Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Ole?

Ani Ole?

Mɛni Yudafoi lɛ feɔ hewɔ ni Yesu wie eshi kitãkamɔ lɛ?

YƐ Mose Mla lɛ naa lɛ, tɔmɔ bɛ he akɛ mɔ ko baakã kitã yɛ shihilɛi komɛi amli. Shi yɛ Yesu beiaŋ lɛ, kitãkamɔ ebatsɔ nɔ ko ni mɛi feɔ ni amɛjwɛŋŋ he. Nɔ fɛɛ nɔ ni amɛbaawie lɛ, ja amɛkã he kitã. Amɛfee nakai kɛ jwɛŋmɔ lɛ akɛ, no baahã mɛi ahe nɔ ni amɛwieɔ lɛ amɛye, shi Yesu wie eshi nifeemɔ ni he bɛ sɛɛnamɔ nɛɛ shii enyɔ sɔŋŋ. Ewie akɛ: “Nyɛhãa nyɛwiemɔ ‘Hɛɛ’ afea hɛɛ, ‘Dabi’ afea dabi.”​—Mat. 5:33-37; 23:16-22.

Theological Dictionary of the New Testament lɛ wie akɛ, Talmud lɛ hãa wɔnaa akɛ Yudafoi lɛ kãa kitã kɛkɛ, ejaakɛ yɛ Talmud lɛ mli lɛ, aje gbɛ atsɔɔ kitãi pɔtɛi ni kɛ́ mɔ ko kã lɛ, bɔ fɛɛ bɔ ni fee lɛ, esa akɛ eye nɔ, kɛ nɔ ni kɛ́ ekã lɛ ejeee doo akɛ eye nɔ.

Jeee Yesu pɛ wie eshi nifeemɔ gbonyo nɛɛ. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, Yudafoi ayinɔsaneŋmalɔ ni atsɛɔ lɛ Flavius Josephus lɛ wie yɛ Yudafoi ajamɔ kuu ko he akɛ: “Amɛkãaa kitã, ejaakɛ amɛbuɔ lɛ akɛ eji efɔŋ fe ni obaamale yɛ saneyelihe. Amɛkɛɔ akɛ kɛ́ ja mɔ ko ekã Nyɔŋmɔ kitã dani abaanyɛ ahe lɛ aye lɛ, belɛ mɔ lɛ amalelɔ ji lɛ.” Yudafoi awolo ko ni atsɛɔ lɛ Wisdom of Sirach (Sirak Hiɛshikamɔ) lɛ kɛɔ akɛ: “Mɔ fɛɛ mɔ ni sumɔɔ kitãkamɔ lɛ bɛ jeŋba kwraa.” Nibii ni wɔsusu he nɛɛ ahewɔ Yesu wie eshi mɛi ni kãa kitã yɛ nibii ni he ehiaaa ahe lɛ. Kɛ́ wɔwieɔ anɔkwale lɛ be fɛɛ be lɛ, ehe ebahiaŋ ni wɔkã kitã dani ahe wɔ aye.