Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

E+/taseffski/via Getty Images (Stock photo. Posed by model.)

MULELOLA!

Imisepela Abengi Balelwala Sana Amalwele ya Matontonkanyo—Finshi Baibo Yalandapo?

Imisepela Abengi Balelwala Sana Amalwele ya Matontonkanyo—Finshi Baibo Yalandapo?

 Pali cimo pa 13 February 2023 icipani ca Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ica ku America calilembele ifyebo pa fyo imisepela ya mu America balelwala amalwele ya matontonkanyo. Basangile ukuti mupepi na hafu ya bana besukulu aba ku sekondari balomfwa ubulanda nelyo ukupelelwa pa nshita iitali.

 “Nangu ca kutila mu myaka 10 iyapita tulamona ukuti imisepela balalwala amalwele ya matontonkanyo, pali ino nshita imisepela abanakashi abaletontonkanya pa kuipaya na besha ukuipaya nabafula sana ukucila kale lyonse”. E fyalandile ba Dr. Kathleen Ethier, ba dairekita ba CDC’s Division of Adolescent and School Health (DASH).

 Lipoti yatile:

  •   Pa misepela 10 abanakashi, ukucila pali umo (amapesenti 14) ninshi balimupatikishapo ukulaala nankwe. “Ici cilesakamika sana. Pa misepela 10 abanakashi abo mwaishiba, umo nelyo ukucilapo ninshi balimucendapo.” e fyalandile ba Dr. Ethier.

  •   Umukashana umo pali batatu (amapesenti 30) alitontonkanyapo sana pa kuipaya.

  •   Pa misepela 5 abanakashi, mupepi na batatu (amapesenti 57) balibapo no bulanda sana nelyo ukumfwa ukupelelwa pa nshita iitali.

 Aya malipoti ya bulanda nga nshi. Imisepela bafwile ukulaba ne nsansa e lyo no kusekelela. Cinshi cingafwa imisepela pa kuti belasakamana sana pa mafya bakwata muno nshiku? Finshi Baibo yalandapo?

Baibo yalilanda ifingafwa imisepela

 Baibo yalilanda ukwabula ukupita na mu mbali pa fyo inshiku tuleikalamo shili. Baibo ita shino inshiku ukuti “inshita ishayafya nga nshi.” (2 Timote 3:1-5) Na lyo line, Baibo yalilanda pa fintu ifilenga imisepela mwi sonde lyonse baleba ne nsansa te mulandu na mafya bakwata. Moneni ifipande fyakonkapo ifilanda pa fyaba mu Baibo.

 Ifingafwa imisepela nga baletontonkanya pa kuipaya

 Ifingafwa imisepela nga na basakamikwa, bali no bulanda, nelyo nga baletontonkanya pa fyabipa

 Ifingafwa imisepela nga balebacusha ku banabo nelyo pa Intaneti

 Ifingafwa imisepela nga balebacusha ku ba lwinso

Baibo yalilanda ifingafwa abafyashi

 Baibo yalilanda na pa fingafwa abafyashi pa kuti baleafwa abana babo ukushipikisha amafya balekwata mu mikalile. Belengeni ifipande fyakonkapo ifilanda pa fyaba mu Baibo.