Hizaha raha an̈atiny

Ino ma Fan̈ahy Masin̈y Zen̈y?

Ino ma Fan̈ahy Masin̈y Zen̈y?

Valiny baka amy Baiboly

 Fan̈ahy masin̈y io angovony Zan̈ahary, angovo ampiasainy han̈anaovan̈a raha. (Mika 3:8; Lioka 1:35) Izio mety alefany antany jiaby, han̈atantirahan̈a sitraponany.—Salamo 104:30; 139:7.

 “Fan̈ahy” nadika amy Baiboly ao io nalain̈y baka tamy volan̈a hebreo roah ndreky volan̈a griky pneoma. Matetiky volan̈a aby io manondro fan̈ahy masin̈y na angovony Zan̈ahary. (Genesisy 1:2) Kanefa tsy zen̈y fo dikanizio. Baiboly koa mampiasa volan̈a aby io hivolan̈ana raha hafa, karaha ataony:

  •   Fahin̈ana.—Habakoka 2:19; Apokalypsy 13:15.

  •   Tsiko.—Genesisy 8:1; Jaona 3:8.

  •   Angovo mamelon̈o raha manampahin̈ana.—Joba 34:14, 15.

  •   Toetsain̈y.—Nomery 14:24.

  •   Zan̈ahary ndreky anjely.—1 Mpanjaka 22:21; Jaona 4:24.

 Samby raha tsy hita maso aby iro io, kanefa misy vokany hita maso. Mitovy amy zen̈y koa fan̈ahy masin̈iny Zan̈ahary, “mira tsiko izio ke tsy hita maso, tsisy vatan̈a kanefa mahery.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, nisoratiny W. Vine.

 ‘Tan̈any Zan̈ahary’ na ‘rantsantan̈ananany’ koa ikaian̈a fan̈ahy masin̈y io amy Baiboly ao. (Salamo 8:3; 19:1; Lioka 11:20; ampitovisa amy Matio 12:28.) Pan̈ano asantan̈ana izikoa fa miasa, mampiasa tan̈ana ndreky rantsantan̈ananany. Karaha zen̈y koa Zan̈ahary. Fan̈ahinany io ampiasainy lera izy man̈ano raha. Ty ohatra amy zen̈y:

  •   Namoron̈o raha jiaby.—Salamo 33:6; Isaia 66:1, 2.

  •   Nampanoratra Baiboly.—2 Petera 1:20, 21.

  •   Nan̈ampy panomponany taloha nan̈ano fahagagan̈a ndreky nitory.—Lioka 4:18; Asan’ny Apostoly 1:8; 1 Korintianina 12:4-11.

  •   Han̈ampian̈a panomponany hanan̈a toetry tsara.—Galatianina 5:22, 23.

Fan̈ahy masin̈y io tsy olo

 Fan̈ahy masin̈y io tsy olo. Zen̈y mahavy Baiboly mivolan̈a fa izio ‘tan̈any Zan̈ahary’ na ‘rantsantan̈ananany’, na ‘tsiko baka aminy oron̈onany.’ (Eksodosy 15:8, 10) Tsy maintsy jery ndreky vatan̈any pan̈ano asantan̈ana io mikomandy tan̈anany, fa izio tsy afaka mihetsiky hoazy. Karaha zen̈y koa fa fan̈ahy masin̈y tsy afaka miasa izikoa tsy ampiasainy Zan̈ahary. (Lioka 11:13) Fan̈ahiny Zan̈ahary io koa ampitovisiny Baiboly amy rano, baka io ampifandraisiny amy finoan̈a ndreky fahaizan̈a. Zen̈y man̈aboaka fa fan̈ahy masin̈y io tsy olo.—Isaia 44:3; Asan’ny Apostoly 6:5; 2 Korintianina 6:6.

 Baiboly mivolan̈a fa Jehovah an̈arany Zan̈ahary, avio Jesosy Kristy an̈arany Zanany. Fa ao tsy ahitan̈a an̈arany fan̈ahy masin̈y. (Isaia 42:8; Lioka 1:31) Nisy Kristianin̈y araiky, Stefana an̈arany, nahazo fahitan̈a baka andan̈itry. Olo aroe fo hitany tao, fa tsy telo. Baiboly mivolan̈a: “Fa Stefana feno fan̈ahy masin̈y. Nisan̈andra lan̈itry izy, ke nahita voninahitriny Zan̈ahary sady nahita Jesosy nitsangan̈a tankavanan̈a Zan̈ahary.” (Asan’ny Apostoly 7:55) Dikanizen̈y fan̈ahy masin̈y io angovo ampiasainy Zan̈ahary, ke baka tamizio nahavy Stefana nahita fahitan̈a io.

Hevitry diso momba fan̈ahy masin̈y

 Hevitry diso: Izikoa zahan̈a 1 Jaona 5:7, 8 amy Baiboly Fandikan-teny Katolika, fan̈ahy masin̈y io olo sady an̈isany Zan̈ahary tokana olo telo.

 Ny marin̈y: Marin̈y fa ahitan̈a volan̈a aby io amy 1 Jaona 5:7, 8 Fandikan-teny Katolika: “Andan̈itry an̈y, misy Baba ndreky Volan̈a baka io Fan̈ahy Masin̈y; sady iro telo io mifan̈araka. Misy telo koa man̈ambara ambony tany aty.” Kanefa hitany pikaroko fa kaiky tsy apostoly Jaona nanoratra volan̈a aby io. Ke izio tsy tokony ho hita an̈aty Baiboly. Karaha ty raha nisoratiny profesera Bruce Metzger: “Marin̈y ankitin̈y fa iro io raha natsofotro tan̈aty Testamenta Vaovao fo, ke tsy tokony ho hita ao foeky.”—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Hevitry diso: Fan̈ahy masin̈y io, amy Baiboly ao, ampitovisin̈y aminolo. Dikanizen̈y izio olo.

 Ny marin̈y: Marin̈y fa ndraikindraiky fan̈ahy masin̈y io, amy Baiboly ao ampitovisin̈y aminolo. Jesosy, ohatra, nan̈ano zen̈y. Izio hoizy “pan̈ampy” ke man̈amia porofo, mitaridalan̈a, mivolan̈a, maharen̈y, man̈ambara, man̈amia voninahitry ndreky mahazo raha. (Jaona 16:7-15) Kanefa zen̈y tsy midika fa izio olo. Amy Baiboly ao, fahendrena, fahafatesan̈a ndreky ota koa samby ampitovisin̈y aminolo. (Ohabolana 1:20; Romanina 5:17, 21) Fahendrena, ohatra, volan̈iny fa misy zanaka. Ota ndraiky ho izy, mamitaka ndreky mamono baka io man̈ano raha hahavy atsika han̈iry rahanolo.—Matio 11:19; Lioka 7:35; Romanina 7:8, 11.

 Hevitry diso: Matoa atsika atao batisa aminy an̈arany fan̈ahy masin̈y, dikanizen̈y izio olo.

 Ny marin̈y: Ndraikindraiky amy Baiboly ao, “an̈aran̈a” io hivolan̈ana fahifan̈a. (Deoteronomia 18:5, 19-22; Estera 8:10) Matetiky ohatra, manampahifan̈a aby io mivolan̈a “aminy an̈arany lalàn̈a”, kanefa zen̈y tsy midika fa lalàn̈a io olo. Ke dikany olo araiky atao batisa “aminy an̈arany” fan̈ahy masin̈y zen̈y, olo io man̈eky fa fan̈ahy masin̈y io angovo baka amy Zan̈ahary sady ampiasainy han̈atantirahan̈a sitraponany.—Matio 28:19.

 Hevitry diso: Apostoliny Jesosy ndreky iro Kristianin̈y voanalohany aby io nino fa fan̈ahy masin̈y io olo.

 Ny marin̈y: Na Baiboly na tantara, samby tsy mivolan̈a zen̈y. Karaha ty volan̈iny Encyclopædia Britannica: ‘Tamy Konsiliny Constantinople, tamy taon̈o 381, voanalohany nan̈ambaran̈a fa Fan̈ahy Masin̈y io Olo sady zan̈ahary.’ Raha zen̈y efa mandilatra 250 taon̈o tafarany nifatesany apostoly farany.