NE TU atu Iosefa i tena fatoaga ke oko ki te ‵tōga o te mata o te ola. Kāti ne lavea atu ne ia a lakau ko pāma mo nisi lakau fai fuagalakau, ko vai kou‵kou mo lakau i tafa, kae i te suā feitu o te ‵pui, ko te palesi o te Falao. Mafaufau ki leo tagi‵tagi ‵mao kolā e lagona atu ne Iosefa mai i tena fale; tena tama ko Manase telā e fai ne ia tena taina foliki, ko Efalaima ke katakata. Ne mafai eiloa o fakaataata ne Iosefa a mea e ‵tupu i loto, ko tena avaga e katakata malie atu ki tafaoga o ana tamaliki tāgata. E fakamisikata tou tagata. Ne iloa ne ia me i a ia se tagata manuia.

Ne fakaigoa ne Iosefa tena tama matua ki a Manase ona ko te mea e fakasino atu ki te fakapuli atu. (Kenese 41:51) E mautinoa eiloa me kāti ne fesoasoani atu a fakamanuiaga a te Atua i tausaga fakamuli nei ki te logo‵mae o te nofo mafaufau o Iosefa ki tena kāiga, ana taina, mo tena tamana. Ne ‵fuli eiloa tena olaga ona ko te takalialia o ana taina ma‵tua ki a ia. Ne ta ne latou a ia, kae taumafai foki ke tamate a ia, kae oti aka loa, ne fakatau atu a ia e pelā me se pologa ki tino faipisinisi kolā ne faima‵laga atu. Talu mai te taimi tenā, ne ‵fuli eiloa tena olaga i se auala ‵lasi ‵ki. Kāti e ‵tusa mo te sefululua tausaga, ne kufaki a ia i te olaga pologa mo te falepuipui—kae pikifao foki mō se vaitaimi. Kae nei la, ko fai a ia mo fai—te tokolua pule ki te Falao i te fenua malosi o Aikupito! *

Ne lavea eiloa ne Iosefa i te fia o tausaga a te fakataunuga o mea kolā ko oti ne ‵valo mai ne Ieova. Ko tu atu eiloa a Aikupito i te ‵lotoga o tausaga e fitu e ‵fua malosi mai ei a lakau, kae ne tausi eiloa ne Iosefa a te fakaputuga o saito e uke i te fenua. I te taimi tenā, ko tokolua ei ana tama i tena avaga, ko Asenati. Kae koi mafaufau eiloa a ia ki tena kāiga i te fia selau maila te ‵mao—maise eiloa tena taina foliki, ko Peniamina, mo te lotou tamana pele, ko Iakopo. Kāti ne mafaufau eiloa a Iosefa me e ma‵losi kae ‵lei latou. Kāti ne mafaufau foki a ia, me ko ana taina ma‵tua ko oti ne ‵fuli olotou uiga fakasaua io me e mafai ne ia o toe faka‵lei aka te va masei telā ne mavae‵vae ei tena kāiga.

Kafai ne fakamaseigina te filemu o tou kāiga ona ko te loto masei, fakamasei, io me ko te takalialia, e mafai eiloa o ‵pau koulua mo Iosefa. Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai i te fakatuanaki o Iosefa i te taimi ne tausi atu mo te atafai ki tena kāiga?

Ona ko te fakalavelave malosi o Iosefa, telā ne seki lagona ei ne ia te ‵vave o aso. E pelā mo te mea ne ‵valo mai ne Ieova i te moemiti ne tuku atu ne ia ki te Falao, ka ‵soko atu eiloa se ‵fuliga lasi, mai tua o te fitu tausaga o te taukai. Ne ‵mate a fuaga! Ne kamata o oko atu a te ogega meakai ki fenua i tafa. Kae pelā mo te mea e fakaasi mai i te Tusi Tapu, ka ko te fenua o Aikupito e toka faeloa i mea‵kai.” (Kenese 41:54) E seai se fakalotolotolua, me ne aoga eiloa ki tino Aikupito a te valoaga a Iosefa mai te Atua mo tena fakaakoakoga i te fakatokatokaga o mea katoa.

Kāti ne maua ne tino Aikupito a te lagonaga me e ‵nofo kaitalafu latou ki a Iosefa kae ne tavae ne latou tena atamai i te fakatokaga o mea. Kae ne seki manako eiloa a Iosefa ke tuku atu a tavaega ki a ia kae ke tuku atu ki tena Atua, ko Ieova. Kafai e fakaaoga so se atamai e maua ne tatou i te tavini atu mo te loto  maulalo ki te ‵tou Atua, e mafai eiloa o fakaaoga ne Ia i auala kolā e sili fakafia atu i lō te mea ne mafau‵fau tatou ki ei.

E seki leva, kae ne kamata o lagona ne te kau Aikupito te masei o te ogega meakai. I te taimi ne ‵tagi atu ei latou ki te Falao mō se fesoasoani, ne fakatonu atu fua a ia ki a latou: “Olo ki a Iosefa, kae ke faka‵logo ki so se mea e fai atu ne ia ki a[koutou].” Tela la, ne kamata o ‵tala ne Iosefa a fale ‵lasi kolā e tausi ei a saito ne fakaputu aka, kae ne mafai o ‵togi ne tino a mea e ma‵nako latou ki ei.—Kenese 41:55, 56.

Kae ne seki manuia malosi a tino i fenua i olotou tafa. Ne logo‵mae a te kāiga o Iosefa, kolā ne ‵nofo atu i se fia selau maila te ‵mao mai i a ia i Kanana. Ne lagona ne Iakopo me e isi ne saito i Aikupito, telā ne fai atu ki ana tama ke olo o ‵togi mai ne meakai.—Kenese 42:1, 2.

Ne uga atu ne Iakopo ana tama e toko sefulu kae e se ko te ‵toekimuli, ko Peniamina. Ne masaua ‵lei ne Iakopo te taimi ne uga atu ei ne ia tena tama pele ko Iosefa ke āsi atu ki ana taina ma‵tua. Tenā eiloa te ‵toe taimi ne lavea atu ei ne ia te tamaliki. Ne avatu ne tama ma‵tua te gatu ‵loa gali o Iosefa—se fakailoga o te alofa mo te mafaufau o tena tamana ki a ia—ko masaesae kae ‵fonu i toto. Ne fai ei a te toeaina loto māfatia ke talitonu me kāti ko oti ne kai a Iosefa ne se manu fekai.—Kenese 37:31-35.

Mai tua o se malaga loa, ne oko atu a tama a Iakopo ki Aikupito. I te taimi ne fesili atu eiloa latou e uiga ki te ‵togiga o saito, ne takitaki atu latou ki se ofisa maluga i te malo e igoa ki a Sapena Paenea. (Kenese 41:45) E mata, ne iloa ne latou me i a ia ko Iosefa? Ikai. Ne lavea fua ne latou se tino pule maluga Aikupito, ko te tino telā e ma‵nako latou ki tena fesoasoani. Ke fakaasi atu te lotou āva, ne fai atu ne latou se faifaiga masani: Ne “ifo atu i ona mua mo olotou mata e patele ki te one.”—Kenese 42:5, 6.

Kae ko Iosefa? Ne iloa ‵lei ne Iosefa ana taina! E sili atu i ei, ne ifo atu latou i ana mua, ne faka‵foki ei ana mafaufauga ki te taimi koi foliki ei a ia. E fai mai te tala me ne “masaua ne Iosefa ana miti sī fai sāle” kolā ne tuku atu ne Ieova ki a ia i te taimi koi foliki ei a ia, moemiti kolā ne ‵valo mai i ei me e isi se taimi ka īfo atu ei ana taina i ana mua—e pelā eiloa mo te mea ko fai nei ne latou! (Kenese 37:2, 5-9; 42:7, 9) Ne a mea ka fai ne Iosefa? ‵Sai atu ki a latou? Toe taui ma sui atu?

Ne iloa ne Iosefa me e se ‵tau o gasuesue a ia e ‵tusa mo ana lagonaga, faitalia me ne a mea konā. E manino ‵lei me ne takitaki eiloa ne Ieova a te ‵fuliga fakaofoofogia tenei o mea. Ne aofia eiloa i ei tena fuafuaga. Ko oti ne tauto mai a ia me ka fai ne ia a tama‵liki a Iakopo mo fai se fenua malosi. (Kenese 35:11, 12) Kafai koi tumau a taina o Iosefa i te amio fakasaua, uiga kaima‵nako, amio ‵pelo, penei e mafai eiloa o fakama‵taku a mea e iku mai i ei! I tafa i ei, kafai e gasuesue fua a Iosefa e ‵tusa mo ana lagonaga, e iku loa o fai ne ia a nisi tino i tena fenua ke kaitaua, kāti ko fakamataku ei ki tena tamana mo Peniamina. E mata, koi ola lāua? Ne fakaiku aka ne Iosefa ke mo a ma fakaasi atu a ia ko te mea ke tofotofo aka ne ia ana taina ke iloa aka me ko pefea nei  latou. Ko mafai ei o iloa ne ia me se a te mea e manako a Ieova ke fai ne ia.

Kāti e mafai foki o oko atu se vaegā tulaga fai fakaatea penā ki a koe. Kae ko taua mo mavae‵vaega i te kāiga ne mea masani i te lalolagi i aso nei. Kafai e fe‵paki tatou mo vaegā tulaga faiga‵ta penā, e mafai o tau‵tali atu fua tatou ki ‵tou loto kae gasue‵sue e ‵tusa mo ‵tou manakoga sē ‵lei katoatoa. E sili atu i te ‵lei ke fakaakoako ki a Iosefa kae taumafai ke iloa aka a te auala e manako a te Atua ke fakafesagai atu ki ei. (Faataoto 14:12) Masaua, e pelā eiloa mo te tāua ke maua te filemu i tino o te kāiga, e sili atu i te tāua o te filemu mo Ieova mo tena Tama.—Mataio 10:37.

Ne fakatoka ne Iosefa se fakasologa o tofotofoga ke fakaasi mai i ei a mea i loto o ana taina. Ne kamata eiloa o faipati fakasaua atu a ia ki a latou, e auala i se tino ‵fuli, kae ‵losi atu i a latou ne sipai mai i se fenua. Ne fai atu ne latou a mea e uiga ki te lotou kāiga—e aofia i ei a te manatu me e isi se lotou taina telā koi nofo i te fale. Ne taumafai a Iosefa o ‵funa aka tena fiafia. E mata, koi ola tena taina foliki? Nei la, ko iloa ne Iosefa a te suā mea e ‵tau o fai. Ne fai atu a ia: “Tenei te faiga ka tofotofo ei ne au koutou,” kae fai atu me e ‵tau o lavea ne ia te lotou taina foliki. E seki leva kae ne lotomalie a ia ke toe ‵foki atu latou ki te fale ke fakamautinoa aka olotou pati e uiga ki te lotou taina foliki, e ‵tau o lotomalie se tino e tokotasi i a latou ke nofo e pelā me se pagota.—Kenese 42:9-20.

I te taimi ne fai‵pati ei a tautaina konei, ne seki iloa ne latou me e malamalama a Iosefa, telā ne olo atu latou o fakaasi atu te lotou agasala matagā ne fai i te 20 tausaga ko ‵teka. Ne fai atu latou: “Ko puapuagatia tatou ona ko te mea ne fai ne tatou ki te ‵tou taina. Ne matea ne tatou tena fakaalofa i te taimi ne fakamolemole mai ei a ia, kae ne seki faka‵logo eiloa tatou ki tena fakamolemole. Tena te mea ko maua ei tatou ne te fakalavelave tenei.” Ne malamalama a Iosefa i olotou pati, kae ne ‵tau o ‵fuli fakaatea atu a ia ko te mea ke se mafai o lavea ne latou ana loimata. (Kenese 42:21-24) Ne iloa ne ia me e uke atu a mea e aofia i te salamō tonu i lō lagonaga fanoa‵noa fua i ikuga o se amioga masei. Tela la, ne toe faka‵soko atu tena tofotofoga.

Ne uga atu ne latou ke ‵foki kae tausi ne ia a Simeona e pelā me se pagota. Ne fai foki ne ia ke ‵funa aka a tupe i olotou taga meakai kolā ne olo atu mo latou ki te fale. Ne faima‵laga atu a tautaina ki te fale mo se mea faigata, mai i te fakatalitonu atu ki a Iakopo ke tuku atu tena tama pele ko Peniamina ke olo mo latou ki Aikupito. I te taimi ne oko atu ei latou ki Aikupito, ne fai ‵tonu atu latou ki te situati a Iosefa e uiga ki tupe ne maua ne latou i olotou taga, kae fai atu me ka ‵togi atu ne latou a te aofaki kātoa. Ne fakaofoofogia eiloa te mea tenā, kae ne ‵tau o iloa ne Iosefa olotou uiga ‵tonu. Ne fai ne ia se ‵kaiga lasi, toeitiiti ko se ‵kafi ne ia o ‵funa te otia o tena loto i te taimi ne lavea ei ne ia a Peniamina. Oti aka, ne uga atu ei ne latou ke ‵foki ki te fale mo meakai e uke, kae i te taimi tenei ne ‵funa aka se ipu siliva i te taga a Peniamina.—Kenese 42:26–44:2.

Ne tafuke aka a Iosefa. Ne fai atu a ia ke afuli ana taina kae puke fakapagota mai, me ne ‵losi atu ki a latou mo te kaisoaga o te ipu. I te taimi ne maua ei i te taga a Peniamina, ne avatu latou katoa ki a Iosefa. Nei la, ko maua ne Iosefa a te avanoaga ke iloa aka me ko pefea nei olotou uiga. Ne faipati eiloa a Iuta mō latou. Ne fakamolemole atu a ia ke fakaasi atu te alofa fakamagalo, kae fai atu ke fai latou katoa e toko 11 mo fai ne pologa i Aikupito. Ne fai atu a Iosefa me ko Peniamina fua e ‵tau o nofo i Aikupito e pelā me se pologa kae e ‵tau mo tino katoa o ‵foki atu.—Kenese 44:2-17.

Ne fakamalosi aka eiloa a Iuta ke tali atu i se leo fakaalofalofa. “Ko ia fua tenei koi ola mai mai tamaliki a tena matua,” ko muna a Iuta. Kāti ne otia eiloa te loto o Iosefa i pati konā. A iako te tama matua a te avaga pele a Iakopo ko Lasela, telā ne mate i te taimi ne fanau mai ei a Peniamina. E mautinoa eiloa me ne fakatāua malosi ne Iosefa a mea e uiga ki tena matua, e pelā eiloa mo Iakopo. Kāti ne fai a te fesokotakiga tenā ke momea aka eiloa te fakatāua ne Iosefa a Peniamina.—Kenese 35:18-20; 44:20.

Ne fanatu a Iuta o fakamolemole ki a Iosefa ke se fakapologa a Peniamina. Ne fai atu foki tou tagata ke fai a ia mo pologa i lō Peniamina. Telā ne fakaoti eiloa ana pati fakaalofalofa penei: “E mafai pefea o foki atu au ki toku tamana māfai e galo Peniamina? E se mafai au o kilo oku mata ki te fanoanoa telā ka oko ki toku tamana.” (Kenese 44:18-34) Ko fakamaoni  mai eiloa me ko ‵fuli nei a ia. E se gata fua te fakaasi atu o tena loto salamō kae e penā foki eiloa te mafaufau ki lagonaga o nisi tino, sē uiga kaimanako, kae e alofa atafai.

Ne seki toe mafai o taofi ne Iosefa ana lagonaga. Ne ‵tau eiloa o fakaasi atu ne ia a mea katoa kolā ko leva ne taofi ne ia i tena loto. Ne fai atu a ia ki ana tavini ke olo ki tua, kae ne tagi malosi ei tou tagata telā ne oko atu eiloa ki te palesi o te Falao. Kae ne fatoa fakaasi atu ei ne ia a mea e uiga ki a ia: “Au nei ko te otou taina ko Iosefa.” Ne ‵sai atu a ia ki ana taina kae ne fakaasi atu ne ia te loto fakamagalo mo te atafai ki mea ko oti ne fai ne latou ki a ia. (Kenese 45:1-15) Ne fakaasi atu ei ne ia a te kilokiloga a Ieova, telā e toka faeloa o fakamagalo atu. (Salamo 86:5) E mata, e fai foki tatou penā?

I te taimi ne logo ei a te Falao i te tala kātoa ki te mea ne tupu i te fale o Iosefa, ne ‵kami ne ia a Iosefa ke puke mai tena tamana matua ki Aikupito, fakatasi mo te kāiga kātoa. E seki leva kae toe fetaui a Iosefa mo tena tamana pele. Ne tagi a Iakopo kae fai atu: “Au ko toka o mate me ko oti ne matea ne au a koe, ka ko iloa foki ne au i a koe koi ola.”—Kenese 45:16-28; 46:29, 30.

A te ‵tonuga loa, ne ola a Iakopo mō te suā 17 tausaga i Aikupito. Ne leva eiloa tena olaga ke fai atu ne ia a fakamanuiaga fakavaloaga e uiga ki ana tama tāgata e toko 12. Ne tuku atu ki a Iosefa, te tama i te toko 11, a vaega e lua kolā e masani o tuku atu ki te ulumatua. E lua a matakāiga o Isalaelu e maua mai i a ia. Kae e a Iuta, te tokofa o tama tāgata, telā ne ‵kese eiloa a ia mai i ana taina i te taimi ne fakaasi atu ne ia te agaga salamō? Ne maua ne ia se fakamanuiaga sili: Ne vau eiloa te Mesia mai i tena kāiga!—Kenese, mataupu e 48, 49.

I te taimi ne mate ei a Iakopo kae ko 147 ana tausaga, ne ma‵taku a taina o Iosefa i te lotou taina maluga kae malosi ma taumafai nei o toe taui atu te lotou mea masei ne fai. Kae ne saga atu eiloa a Iosefa mo te alofa ki a latou. Ko leva loa ne fai atu a ia me ne māfua mai i a Ieova a te pogai o te oloatuga o te kāiga ki Aikupito, ne ‵tau eiloa mo ana taina o fakagata te ma‵sei o olotou lagonaga e uiga ki te mea ne tupu. Nei la, ne toe fai atu a ia ki a latou penei: “Sa ma‵taku; au se ko te Atua ke ma‵taku mai koutou ki a au.” (Kenese 15:13; 45:7, 8; 50:15-21) Ne kilo atu eiloa a Iosefa ki a Ieova e pelā me ko te Famasino ‵lei katoatoa. Ko oi la i ei a Iosefa ke fakasala ne ia a latou kolā ko oti ne fakamagalo ne Ieova?—Epelu 10:30.

E mata, e faigata ki a koe ke fakamagalo atu? E mafai eiloa o faigata, maise eiloa māfai ne manako se tino o fakalogo‵mae tatou. Kafai e fakamagalo ne tatou a latou kolā ko sala‵mo tonu, ka fesoasoani mai ke faka‵lei a pa‵kiaga e uke—e aofia i ei ‵tou pa‵kiaga totino. Kae ka fakaakoako ei tatou ki te fakatuanaki o Iosefa mo te fakaakoakoga a tena Tamana alofa fakamagalo, ko Ieova.