Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

STORI BLONG FRAN PEJ

?Jisas i Laef Long Wol Bifo?

?Jisas i Laef Long Wol Bifo?

JISAS i no rij, i no gat haenem, mo i no gat wan prapa haos blong hem. Nating se i olsem, ol tijing blong hem oli gat paoa long plante milian man. ?I tru se Jisas i laef long wol bifo? Ol man bifo mo naoia we oli gat save long samting ya, ?oli talem wanem?

  • Michael Grant, we i stadi long histri, mo long ol man long taem bifo, hem i talem se: “Yumi agri se ol impoten man we oli no Kristin oli laef long taem bifo, from we yumi ridim stori blong olgeta long ol buk blong histri. Taswe, yumi mas agri se Jisas i laef long wol bifo, from we yumi ridim stori blong laef blong hem long Niutesteman.”

  • Rudolf Bultmann, we i stadi dip long ol save long Niutesteman, i talem se: “Ol man we oli talem se Jisas i no laef long wol bifo, oli no gat pruf blong samting ya. Yumi westem taem blong rao long olgeta. I krangke nomo blong talem se, Jisas i no stamba blong skul ya we i stat wetem wan grup blong ol man Palestaen long taem bifo [hemia ol Kristin].”

  • Will Durant, we i stadi long histri, mo i raetem buk, mo i wan waes man, i raetem se: “Jisas i wan man we i gat ol gudgudfala fasin, mo i gat bigfala paoa tu. Hem i tijim ol man long ol bilif we oli givhan long laef blong olgeta, mo i pulum olgeta blong oli gohed blong folem ol bilif ya, blong oli save joen gud olsem ol brata. Sipos wan smol grup blong man we oli no gat hae save [olgeta we oli raetem ol Gospel] oli mekemap wan stori nomo, hemia bambae i wan bigfala merikel i bitim ol merikel we ol Gospel oli tokbaot.”

  • Albert Einstein, wan man Jemani we i stadi long ol samting olsem laet we i gat paoa long yumi, i talem se: “Mi mi wan man Jiu, mo mi intres tumas long nambawan man ya we i kamaot long Nasaret.” Taem sam man oli askem long hem sipos hem i bilif se Jisas i laef bifo, hem i ansa se: “!Be yes! Taem man i ridim ol Gospel, hem i haremsave se Jisas i stap. Evri tok long ol buk ya oli laef, mo oli soemaot fasin blong Jisas. I no gat wan kastom stori we i laef olsem.”

    “Taem man i ridim ol Gospel, hem i haremsave se Jisas i stap.”—Albert Einstein

?HISTRI I SOEMAOT WANEM?

Ol Gospel long Baebol we Matiu, Mak, Luk, mo Jon i raetem, oli givim plante save long laef blong Jisas mo wok we hem i mekem. Mo tu, i gat sam narafala olfala buk we ol man we oli no Kristin oli raetem, we oli tokbaot Jisas.

  • TACITUS

    (samwe long ol yia 56-120) Ol man oli ting se Tacitus i gat moa save i bitim ol narafala man Rom we oli stadi long histri. Buk blong hem (Annals) i tokbaot ol samting we i hapen taem Rom i rul, stat long yia 14 go kasem 68. (Jisas i ded long yia 33.) Tacitus i raetem se taem wan bigfala faea i spolem Rom long yia 64, ol man oli talem se Hedgavman Nero i statem faea ya. Tacitus i gohed se, “blong stopem ol tok ya,” Nero i blemem ol Kristin. Nao hem i talem se: “Kraes, we i stamba blong nem ya [Kristin], i ded long rul blong Taebirias, afta we Ponjes Paelat i jajem hem.”—Annals, XV, 44.

  • SUETONIUS

    (samwe long yia 69-122) Long buk blong man Rom ya Suetonius we i stadi long histri (Lives of the Caesars), hem i tokbaot sam samting we i hapen long rul blong ol 11 hedgavman blong Rom we oli rul fastaem. Taem hem i tokbaot rul blong Claudius, hem i talem se ol man Jiu long Rom oli mekem tumas trabol, mo i luk olsem se oli rao from Kraes. (Ol Wok 18:2) Suetonius i raetem se: “Ol man Jiu oli rao tumas from Kraes, nao hem [Claudius] i sakemaot olgeta oli no moa stap long Rom.” (The Deified Claudius, XXV, 4) Tok blong Suetonius i no stret, taem hem i blemem Jisas from ol trabol ya. Be nating se i olsem, hem i soemaot klia se Jisas i laef long taem bifo.

  • PLINY THE YOUNGER

    (samwe long yia 61-113) Hem i wan man Rom we i raetem ol buk mo i rul long provins ya Bitinia (hemia Teki tede). Hem i raet i go long Trajan we i hedgavman blong Rom, blong tokbaot ol Kristin long provins ya. Pliny i talem se hem i fosem ol Kristin blong oli lego bilif blong olgeta, mo olgeta we oli no mekem, hem i kilim olgeta oli ded. Hem i talem se: “Olgeta we . . . oli ripitim prea blong mi long ol [hiten] god, mo oli givim waen mo insens olsem presen blong ona long pija blong yu, . . . mo oli tok nogud long Kraes . . . , mi ting se i stret blong letem olgeta oli gofri.”—Pliny—Letters, Buk X, XCVI.

  • FLAVIUS JOSEPHUS

    (samwe long yia 37-100) Hem i wan pris blong ol man Jiu mo i stadi long histri. Hem i tokbaot Anas we i hae pris blong ol man Jiu, mo i gat bigfala paoa long ol man blong politik. Anas “i singaot ol jaj blong Sanhedrin [hae kot blong ol man Jiu], mo i karem wan man i kam stanap long fes blong olgeta. Nem blong man ya, hemia Jemes, mo hem i brata blong Jisas we ol man oli singaot hem se Kraes.”—Jewish Antiquities, XX, 200.

  • TALMUD

    Hemia ol buk we ol tija blong ol man Jiu oli raetem, long ol yia 200 kasem 500. Plante tok long ol buk ya oli pruvum se ol enemi blong Jisas tu oli bilif se hem i laef long wol bifo. Sam long ol tok ya, hemia: Long “dei blong lafet blong Pasova, oli hangem Yeshu [Jisas] blong Nasaret, long pos.” Hemia i stret long ol samting we i hapen. (Talmud blong Babilon, Sanhedrin 43a, Munich Codex; yu luk Jon 19:14-16.) Sam narafala tok hemia: “Yumi no mas gat wan pikinini boe no wan studen, we i mekem bigfala sem long yumi long fored blong ol man, olsem man Nasaret ya.” (Hemia wan nem we oli yusum blong singaot Jisas.)—Talmud blong Babilon, Berakoth 17b, futnot, Munich Codex; yu luk Luk 18:37.

OL PRUF WE I STAP LONG BAEBOL

Ol Gospel oli givim evri save we yumi nidim long laef mo wok blong Jisas. Oli tokbaot ol man, ol ples, mo stret taem we ol samting i hapen, hemia ol save we i soemaot se wan stori i tru. Yumi save ridim Luk 3:1, 2. Ol vas ya oli givhan long yumi, blong yumi save stret taem we Jon Baptaes i statem wok blong hem blong mekem rere rod blong Jisas.

“Olgeta tok blong Baebol oli kamaot long God.”2 Timoti 3:16

Luk i raetem se: “Long taem we man Rom ya, Taebirias Sisa i stap rulum olgeta kantri, long namba fiftin yia blong hem, sam long ol man ya we oli stap rul aninit long hem i olsem. I gat Herod, we hem i stap rul long Galili, mo brata blong hem Filip, hem i stap rul long Ituria mo Trakonaetas. Mo Lisanias, hem i stap rul long Abilin, mo Ponjes Paelat, we i man Rom, hem i stap hed gavman long Judia. Hemia long semtaem ya we Anas mo Kaeafas tufala i hae pris. Long taem ya nao, Jon, pikinini blong Sekaraea i stap long draeples, mo i harem God i toktok long hem.” From we ol vas ya oli talem stret nem blong ol man ya mo plante narafala save, yumi save makemaot stret taem we “God i toktok” long Jon, hemia yia 29.

Ol man blong histri oli save gud long ol 7 man ya we Luk i tokbaot. Nating se i olsem, i gat wan taem we ol man oli ting se Ponjes Paelat mo Lisanias i no laef bifo. Be afta, oli faenemaot se ol man ya oli rong, from we oli digimaot long graon sam hanraet blong bifo, we oli gat nem blong tufala haeman ya long olgeta. Hemia i pruvum se tok blong Luk i stret. *

?FROM WANEM I IMPOTEN?

Jisas i tijim ol man long Kingdom blong God, gavman we bambae i rulum wol

?Ale, Jisas i laef bifo no nogat? Kwestin ya i impoten tumas from we ol tijing blong Jisas oli impoten. Jisas i tijim ol man olsem wanem oli save gat wan gudfala laef we oli glad long hem. * Mo tu, hem i promes se bambae i gat wan taem we ol man oli stap long pis mo oli sef. Bambae oli joen gud from we oli stap obei long wan gavman nomo we i rulum wol, hemia Kingdom blong God.—Luk 4:43.

Nem ya Kingdom blong God i stret nomo, from we hemia gavman we God bambae i yusum blong rul antap long fulwol. (Revelesen 11:15) Jisas i soemaot samting ya long Lodsprea, i se: “Papa blong mifala long heven, . . . Plis, yu mekem Kingdom blong yu i kam. Plis yu mekem samting we yu yu wantem i kamaot long wol.” (Matiu 6:9, 10, NW) ?Rul blong Kingdom bambae i mekem wanem long ol man? Hemia sam blesing:

  • Bambae i no moa gat faet mo ol trabol long ol kantri.—Ol Sam 46:8-11.

  • Ol nogud fasin, olsem griri mo kruked fasin, bambae oli finis blong olwe, mo ol rabis man tu bambae oli lus.—Ol Sam 37:10, 11.

  • Ol man we oli laef aninit long rul blong Kingdom, bambae oli mekem ol gudfala wok we oli glad long hem. —Aesea 65:21, 22.

  • Graon bambae i kam rij we i rij, mo i givim fulap kakae.—Ol Sam 72:16; Aesea 11:9.

Maet samfala oli ting se ol promes ya oli olsem drim nomo. Be traem tingbaot ol promes blong man. ?I stret we yumi trastem olgeta? Nating se ol man oli gat plante save long edukesen, saens, mo teknoloji, be plante milian man tede oli harem nogud tumas yet, mo oli no save wanem bambae i hapen long fiuja. Evri dei, ol trabol blong mane, politik, mo skul, wetem griri mo kruked fasin, i mekem laef blong ol man i had. !I klia nomo se, rul blong man i no save mekem wol i kamgud!—Prija 8:9.

Yes, i impoten tumas we yumi tingbaot kwestin ya se, ?Jisas i laef long wol bifo? * Olsem 2 Korin 1:19, 20 i talem: “Jisas ya, hem i olsem ansa we i talem se “Yes” long olgeta promes we God i talem finis.”

^ haf. 23 Wan hanraet i gat nem blong Lisanias long hem, mo i talem se hem i “stap rul.” (Luk 3:1) Hem i rul long ples ya Abilin long stret taem we Luk i talem.

^ haf. 25 Matiu japta 5 kasem 7 i tokbaot sam nambawan tijing blong Jisas, taem hem i toktok long ol disaepol blong hem antap long hil.

^ haf. 32 Blong save moa long Jisas mo ol tijing blong hem, yu save go long websaet ya www.pr418.com/bi