Cyntaf Samuel 16:1-23

  • Samuel yn eneinio Dafydd fel y brenin nesaf (1-13)

    • ‘Mae Jehofa yn gweld beth sydd yn y galon’ (7)

  • Ysbryd Duw yn gadael Saul (14-17)

  • Dafydd yn dechrau chwarae’r delyn i Saul (18-23)

16  Yn y pen draw dywedodd Jehofa wrth Samuel: “Am faint mwy rwyt ti am alaru dros Saul nawr fy mod i wedi ei wrthod rhag rheoli fel brenin dros Israel? Llenwa dy gorn ag olew a dos. Rydw i am dy anfon di at Jesse o Fethlehem, oherwydd rydw i wedi dewis brenin i fi fy hun o blith ei feibion.”  Ond dywedodd Samuel: “Sut galla i fynd? Pan fydd Saul yn clywed am y peth, bydd ef yn fy lladd i.” Atebodd Jehofa: “Cymera fuwch ifanc gyda ti a dweud, ‘Rydw i wedi dod i aberthu i Jehofa.’  Gwahodda Jesse i’r aberth; yna bydda i’n rhoi gwybod iti beth i’w wneud. Bydda i’n ei gwneud hi’n amlwg iti pwy dylet ti ei eneinio ar fy rhan.”  Gwnaeth Samuel beth ddywedodd Jehofa. Pan ddaeth i Fethlehem, roedd henuriaid y ddinas wedi cynhyrfu o’i weld, ac wrth ei gyfarfod, dywedon nhw: “A wyt ti’n dod mewn heddwch?”  I hynny dywedodd: “Ydw, rydw i’n dod mewn heddwch. Rydw i wedi dod i aberthu i Jehofa. Sancteiddiwch eich hunain, a dewch gyda mi i’r aberth.” Yna gwnaeth ef sancteiddio Jesse a’i feibion a’u gwahodd nhw i’r aberth.  Wrth iddyn nhw gyrraedd, dyma Samuel yn gweld Eliab, a dywedodd: “Mae’n rhaid mai dyma’r un mae Jehofa wedi ei ddewis fel brenin.”  Ond dywedodd Jehofa wrth Samuel: “Paid â thalu sylw i sut mae’n edrych na pha mor dal yw ef, gan fy mod i wedi ei wrthod. Oherwydd dydy dyn ddim yn gweld yr un fath â Duw, mae dyn yn gweld beth sydd o flaen ei lygaid, ond rydw i, Jehofa, yn gweld beth sydd yn y galon.”  Yna dyma Jesse yn galw Abinadab ac yn gwneud iddo basio o flaen Samuel, ond dywedodd Samuel: “Dydy Jehofa ddim wedi dewis hwn chwaith.”  Nesaf, dyma Jesse yn cyflwyno Samma, ond dywedodd: “Dydy Jehofa ddim wedi dewis hwn chwaith.” 10  Felly daeth Jesse â saith o’i feibion o flaen Samuel, ond dywedodd Samuel wrth Jesse: “Dydy Jehofa ddim wedi dewis unrhyw un o’r rhain.” 11  O’r diwedd dywedodd Samuel wrth Jesse: “Ai dyma dy feibion i gyd?” I hynny atebodd: “Mae gen i fab arall, yr ieuengaf, mae ef allan yn gofalu am y defaid.” Yna dywedodd Samuel wrth Jesse: “Anfona rywun i’w nôl, oherwydd wnawn ni ddim bwyta nes iddo ddod yma.” 12  Felly anfonodd rywun i ddod ag ef i mewn. Nawr roedd yn ddyn ifanc, gyda llygaid hardd, ac roedd yn olygus iawn. Yna dywedodd Jehofa: “Cod, ac eneinia ef, oherwydd dyma’r un!” 13  Felly cymerodd Samuel y corn o olew a’i eneinio o flaen ei frodyr. A dechreuodd ysbryd Jehofa roi nerth i Dafydd o’r diwrnod hwnnw ymlaen. Yn nes ymlaen cododd Samuel a mynd ar ei ffordd i Rama. 14  Nawr roedd ysbryd Jehofa wedi gadael Saul, a dechreuodd ysbryd drwg oddi wrth Jehofa ei boenydio. 15  Dywedodd gweision Saul wrtho: “Mae’n amlwg bod ysbryd drwg oddi wrth Dduw yn dy boenydio di. 16  Arglwydd, plîs gorchmynna i ni, dy weision, edrych am ddyn sy’n gallu chwarae’r delyn yn fedrus. Bryd bynnag bydd ysbryd drwg oddi wrth Dduw yn dod arnat ti, bydd ef yn ei chwarae, a byddi di’n teimlo’n well.” 17  Felly dywedodd Saul wrth ei weision: “Plîs chwiliwch am ddyn sy’n chwarae’n dda, a dewch ag ef ata i.” 18  Dywedodd un o’r gweision: “Edrycha! Rydw i wedi gweld bod un o feibion Jesse o Fethlehem yn gallu chwarae’n fedrus, ac mae’n filwr dewr a chryf. Mae’n siaradwr da, mae’n olygus, ac mae Jehofa gydag ef.” 19  Yna anfonodd Saul negeswyr at Jesse a dweud: “Anfona dy fab Dafydd ata i, yr un sydd gyda’r praidd.” 20  Felly dyma Jesse yn llwytho asyn gyda bara, potel groen o win, a gafr ifanc ac yn eu hanfon nhw at Saul gyda’i fab Dafydd. 21  Felly daeth Dafydd at Saul a dechrau ei wasanaethu. Daeth Saul i’w garu yn fawr iawn, a daeth Dafydd yn was iddo a oedd yn cario ei arfau. 22  Anfonodd Saul neges at Jesse: “Plîs gad i Dafydd aros yn fy ngwasanaeth, oherwydd mae’n fy mhlesio i.” 23  Bryd bynnag byddai ysbryd drwg oddi wrth Dduw yn dod ar Saul, byddai Dafydd yn cymryd y delyn ac yn ei chwarae, a byddai Saul yn tawelu ac yn teimlo’n well, a byddai’r ysbryd drwg yn ei adael.

Troednodiadau