Lí zu-pere

Lí m̀ɛni-ŋuŋ-ŋai ma

ZƐŊ-LƐƐI 03

Ya Pɔri Laai A Ŋala-kɔlɔi?

Ya Pɔri Laai A Ŋala-kɔlɔi?

Kono-tee da lia-woo tamaa kaa Ŋala-kɔlɔi su. Tãi ta ya ŋwɛlii I mɛnii kɔlɔŋ a nɛi, kɛɛ tãi ta ya ikili-ŋa siai a kɛ ya pɔri laai a mɛnii a nɛi. Ya pɔri laai a gono-tee-ŋai da nia-woo-ŋai kɔlɔ pɔlɔ kɛɛ ti su? Mɛni-ŋai Ŋala-kɔlɔi e moi lɛlɛɛi kumɛni ma lonii ma, nyaŋ I laai la kwa pɔri laai a mɛni-ŋai e mo e pilaŋ tinaa-tuɛ-pere ɣeniɛi ma? Nuu ŋɔmiliyɔŋ tamaa laai la. Kwaa gaa a kɛ ya maŋ ya pɔri laai la.

1. Mɛni-ŋai Ŋala-kɔlɔi sui kaa a tɔ̃ya?

Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ “tɔ̃ya-woo-ŋa” kaa zu. (Ikilisiati 12:​10, NWT) E mɛni-ŋa ɓo nyii bilaŋɔi nuu kpɔɔ-ŋa dia. (Luu 1:3; 3:​1, 2 lono.) Kɔlɔ kɔlɔŋ-ɓela kpaya-kpaya daa faa ma a gɛɛ mɛni-ŋai wɔlɔ kɛi, tãi da ɓɛi e wɔlɔ kɛ naai da nuai wɔlɔ kɛ naai, nyii Ŋala-kɔlɔi e lono e pilaŋ daŋa diai, kaa a tɔ̃ya.

2. Le mɛni ɓe kwa pɔri moi la a gɛɛ Ŋala-kɔlɔi lɛlɛɛi kumɛni ma berei maŋ gaa la a kɔlɔ pɔlɔi?

Tãi tamaa, Ŋala-kɔlɔi a lono e pilaŋ mɛni-ŋa dia nyii nua dife kɛ ni a gɔlɔŋɔɔ a tãi di bɔ̃yɛ lai. Gɔɔŋ-maa ɓa, a lono e pilaŋ mɛni-ŋuŋ-ŋa dia nyii nua di saa mɛni tamaa kɔlɔŋ e pilaŋ mai. Nua tamaa dife kɛ ni a di laa a mɛni-ŋai Ŋala-kɔlɔi e mo e pilaŋ mɛni-ŋuŋ-ŋai ti dia a tãi di bɔ̃yɛ lai. Kutãi ma, kɔlɔ kɔlɔŋ-ɓela kpaya-kpaya daa mo a gɛɛ mɛnii Ŋala-kɔlɔi e moi kaa a tɔ̃ya. “Dikaa a tɔ̃ya . . . Dimaa fa wɔlɔ faleŋ.”​—Ŋule-wooi 111:8.

3. Le mɛni ɓe maa nɛ̃ɛi ku laa a mɛnii Ŋala-kɔlɔi e moi e pilaŋ tinaa-tuɛ-pere mai?

Tuɛ-mɛni-ŋa kaa Ŋala-kɔlɔi su * nyii bilaŋɔi “mɛni-ŋai pai kɛi” ma. (Azaya 46:​10) E lono a tɔ̃ya pere e pilaŋ mɛni-ŋa tamaa dia di lɛɛ pai kɛi. E ŋɔnɔ lono a damaa e pilaŋ mɛni-ŋai dia saa kɛi ŋeniɛi sui. Kwa pai Ŋala-kɔlɔi ŋɔtuɛ-mɛni-ŋai taŋa maa-kɔrii zɛŋ-lɛɛi ŋi su. Berei diŋaa-see e kɛ la tãi mai, kaa a nuu lii kula mɛni!

MƐNI TAMAA MAA-KƆRI

Berei kaa kɔlɔ kɔlɔŋ-ɓela kpaya-kpaya daa faa la mɛni-ŋai ma Ŋala-kɔlɔi e moi, I mɛni maa-kɔri e pilaŋ Ŋala-kɔlɔi ŋɔtuɛ-mɛnii taŋa dia.

4. Kɔlɔ kɔlɔŋ-ɓela kpaya-kpaya daa mɛnii Ŋala-kɔlɔi e moi siɣe a tɔ̃ya

Wɔlɔ-wɔlɔ ti kɛi, nua tamaa dikɛ a di laa la a gɛɛ nɔii kaa seei sɛŋ ta mɛi. VILOI su kaa.

Goraŋ wala saaɓai, polu ŋɔŋdɔ lɔɔlui (3,500) nyii aa tɛɛi, mɛnii kaa Zoo kɔlɔi e moi. Zoo 26:7 (NWT) lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Le mɛni ɓe ŋooi a gɛɛ nɔii fe sɛlɛnii “sɛŋ ta ma” kulaai la a kua?

Voloi a too, a nya-ŋai kpala e di tɛ ŋele-kɔlɔŋ su e pene a tuna, e pu polu nɔii ma. Naa polu ma, a ŋɔnɔ li polu nya-lee-ŋai su. Koraŋ ŋɔŋdɔ feerɛ e tɛɛ nua di lɛɛ pai mɛnii ŋi ŋa kaai ma. Kɛɛ mɛnii kaa Ŋala-kɔlɔi e wɔlɔ mo a koraŋ wala tamaa, nua di lɛɛ pai mɛnii ŋi ŋa kaai ma. Zoo 36:​27, 28 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ-ŋai ŋi dia:

  • Le ɓe a ilii kula e pilaŋ berei ma nyai a tɛ la polu ŋele-kɔlɔŋ su gɛ pene a tunai?

  • Ŋala-kɔlɔ-kpua-ŋai I nono lonii mai, e ilaa-lai su kpanaŋ Ŋala-kɔlɔi su?

5. Ŋala-kɔlɔi e lono e pilaŋ mɛni-kpanaŋ-ŋa dia naa-tuɛ

Azaya 44:​27–45:2 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Le ɓe Ŋala-kɔlɔi e wɔlɔ mo naa-tuɛ koraŋ ŋɔŋdɔ feerɛ (200) di lɛɛ pai Babelɔŋ su karai?

Mɛni-pɔlɔ kɔlɔ-ŋa daa nɛ a gɛɛ Galoŋ Sarɔ nyii kula Pɛsia, da ŋɔkɔ kɔ-ɓelai di Babelɔŋ taa-leei su-kara 539 B.C.E. su. * Di nya-leei tɛɛ pere maa faleŋ nyii kɛ daa-leei maa kɔ̃ɔi. Tãi di tɛ la daa-leei su nyii maa gala la e lɛɛ a moɔi, di nyee mɛi ɣale ditɛi-pere. Saa, koraŋ wala feerɛ polu ŋɔŋdɔ lɔɔlu (2,500) tɛɛ polu ma, nuu ta fe nii Babelɔŋ tɔɔ ni polu. Mɛnii kaa Ŋala-kɔlɔi e mo naa-tuɛi.

Azaya 13:​19, 20 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Duɛ-mɛnii bilaŋɔi Babelɔŋ mai, ŋaa-see e kɛ leŋ?

Babelɔŋ taa pileŋ nyii gaa saa Iraq lɔii sui

6. Ŋala-kɔlɔi e lono naa-tuɛ e pilaŋ mɛni-ŋai dia saa kɛi

Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ kukaa naa “ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋai” tãi su. (2 Temete 3:1) Mɛnii kaa Ŋala-kɔlɔi e mo e pilaŋ ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋai ŋi ma.

Maafiu 24:​6, 7 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Le mɛni-ŋa ɓe Ŋala-kɔlɔi e mo a gɛɛ a pai kɛi a ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋa tãi?

2 Temete 3:​1-5 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ-ŋai ŋi dia:

  • Le ɓe Ŋala-kɔlɔi e mo e pilaŋ nua tamaa tua-pere ma a ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋa tãi?

  • Dua-pere-ŋai ŋi nenɛ ɓe yaa gaa nua kponoi?

NUA TAŊA DA MO DIYƐƐI: “Ŋala-kɔlɔi kaa nɔ a kɔlɔ nyii nuu-kpune e bɔ̃yɛ.”

  • Ikili-ŋa-siai su, le ɓa mɛni-ŋuŋ nyii nɛ ya a gɛɛ kwa pɔri laai a Ŋala-kɔlɔi?

MƐNI-ŊUŊ-ŊAI YAA MAA-KƆRII

Mɛni-pɔlɔ-ŋa, kɔlɔ-kɔlɔŋ-ɓela kpaya-kpaya da tuɛ-mɛni-ŋa kelee daa nɛ a gɛɛ ya pɔri laai a Ŋala-kɔlɔi.

Gili-too-ŋa mare-kɛɛ-ŋai

  • Mɛni-ŋai Ŋala-kɔlɔi sui kaa a tɔ̃ya?

  • Mɛni taŋa kɛɛ leŋ ɓe Ŋala-kɔlɔi e mo nyii kɔlɔ kɔlɔŋ-ɓela kpaya-kpaya daa faa mai?

  • I laai la Ŋala-kɔlɔi a lono naa-tuɛ e pilaŋ tinaa-tuɛ-pere ma? I mo ti le mɛni ma?

Mɛni-kpɛtɛɛ ŋi kɛ

MƐNI TAKPƐNI-ŊA MAA-KƆRI

Le ɓa dɔ̃ya mɛni-ŋai e pilaŋ “ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋai” tãi ma?

“Ŋala-kɔlɔi Ŋɔtuɛ-mɛni-ŋai 6 Nyii-ŋai Ya Ŋaa-see Kaai Kɛi” (Nyeŋkeŋ, Gali-kalai 1, 2011)

Berei kaa Ŋala-kɔlɔi ŋɔtuɛ-mɛni-ŋai e pilaŋ Gurii mai, ŋaa-see e kɛ lai.

“Ŋala-kɔlɔi Ŋɔtuɛ-mɛnii A Kukponoi Kpanaŋ” 5:22

Berei kaa Ŋala-kɔlɔi ŋɔtuɛ-mɛni-ŋai e naloŋ tɔnɔ ŋɔkili-ŋa-siai maa faleŋ la e pilaŋ Ŋala-kɔlɔi ma.

“Ŋɔi, E Kɛ Ŋgili-ŋa A Gɛɛ Ɣala Fe Ɣele Ma” (Nyeŋkeŋ No. 5 2017)

^ Tuɛ-mɛni-ŋa sukulai ɓa mɛni-ŋai Ɣala e mo e pilaŋ tinaa tuɛ-pere ma.

^ B.C.E. sukulai ɓa, “tãi ta koraŋ ŋɔŋdɔ lɔɔlu, polu buu naaŋ (540) di lɛɛ pai Zisɛ maa sɔlɔ ɓoi e li tuɛ-pere,” nyaŋ C.E. sukulai ɓa “E Siɣe Zisɛ Maa Sɔlɔ Ɓo Tãi Ma.”