INdomo ca lomboluiwa kelivulu Liovilinga 2:5-11, usonehi umue u Yudea o tukuiwa okuti Filo, wa lombololavo okuti owiñi womanu weyile ko Yerusalãi ko Pendekoste yunyamo wo 33 K.K..

Catiamẽla komanu va endele ko Yerusalãi, Filo wa soneha hati: “Owiñi ka u tendiwa wa tunda kalupale aiñi aiñi weya, vamue va endela posi, vakuavo va endela volowato, vamue va tunda kutundilo, kutakelo, konano lo kombuelo.” Eye wa tukulavo ukanda soma Agripa I, onekulu ya Herode O Grande a tuma Kombiali yo ko Roma Caligula. Vukanda waco Agripa wa soneha ndoco catiamẽla ko Yerusalãi: “Olupale lu kola okuti, ... ombala yofeka, ka ya kaile lika ya va Yudea, pole ya kalavo yolofeka vikuavo, momo va vialele olofeka vialua.”

Agripa wa tukula olofeka vina via vialiwile la va Yudea oku kongelamo ovitumãlo via kala kupãla ndeci, o Mesopotamia, o Afrika yo Konano, ko Asia Menor, ko Helasi, kuenda ovifuka vio Mediterraneo. “Ndaño okuti ulala waco ka wa tukuile ungende wa lingiwa toke ko Yerusalãi,” onoño yimue o tukuiwa hati, Joachim Jeremias, wa popia okuti, “va Yudea vosi va kala akulu va kisikiwile oku linga ungende waco.”—Esinumuĩlo 16:16.

Unyamo lunyamo ko Yerusalãi kua lingawaile ovipito vitatu, ndeci, ocipito co Paskua, co Pendekoste, kuenda Ocipito Colosinge. Kocita catete, omanu valua va tundaile kolonepa viosi vio Isareli kuenda va Yudea va kala kolofeka vikuavo, va lingaile ungende oku enda ko Yerusalãi kapuluvi aco. (Luka 2:41, 42; Ovilinga 2:1, 5-11) Akombe vaco vosi va sukilile oku sandiliya ocitumãlo coku sikĩla.

Vamue va enda oku sikĩla kolonjo viakamba vavo, vakuavo kolonjo vioku fetela. Valua va sikãila volombalaka vokati kolupale ale ocipepi lolupale. Yesu onjanja ya sulako a kala vo Yerusalãi, wa sikĩla ocipepi lolupale luo Betania.—Mateo 21:17.

Kua sangiwa ovitumãlo vimue o cipepi lonembele mua kala olombasia vioku lisukuila. Citava okuti ovitumãlo viaco via kuata olohondo vimue akombe va enda oku kala kuenda vioku lisukuila osimbu ka va iñilile vonembele. Pokati kovitumãlo viaco kua sangiwa ocisonehua cimue ci lekisa okuti Theodotus, ocitunda cimue haeye usongui wosunangonga, “wa tunga osunangonga oco va tangailemo o Tora kuenda ... mua kala ovitumãlo vioku sikĩla, lolohondo kuenda ociva covava akombe.”