɔtoo kpakpa. Kɛ́ osuɔlɔ lɛ nyɛɔ ewieɔ lolo, ni eesumɔ ni etsu shihilɛ lɛ he nii lɛ, ebaafee nɔ ni nilee yɔɔ mli akɛ ooobi lɛ mɔ ni ebaasumɔ ni ekpɛ yiŋ yɛ saji ahe ehã lɛ kɛ́ enyɛɛɛ efee nakai dɔŋŋ. Kɛ́ helatsɛ lɛ nyɛɛɛ nɔ ko tsɔ efee, ni ewekumɛi kɛ lɛ gba saji ni kɔɔ nɔ ni ebaasumɔ ni afee kɛ́ etɔ mu, atsĩ enaa yɛ helatsamɔhe, loo helatsamɔ gbɛ pɔtɛ̃ɛ ko ni akɛɛ akɛbaatsu nii kɛhã lɛ lɛ he lɛ, ebaanyɛ egbɔ saji anaataamɔi kɛ heshwamɔ ni amɛbaanu he lɛ nɔ. Kɛ́ wekumɛi lɛ kɛ lɛ gba sane mra kɛtsɔ hiɛ lɛ, eyeɔ ebuaa amɛ ni amɛnyɛɔ amɛkwɛɔ lɛ jogbaŋŋ kɛ́ hela lɛ mli wo wu. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Kɛ́ ajinatoo bɛ lɛ, yiŋtoi feɔ yaka.”​—Abɛi 15:22.

BƆ NI OOOFEE OYE OBUA

Bei pii lɛ, nɔ titri ni akpaa gbɛ akɛ mɔ ni kwɛɔ helatsɛ lɛ afee ji, ní eshɛje emii. Esa akɛ ahã mɔ ko ní miigbo lɛ anu he akɛ asumɔɔ lɛ, ni akɛ, ashiko lɛ. Mɛɛ gbɛ nɔ obaanyɛ otsɔ ofee enɛ? Halamɔ woji kɛ lalai ni tswaa mɔ emaa shi ni enyaa he, ni okane loo olá ohã lɛ. Helatsɛmɛi babaoo yɛ ni kɛ́ amɛwekunyo ko mɔ amɛnine mli ni amɛwie blɛoo amɛtsɔɔ amɛ lɛ, eshɛjeɔ amɛmii.

Bei pii lɛ, kɛ́ amɛná amɛle mɛi ni eba amɛ saramɔ lɛ, eyeɔ ebuaa waa. Amaniɛbɔɔ ko tsɔɔ akɛ: ‘Ninumɔ ji wɔhenumɔ nii enumɔ lɛ ateŋ naagbee nɔ ni kpaa nitsumɔ. Helatsɛ lɛ baanyɛ anu nii jogbaŋŋ lolo, eyɛ mli akɛ ekolɛ kɛ́ ona lɛ lɛ obaasusu akɛ ewɔ moŋ; no hewɔ lɛ kɛ́ oyɛ emasɛi lɛ, kaawie nɔ ko ni ekolɛ owieŋ kɛ́ ehiɛ kã.’

Kɛ́ ebaahi lɛ, okɛ lɛ afee ekome kɛsɔle. Biblia lɛ hãa wɔleɔ akɛ, be ko lɛ, bɔfo Paulo kɛ enanemɛi lɛ yaje nɔnyɛɛ ko ni naa wa waa shishi ní amɛleee kwraa kɛji amɛyi baaná wala po. Mɛni amɛbi ni afee kɛye abua amɛ? Paulo kpá enanemɛi Kristofoi lɛ fai akɛ: “Nyɛ hu nyɛbaanyɛ nyɛtsɔ fai ni nyɛkɛ hiɛdɔɔ baakpa yɛ wɔhewɔ lɛ nɔ nyɛye nyɛbua.” (2 Korintobii 1:8-11) Sɔlemɔ ni asɔleɔ kɛjɛɔ tsuiŋ yɛ haomɔ kɛ hela beiaŋ lɛ yeɔ ebuaa waa.

KPƐLƐMƆ BƆ NI SHIHILƐ LƐ JI LƐ NƆ

Bei pii lɛ, kɛ́ wɔná wɔle akɛ wɔsuɔlɔ ko baagbo lɛ, wɔhaoɔ waa. Enɛ bɛ naakpɛɛ, ejaakɛ Nyɔŋmɔ ebɔɔɔ wɔ ni wɔgboi. Abɔɔɔ wɔ ni wɔna gbele akɛ wɔshihilɛ lɛ fã. (Romabii 5:12) Enɛ hewɔ lɛ, Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ tsɛɔ gbele akɛ “henyɛlɔ.” (1 Korintobii 15:26) No hewɔ lɛ, kɛ́ ewa kɛhã wɔ akɛ wɔbaakpɛlɛ nɔ akɛ wɔsuɔlɔ ko miigbo lɛ, ejeee tɔ̃mɔ.

Kɛ̃lɛ, kɛ́ wekumɛi susu nɔ ni baanyɛ aba lɛ he kɛtsɔ hiɛ lɛ, ebaanyɛ eba amɛhaomɔ lɛ shi fioo, ni ebaahã amɛfee nibii ni baahã amɛhe ajɔ amɛ. Atsɔɔ nibii komɛi ni baanyɛ aba mɔ ko ni eshwɛ fioo ni ebaagbo lɛ nɔ yɛ akrabatsa ni ji, “ Nibii Ni Mɔ Ko Ni Eshwɛ Otsii Fioo Komɛi Ni Ebaagbo Lɛ Feɔ” lɛ mli. Jeee nibii nɛɛ fɛɛ baa helatsɛ fɛɛ helatsɛ nɔ, ni etsɔɔɔ doo akɛ mɔ fɛɛ mɔ kɛ shihilɛ nɛɛ baakpe bɔ ni ato naa lɛ pɛpɛɛpɛ. Kɛ̃lɛ, helatsɛmɛi babaoo kɛ shihilɛi nɛɛ ekomɛi kpeɔ kɛ̃.

Be ni osuɔlɔ ko egbo sɛɛ lɛ, ebaahi akɛ obaatswa onaanyo ko ni ekɛɛ bo kɛtsɔ hiɛ akɛ ebaasumɔ ni eye ebua bo lɛ. Ekolɛ ebaahi akɛ abaakɛɛ mɛi ni kwɛɔ helatsɛ lɛ kɛ helatsɛ lɛ wekumɛi lɛ akɛ amɛsuɔlɔ lɛ naagba lɛ sɛɛ efo, ni epiŋŋ dɔŋŋ. Wɔ-Bɔlɔ lɛ hãa wɔleɔ akɛ, “gbohii lɛ, amɛleee nɔ ko nɔ ko.”​—Jajelɔ 9:5.

KWƐLƆ NI FE FƐƐ

Esaaa akɛ wɔkpoɔ yelikɛbuamɔ ni mɛi krokomɛi kɛhãa wɔ lɛ

Ehe miihia ni wɔkɛ wɔhiɛ afɔ̃ Nyɔŋmɔ nɔ​—jeee yɛ be ni wɔwekunyo ko miiye hela ko ni gbeɔ mɔ lɛ mli pɛ, shi moŋ be ni egbo ni wɔmiiye awerɛho hu. Ebaanyɛ etsɔ mɛi krokomɛi awiemɔi kɛ amɛnifeemɔi anɔ eye ebua bo. Doreen wie akɛ, “Mikase akɛ, esaaa akɛ mikpoɔ mɔ ko mɔ ko yelikɛbuamɔ. Anɔkwa, nibii ni mɛi fee kɛye bua wɔ lɛ hã wɔnaa kpɛ wɔhe. Mikɛ miwu fɛɛ le waa akɛ, Yehowa miikɛɛ wɔ akɛ, ‘Midamɔ nyɛmasɛi koni maye mabua nyɛ kɛtsɔ mli.’ Mihiɛ kpaŋ yelikɛbuamɔ nɛɛ nɔ kɔkɔɔkɔ.”

Hɛɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ ji Kwɛlɔ ni fe fɛɛ. Akɛ wɔ-Bɔlɔ lɛ, enuɔ wɔpiŋmɔi kɛ wɔwerɛhoyeli lɛ shishi. Ebaanyɛ ekɛ hewalɛwoo kɛ yelikɛbuamɔ ni he baahia wɔ koni wɔnyɛ wɔkpee shihilɛ lɛ naa lɛ ahã wɔ, ni eesumɔ ni efee nakai. Nɔ ni fe fɛɛ lɛ, ewo shi akɛ etsɛŋ, ebaajie gbele kɛya kwraa, ni ebaatee mɛi akpekpei abɔ ni egboi ni yɔɔ ekaimɔ mli lɛ ashi kɛba wala mli. (Yohane 5:28, 29; Kpojiemɔ 21:3, 4) Kɛkɛ lɛ, mɔ fɛɛ mɔ baanyɛ awie taakɛ bɔfo Paulo wie lɛ akɛ: “Gbele, nɛgbɛ okunimyeli lɛ yɔɔ? Gbele, nɛgbɛ nɔ ni okɛtsɛ̃ɔ mɔ lɛ yɔɔ?”​—1 Korintobii 15:55.

^ kk. 2 Atsake gbɛ́i lɛ ekomɛi.