Skip to content

CA LULIKIWA?

Ekova li Liyelisa Lio Baleia-Piloto

Ekova li Liyelisa Lio Baleia-Piloto

 Ovipuka kuenda otuinyama tukuavo tu kulila kociyukilo co naviyu, via siata oku koka ovitangi vialua ku va kuakuendisa olonaviyu vinene. Ovina viaco vi koka okuti olonaviyu vienda levando, loku mala calua ulela kuenda vi sukila oku liwekapo oku talavaya eci papita anyamo avali oco vi yelisiwe. Olonoño vi sanda epotoloko liaco kovina vi kasi voluali.

 Kũlĩhĩsa ndeci: Alilongiso a lekisa okuti ekova lio baleia-pilotu-lio-aleta-longa (Globicephala melas) li kuete uloño woku liyelisa. Olio lia sitikiwa lotuasĩla tutito ka tu ecelela ovipuka oku kakatela kokualio. Epuluvi li sangiwa pokati kotuasĩla tuaco, lia sitikiwa lohule lumue lu ponda ovikũla viovolui kuenda ovipuka. O Baleia yi kuata vali calua ohule waco osimbu ekova liayo liu tunda loku kuata vali lio kaliye.

 Olonoño via sokiya oku kuama uloño woku liyelisa kuo Baleia kociyukilo colonaviyu. Kosimbu, va enda oku vi kapa o tinda yi ponda ovipuka kuenda ovina vi kuavo. Pole, otinda va enda oku talavaya layo ya tatekiwa cilo momo yi kuete ohule u ponda oviendalomuenyo vio vokalunga. Va kuakukonomuisa va potolola ocitangi caco poku sitika ociyukilo conaviyo lowanda lumue wutale. Pokati kowanda waco locihukilo pa sangiwa onepa yimue yi kuete apangu alua a tundisa ohule umue ka u pangi lãvi oviendalomuenyo viovokalunga. Eci u litenga lovava ovokalunga, ohule waco u likuata. Owo u kala ndo kapa u sitika ociyukilo cosi conaviyu. Vokuenda kuotembo o kapa yaco okuti yi kuete 0,7 kolomilimetro kupamo, yi yenguluka toke yi tunda kocihukilo, loku ambata cosi okuti ca kakatela kokuayo. Noke esokiyo lioku yelisa, yi tundisa vali ohule oco yi sitike ociyukilo conaviyo.

Ovipuka via kakatela ko ci yukilo conaviyu ka via lelukile oku viupako kuenda cikoka okuti olonaviu ka viendi lonjanga.

 Laboratory tests have shown that this system could reduce biofouling of ships 100-fold. And that would be a huge advantage for shipping companies, because bringing a vessel into dry dock for cleaning costs a great deal of money.

 Nye o sima? Onjila yoku liyelisa kuo Baleia ya tukulukaño? Ale ya lulikiwa?