Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

CINDU CAMCECE

Mwampaka Twajiganyicisye Ŵanace Masengo ga Panyumba

Mwampaka Twajiganyicisye Ŵanace Masengo ga Panyumba

ANA KULIDALILA KUKUSAPWATIKAPO KUTENDA CICI?

Ŵandu ŵakudalilicika akusaŵa ŵakulupicika. Akusakamula masengo gosope gapocele soni akusagamalisya pandaŵi jakwe.

Ŵanace mpaka atande kulijiganya kuŵa ŵakudalilicika atamose pali ŵacinandipile. Buku jine (Parenting Without Borders) jatite, “Ŵanace pali ni miyesi 15 akusatanda kutenda yakwasalila nangolo jwawo. Pakwanisye miyesi 18 akusasaka kutenda cilicose cakutenda acinangolo ŵawo. M’yilambo yejinji, ŵanace pakwanisye yaka 5 soni 7, acinangolo ŵawo akusatanda kwajiganya masengo ga panyumba. Atamose kuti akusaŵa ali ŵacinandipile, nambo akusakombola kukamula masengo gejinji.”

LIGONGO CICI KUDALILICIKA KULI KWAKUSOSEKWA?

M’yilambo yine ŵacinyamata akusalinga kuja kutama kwajika nambo akusalepela. M’yoyo, akusawujilasoni kwa acinangolo ŵawo. Yeleyi yikusatendekwaga ligongo lyakuti paŵaliji ŵanace, acinangolo ŵawo nganiŵajiganyaga kakamulicisye masengo ka mbiya, kukamula masengo ga panyumba soni kalisamilile ka paumi wawo.

M’yoyo, mpaka yiŵe cenene kutandila apano kwajiganya ŵanace ŵetu masengo ga panyumba kuti akasalaga pacacikulapo. Buku jine (How to Raise an Adult) jatite, “Mmalo mwagambaga kwatendela cilicose, acinangolo akusosekwa kwajiganya ŵanace ŵawo pali ŵanace ni cakulinga cakuti pacacikulapo cakomboleje kulitendela yindu pajika.”

ANA MPAKA TWAJIGANYE CAMTULI ŴANACE KUTI ALIDALILEJE?

Ŵapeje masengo.

CIWUNDO CA M’BAIBULO: “Masengo gali gose gana malipilo gakwe.”—Misyungu 14:23.

Ndaŵi syejinji ŵanace akusasaka kwakamucisya acinangolo ŵawo pa masengo galigose gakukamula. Pandaŵiji, acinangolo akusosekwa kwapa ŵanace masengo ga panyumba.

Acinangolo ŵane ngakusasaka kwapa ŵanace masengo. Jemanjaji akusasala kuti ngakusasaka kwapa masengo ga panyumba ligongo lyakuti ŵanaceŵa akusaŵa kuti akwete kala masengo gakusukulu.

Nambope, ŵanace ŵakusakamula masengo ga panyumba yindu yikusiyajendela cenene pali kusukulu. Kamula masengo ga panyumba kukusakamucisya ŵanace kuti amalisyeje masengo galigose gapocele kusukulu. Buku jine (Parenting Without Borders) jatite, “Naga ngatukwakunda ŵanace ŵetu kutukamucisya masengo, cacitanda ganisya kuti kwakamucisya ŵane kuli kwangasosekwa . . . Nambosoni ŵanaceŵa cacijembeceyaga kuti cagambeje kwatendela yiliyose.”

Mwakamulana ni yeleyi, ŵanace ŵakusakamula masengo ga panyumba ndaŵi syosope akusalijiganya mwampaka ŵakamucisye ŵane soni akusaŵa ŵangalinonyela. Ŵanace pakukamula masengo ga panyumba akusalipikana kuŵa ŵakusosekwa mnope. Yeleyi yikusakamucisya kumanyilila kuti kukamula masengo kuli kwakusosekwa.

Twakamucisyeje ŵanace ŵetu kumanyilila kuti akwete udindo payindu yalemwisye.

CIWUNDO CA MBAIBULO: “Mpikanileje msyungu wakusampa ŵandu, kuti timŵe ŵalunda pasogolo pakwe.”—Misyungu 19:20.

Naga ŵanace ŵetu ajonasile cindu ca mundu jwine jwakwe, ngatukusosekwa kusisa yayitendekweyo. M’yoyo ŵanace akusosekwa kwiticisya yakuyicisya ya yayitendekweyo. Nambosoni akusosekwa kupepesya atamose kulipila kwene yajonasileyo.

Naga ŵanace akwiticisya yindu yalemwisye yicakamucisya:

  • kuŵa ŵakuwona mtima

  • kuŵambala kwajimba magambo ŵane

  • kuŵambala kulikululucila

  • kupepesya naga pakusosecela