Jam li tôbôtôbô inyu maada més ni Nyambe!
Mapam ma Bitilna Bipubi. Ngobol mbok yondo
I hilo hi bisu hi sôñ Biôôm, nwii 2022, jam li tôbôtôbô inyu maada més ni Nyambe li yé mapam ni hop Basaa ma Bitilna Bipubi. Ngobol mbok yondo.
Ngobol mbok yondo i yé tôbôtôbô inyule i téé, i ntibil ki pémés i nwin u nlôl yak Nyambe. (2 Timôtéô 3:16) Mambe mahôha ma nlébna i ngobol Bibel i len, mahôha Ngobol mbok yondo i bi keñgle? Bonjee ba mpémés i ngobol Bibel mondo ini? Inyuki u nla bôdôl Ngobol mbok yondo ñem?
Baa ngobol yem Bibel i téé?
Malét nkeñi le Declan Hayes a nkal le: “Bibel yon i yé kaat i nhee hiki nwii iloo bikaat gwobisôna. Ndi ngobol Bibel yosôna bé yon i téé. Kiki hihéga, bapémés Bibel yada ba bi kit le ibale ngim minlôñ i “nkiha ’ilo,” ba nhéya nwo. I Bibel ipe, ba bi héñha ngim minlôñ ba ntehe le mi nla tééñga ngim bôt i i ñañ yo i len ini. Di yoñ hihéga hiada: inyu noode lémél bôt, ba nsébél Nyambe mu le “Tata-Mama.”
Bebek le i jam li nlôôha tééñga mukété ngobol Bibel li yé Jôl li Nyambe le Yéhôva. (Bayimam bape ba nkal le jôl li Nyambe le “Yawé.”) Ikété minlômbi mi minhôôk mi bikaat mi Bibel, jôl li Nyambe li bé ntilga ni i bibañga bi Lôk Héber bina bini le YHWH tole JHVH. Jôl li Nyambe li yé ntilga bebee le 7 000 ngélé ikété Bitilna bi Lôk Héber a gwotama. (Manyodi 3:15; Tjémbi 83:18) Hala a yé ntiik le Nhek wés a ngwés le di yi, di gwélél ki i jôl li!
Ndi hala a yé mbôgôl ni mbôgôl nwii le minkoda mi mahoñol mi bi tinde Lôk Yuda i waa pahal jôl li Nyambe. I mbus ngéda, yak base i bikristen i kahal noñ i minkoda mi mahoñol mi. (Minson mi baôma 20:29, 30; 1 Timôtéô 4:1) I len ini, bakobol Bibel ba mbéna héñha jôl li Nyambe ni i ngédi ini le “Nwet.” Ngim ngobol Bibel i len ini i nhéya yak i buk ini le “jôl” i kaat Yôhanes 17:6, i homa Yésu a bi kal le: “Me bi boñ le jôl joñ li yiba.” I ngobol ni hop Ngisi ini le Good News Translation i nkal ha i nlôñ u le: “Me bi boñ le ba yi we.”
Bayimam bahogi ba nkal le i ngéda ba bi héñha jôl li Nyambe ni i ngédi ini le “Nwet,” ba bé nigle ndik i yom bôt bape ba bé boñ. Bape ba nkal le ngôñ i nuñul ngandak yon i bé tinde bo i yoñ makidik map. b Ndi Yésu a bé gwés bé le bôt ba noñ bilem bi bi nti bé Nyambe lipém. (Matéô 15:6) Handugi hala, Bibel i nti bé kunde le i het jôl li yé, ba ha ngédi ha. Yésu nyemede a gwé ngandak mangédi, kiki bo ini le “Bañga i Nyambe” ni “Kiñe i bikiñe.” (Masoola 19:11-16) Baa ba nlama ni héñha jôl li Yésu ni ngédi yada mu?
I jam lini li yé nseñ ngandak. Di béñge i yom nhôla ngobol Bibel wada i India a bi kal inyu lem i héya jôl li Nyambe ikété Bibel. A bi kal le: “Lôk Hindu i ngwés bé yi ngédi i Nyambe; ba nyéñ yi jôl li Nyambe jomede; ibale ba nyi bé i jôl li, ba nla bé bana maada ni nu a gwé jo.” Ñ, hala a yé maliga inyu ba bobasôna ba nyéñ Nyambe. I yi jôl li Nyambe i yé nseñ inyu nok nye, inyu yi le a ta ndik bé ngim ngui hala, ndi le a yé Tata wés nu di nla pam i yi. (Manyodi 34:6, 7) Jon Bibel i nkal le: “Hiki mut a nlôndôl jôl li Yéhôva a’ kôhna tohi.” (Rôma 10:13) Bagwélél ba Nyambe ba yé nyégsaga i gwélél jôl jé!
Ngobol i i nti Nyambe lipém
Ngobol mbok yondo i ngwélél jôl li Nyambe le Yéhôva
Hala a bé toi jam li tôbôtôbô i nwii 1950 i ngéda Ngobol mbok yondo i Bitilna ni hop Grikia ikété hop Ngisi i bi pam inyu ngélé bisu. Mu jôm li nwii li li bi noñ, yak Bitilna ni hop Lôk Héber bi pam bipes bipes. I nwii 1961, Bibel yosôna ikété hop Ngisi i bi pam ikété kaat yada. Jam lilam li yé le Ngobol mbok yondo i ntila jôl li Nyambe le “Yéhôva” i bebee le 7 000 ngélé di bahoma di bé ntilga mu Malômbla ma kwañ. Jam li nlôôha ki nseñ li yé le ba bi timbis jôl li Nyambe mu Bitilna ni hop Grikia c 237 ngélé.
I timbis i jôl li ikété Bibel i nti ndik bé Nyambe lipém, ndi i nhôla ki bés i tibil nok yo. Di yoñ hihéga, ngandak ngobol Bibel i ntila i kaat Matéô 22:44 le: “Nwet a bi kal Nwet wem le.” Ndi njee a yé i pôdôs njee? Ngobol mbok yondo i ntila i kaat Matéô 22:44 le: “Yéhôva a bi kal Nwet wem le,” hala a ntibil sima i yom kaat Tjémbi 110:1 i nkal. Hala a nla ni hôla i bôt ba nsoñgol i tibil yi maselna ma yé ipôla Yéhôva Nyambe ni Man wé.
Bonjee ba mpémés i ngobol ini?
Watch Tower Bible and Tract Society, i i yé hikuu hiada hi Mbôgi Yéhôva i i gwé kunde i ngomin, yon i mpémés Ngobol mbok yondo. Hala a yé mbôgôl ni mbôgôl nwii le Mbôgi Yéhôva i mpémés, i kabak ki Bibel ni nkoñ ’isi wonsôna. Ntôñ bôt wada u Mbôgi Yéhôva, u u nséblana le Juu li ngobol i Bibel mbok yondo, won u bi kôôba Ngobol mbok yondo. Ndi bôt ba ntôñ u, ba nyéñ bé kôhna lipém, jon ba bi bat le ba yelel bañ môl map, to i mbus nyemb yap.—1 Korintô 10:31.
Inyuki i ngobol ini i nséblana le Ngobol mbok yondo? Bibuk bi majubul bi ngobol i bi pam i nwii 1950 bi ntoñol le, i jôl lini li ntibil yaga pémés botñem ngui di gwé, i kaat 2 Pétrô 3:13 i mpôdôl, le bôt ba binam ba yé i “majubul ma mbok yondo.” Kiki juu li ngobol li bi tila, munu “ngéda ini i nyodna bés i nlômbi nkoñ ’isi unu inyu pamna bés i mbok mondo i het telepsép y’a ba,” i yé nseñ le ngobol Bibel yosôna i nwas le “maliga ma Bañga i Nyambe” ma bai toi.
Ngobol i i téé
Jam li bisu li bé le ba pémés ngobol Bibel i i téé. Bakobol Bibel ni hop Ngisi ba bi yoñ Bitilna bi bi bé ni dilémb ba bi gwélél inyu tila Bibel, hala wee hop Lôk Héber, hop Araméa, ni hop Grikia gwon ba gwélél inyu kobol Bibel, ba pohlak Bitilna bi bi nlôôha bilam bi bi bé ha ngéda i. Ba bi yoñ yaga yihe le ba tibil pémés mahoñol ma Bitilna, ndi ba gwéélak bibuk mut a nsoñgol len a nla tibil nok.
Jon hala a nhélés bé bés le bayimam bahogi ba bi bégés Ngobol mbok yondo, le i yé ngobol i i téé, i bak ki maliga. Malét nkeñi le Benjamin Kedar-Kopfstein, nyimam ma Lôk Héber i loñ Israel, a bi kal i nwii 1989 le: “Mu minyiña nwem inyu Bibel ni hop Lôk Héber, me mbéna gwélél ngobol Ngisi i i nséblana le Ngobol mbok yondo. Hiki ngéda me mboñ hala, hala a nkônde kwés me nkaa le i bôt ba bi pémés i ngobol ini, ni ñem maliga nyen ba bi boñ kii yosôna ba nla inyu pémés ngobol Bibel i i téé, i tombok i nok.
I pémés ngobol Bibel ikété ngandak
Inyu hala nyen handugi Ngisi, Mbôgi Yéhôva i bi bôdôl pémés Ngobol mbok yondo ikété dilémb dipe. I len ini, i mpam pes tole yosôna ikété iloo 210 dilémb. Inyu tômbôs i bôlô i, ba ngwélél likeñge li ngobol Bibel, li li mpôdna yigil i bibuk bi Bibel ni bisélél bi ordinater. Juu li nson jada, li li nséblana le Nson ngobol, li bi tééba inyu hôla bakobol. Juu li bakena ntôñ li Mbôgi Yéhôva jon li ngwélél juu li matila inyu éga nson ngobol Bibel wonsôna. Ndi lelaa i bôlô i, i nséla?
Jam li bisu li yé le ba ntéé hikip hi ngobol hi hi gwé bikristen bi bi yé nsôblege. Di nyimbe le i ngéda bakobol ba nsal ntôñ, ha bé le hiki wada a salak nyetama i yé pes, ba mpémés ngobol i i nlôôha ilam. (Bingéngén 11:14) Libim li ngéda, hiki nkobol a bi bôk a kobol bikaat bi Mbôgi Yéhôva bipe. I mbus, hikip hiosôna hi nkôhna biniigana, bi bi nhôla bo i tibil yi matiñ ma ngobol Bibel, ni i yi gwélél bisélél bi ordinater.
Ba yé ba bat le hikip hi Bibel hi pémés ngobol Bibel i i téé, ndi i nlélém ngéda, i bak ngobol Bibel libim li bôt li nla pala nok. Bakobol ba nlama kobol buk i ngii buk ibale hala a nla bôña, ndi kekikel, ba nlama bé héñha mahoñol ma Bitilna. Lelaa ni hala a nla bôña? Kiki hihéga, di béñge ini Bibel i ntip pam. Hikip hi Bibel hi mbôk ndugi hi kobol bibuk bi Basaa, bi bi nkobol bibuk bi Bibel bi tôbôtôbô bi bi ngwéélana i Ngobol mbok yondo ni hop Ngisi. I mbus hala, biordinater bi juu li ngobol li Watchtower bi mpémhene bo bibuk bi Bibel bi bi gwé nlélém ndoñi, bi ñunda ki bo bibuk bi hop Grikia ni hop Lôk Héber bi bi ngwéélana inyu pohol bibuk ni hop Ngisi, kayéle hala a hôla nkobol i tibil nok lelaa bibuk bi hop Grikia ni bi hop Lôk Heber bi ngwéélana i minlôñ mimpe. I ngéda hikip hi ngobol hi mal pohol i bibuk bi, ordinateur i mbôdôl ni pémhene bo bibuk ba mal pohol ikété hop Basaa, inyu hôla bo i kobol hiki nlôñ u Bibel.
Ndi ngobol i ta ndik bé i héñha ngim bibuk ni bibuk bipe. Bôlô ikeñi i bi séla inyu boñ le bibuk ni hop Basaa bi bi ngwéélana bi tibil toi pémés mahoñol ma Bitilna ikété hiki nlôñ. Bakobol ba bi yoñ ki yihe i noñ matiñ ma hop Basaa, ni oda i bibuk, i nya i yé le ngobol i ba kiki bôt ba mbéna pot. I soso bôlô i, i nene toi munu ngobok Bibel ini. Ngobol mbok yondo ni hop Basaa i mboñ yaga le bañga i Nyambe i ntomb i añ, i nôga loñge, i ntibil ki pémés mahoñol ma Bitilna. d
Di nti we makénd le wemede u wan Bitilna Bipubi. Ngobol mbok yondo. U nla añ yo i internet tole i JW Library. U nla ki kôhna Bibel yomede ni mapep i likoda li Mbôgi Yéhôva li li yé ipañ yoñ. U nla añ yo, u bak toi nkwoog nkaa le i ntibil pémés mahoñol ma bañga i Nyambe ikété hilémb hioñ. Ibabé pééna, yak we w’a neebe le mapam ma ini ngobol mondo ma yé jam li tôbôtôbô inyu maada més ni Nyambe!
Mam ma tôbôtôbô ma Ngobol mbok yondo
Majubul ma Bañga i Nyambe: I homa nunu a gwé minlôñ mi Bibel mi mi ntimbhe 20 ma mambadga ma ma ntihba biniigana bi Bibel bi bisu
Ngobol i i téé: Biliya bi ngui bi mbôña inyu boñ le bibuk ni hop Lôk Héber, ni hop Araméa, yak ni hop Grikia, bi koblana loñge loñge ikété hop Ngisi. I mbus, i bibuk bi Ngisi bi gwon bi bi koblana ni hop Basaa i nya i téé, i bak toi maliga.
Minlôñ mi nlébna i ñemkété Bibel: I homa nunu nyen a gwé minlôñ mi Bibel mi mi mpôdôl nlélém jam.
Apendis A: I homa nunu a ntoñol matiñ ma ngobol mondo, kiki bo litilga li bibuk, oda i bibuk, ni ligwéélak li jôl li Nyambe
Apendis B: I homa nunu a gwé 15 bipes, bi bi gwé minsonol, bititii ni minkéñék mi matila
a Bôt ba mbéna sébél gwo le Malômbla ma kwañ.
b Kiki hihéga, ñéga ngobol i Bibel ini le New International Version a bi tila le: “Yéhôva nyen a yé toi jôl li Nyambe, jon di kôli yaga gwélél i jôl li. Ndi di nha bebee le million ima ni pes inyu pémés i ngobol ini; nano ni, ibale di nkobol ndik to Tjémbi 23 lana le: ‘Yawé a yé ntééda wem,’ hala a yé ndik wengoñle di nlep moni i mbôga. Ngo wee di nkoblak yañga.”
c Bôt ba mbéna sébél gwo le Malômbla ma yondo.