“Au kailavaki tuakaqu, au biliga vakaukaua na katuba, qai basuka yani na lalaga na kena ivakadre ena daku ni katuba. Na vanua e kabasu qori e dau ivakananumi ni noqu ivukivuki vakayalowai ena siga ya.” —Taina. *

“Au kailavaka, ‘o Tama ca!’ au qai sogota vakaukaua na katuba. Ia niu bera ni sogota, au raica votu nona rarawa, au qai veivutunitaka sara ga na ka au kaya.”—Loraini.

O sa bau cakava oti na ivakaraitaki e rua qori? Ke vaka kina, ena yaga vei iko na ulutaga qo.

Na cudru ena sega ni vinaka kina na kemu irogorogo. E kaya e dua na yalewa o Bale, sa yabaki 21 tiko ena gauna qo: “Au nanuma ni noqu ivakarau ga ni bula meu dau cudru, mera kua ni kurabui kina na kena vo. Au raica nira vaka na irairai ni yalowai o ira na sega ni lewai ira vakamatau, au lai vakasamataka gona ni va sara tu ga qori na kequ irairai vei ira tale eso!”

E kaya na iVolatabu: “O koya sa daucudru vakatotolo sa na cakacaka vakalialia.”—Vosa Vakaibalebale 14:17.

Nomu dau cudru o na yawaki kina. E kaya o Taniela, e yabaki 18: “Ni o cudru, o na sega ni dokai se rokovi.” E duavata kina o Eleni, e yabaki 18 tale ga: “Sega ni dau taleitaki o koya e dau cudrucudru. E dau rerevaki.”

E kaya na iVolatabu: “Mo kakua ni veiwekani kei na tamata daucudru; kakua talega ni ko lako vata kaya na tamata yalodauveikata.”—Vosa Vakaibalebale 22:24.

O rawa ni veisau. E kaya o Sera e yabaki 15: “So na ka e yacovi iko o na sega ni lewa rawa, ia o rawa ni lewa matau na ka o cakava. Sega ni vinakati me tuburi iko na cudru.”

E kaya na iVolatabu: “Sa vinaka cake ko koya sa berabera ni cudru ka ca na tamata qaqa; ko koya talega sa lewa na yalona vei koya sa kaba e dua na koro.”—Vosa Vakaibalebale 16:32.

Dua nomu isausau. Kua ni tukuna tiko ga “qori na ivakarau ni noqu bula,” saga mo biuta e dua na gauna mo veisau kina, de dua me ono na vula. Vola toka na ka o rawata ena gauna qori. Na veigauna o cudru kina vola (1) na ka e yaco, (2) ka o cakava, kei na (3) nomu a rawa ni cakava e dua tale na ka e vinaka cake, kei na vuna. Oti qai saga mo muria qori ni o vakacudrui. Vakatutu: Vola na gauna o sega ni cudru kina kei na ka o marautaka ni o lewai iko matau.—iVakavuvuli vakaivolatabu: Kolosa 3:8.

Kua ni cudru totolo. Ni dua e vakacudrui iko, kua ni totolo mo tukuna na imatai ni ka o nanuma. Wawa mada. De ka vakayalomatua mo cegu vakavinaka. Kaya o Eroni e yabaki 15: “Gauna au cegu kina vakavinaka, au dau vakasama meu kua ni tukuna se cakava e dua na ka au na veivutunitaka.”—iVakavuvuli vakaivolatabu: Vosa Vakaibalebale 21:23.

Kua ni qiqo nomu rai. So na gauna o na rairai cudru ni qiqo nomu rai, o kauaitaka tiko ga nomu rai. Ena vinaka mo kauaitaka tale ga na nodra rai eso tale. E kaya e dua na goneyalewa o Joana: “Nira veibeci mada ga eso, ena tiko na vuna, ena yaga gona meu kauaitaka.”—iVakavuvuli vakaivolatabu: Vosa Vakaibalebale 19:11.

Ke veiganiti, biubiu. E kaya na iVolatabu: “Ni bera ni tubu na veiba mo biubiu.” (Vosa Vakaibalebale 17:14, NW) Matata ena tikina qori ni so na gauna e dau vinaka meda biubiu ni bera ni yaco na cudru. Kua ni vakasamataka tiko ga na ka e vakacudrui iko mo cudru tale kina vakalevu, cakava eso tale na ka. “Na vakaukauayago e iwali ni noqu lomaocaoca, vukei au tale ga meu kua ni dau cudrucudru,” e kaya e dua na goneyalewa o Talei.

Kua ni katona. E kaya na iVolatabu: “Ni oni lomaleqa, kua ga ni valavala ca. Me tu lo ga e lomamuni, . . . moni galu ga.” (Same 4:4, NW) E rawa nida cudru se lomaleqa. Ia na ka me vakasamataki tiko qo, Na cava ena yaco tarava? E kaya e dua na cauravou o Rusi: “Ke o vakamalumalumu ena nodra vakacudrui iko eso, era na rawai iko. Saga mo yalomatua, kua ni kauaitaka vakalevu.” O na lewa matau kina nomu cudru, ena sega ni lewai iko.