Lutani apo pali nkhani

Kasi Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya Ndaunenesko?

Kasi Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya Ndaunenesko?

 Chigaŵa chakwamba cha Baibolo la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya chikafumiskika mu 1950. Kufuma nyengo iyo, ŵanthu ŵanyake ŵakuyowoya viwemi vya Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya. a Apo ŵanyake ŵakukayikira usange Baibolo ili ndaunenesko nadi chifukwa mu malo ghanyake likupambana na Mabaibolo ghanyake. Wonani vifukwa ivyo Baibolo ili likupambanirana na Mabaibolo ghanyake.

  •   Ndaunenesko. Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ndaunenesko chifukwa lili kung’anamulika kufuma ku malemba ghakale chomene ghakugomezgeka, kweniso pamanyuma pakuti ŵachita kafukufuku wakukwana. Likupambana na Baibolo la King James Version la 1611 ilo lili kung’anamulika kufuma ku malemba ghakale chomene yayi kweniso ghambura kugomezgeka.

  •   Ndakugomezgeka. Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ndakugomezgeka chifukwa lili na uthenga weneko uwo ukapelekeka na Chiuta. (2 Timote 3:16) Mu Mabaibolo ghanandi uthenga wa Chiuta undalembeke kuyana na umo ukaŵira mu malemba ghakale chomene chifukwa cha kulondezga mitheto ya ŵanthu. Mwachiyelezgero, mu Mabaibolo ghanyake ŵali kuwuskamo zina la Chiuta, lakuti Yehova, ndipo ŵali kulembamo mazina gha udindo nga Fumu panji Chiuta.

  •   Kung’anamura lizgu pa lizgu. M’malo mwakuyowoya waka fundo mwakudumura nga umo viliri na Mabaibolo ghanyake, Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya lili kung’anamulika lizgu pa lizgu apo mphakwenelera chikuru fundo yikupulikikwa makora. Apo ŵanthu ŵangapulika yayi lizgu pa lizgu pali kulembeka waka fundo yeneko. Mabaibolo agho ŵali kung’anamura waka fundo mwakudumura, ŵali kuwuskamo fundo zinyake zakuzirwa na kuŵikamo maghanoghano gha ŵanthu.

Mphambano pakati pa Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya na Mabaibolo ghanyake

 Mabuku agho mulije. Mu Mabaibolo gha Chikatolika na Mabaibolo gha matchalitchi gha Orthodox ŵali kusazgirako mabuku ghanyake agho mu malemba Ghachihebere ghakale mulije. Kweni mu Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya na Mabaibolo ghanyake, mulije mabuku ghanyake ghakusazgikira. Ŵayuda ŵakaghamanyanga yayi mabuku ghakusazgikira agha. Baibolo likuti “Ŵayuda ndiwo ŵakaŵikizgika mazgu ghakupatulika gha Chiuta.”—Ŵaroma 3:1, 2.

 Mavesi agho mulije. Mabaibolo ghanyake ghakusazgirako mavesi kweniso fundo zinyake izo mu Malemba ghakale mulije. Kweni Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, lilije mavesi na fundo zakusazgikira izi. Mabaibolo ghanyake agho ghakung’anamulika mazuŵa ghano mavesi agha mulije, ndipo usange ŵasazgiramo mavesi agha, ŵakuyowoyerathu kuti mavesi agha mu malemba ghakugomezgeka ghakale mulije. b

 Kugwiliskira ntchito mazgu ghakupambana. Kanandi, kung’anamura lizgu pa lizgu kukupangiska fundo kuti yileke kupulikikwa makora. Mwachiyelezgero, mazgu agho Yesu wakayowoya pa Mateyu 5:3 kanandi ghakung’anamulika kuti: “Mba mwaŵi ŵakavu mu mzimu.” (English Standard Version; King James Version; New International Version) Ŵanandi ŵakupulikiska yayi mazgu ghakuti “ŵakavu mu mzimu.” Apo ŵanyake ŵakughanaghana kuti Yesu wakayowoyanga vyakujiyuyura panji ukavu wanadi. Kweni fundo ya Yesu yikaŵa yakuti munthu wangaŵa wakukondwa usange wakumanya kuti wakwenera kulongozgeka na Chiuta. Lekani mu Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya, fundo iyo Yesu wakayowoya pa Mateyu 5:3 yikupulikikwa makora. Baibolo ili likuti: “Mbakukondwa awo ŵakumanya kuti ŵali na njara yauzimu.” c

Viwemi ivyo ŵanthu awo Mbakaboni ŵa Yehova yayi ŵakuyowoya vya Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya

  •   Mu kalata yake ya December 8, 1950, Edgar J. Goodspeed wakalemba vya Baibolo la Chingelezi la Malemba Ghakupatulika mu Manganamuliro gha Charu Chiphya, Mateyu—Uvumbuzi. Iyo wakati: “Ntchito yinu iyo mukuchita pa charu chose, yikunikondweska chomene. Kuyowoya unenesko, mukung’anamura makora chomene. Nkhuwona kuti ivi vikovwira kuti ŵanthu ŵatemwenge kusambira.”

    Edgar J. Goodspeed

  •   Pulofesa Allen Wikgren wa pa Yunivesite ya Chicago, wakati Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya lili kulembeka kuyana na umo ŵanthu ŵakuyowoyera mazuŵa ghano. Mwakupambana na Mabaibolo ghanyake, Baibolo ili “lili kung’anamulika mwapachanya chomene.”—The Interpreter’s Bible, Volume I, peji 99.

  •   Alexander Thomson wa ku Britain uyo wakuwona umo Mabaibolo ghalembekera, wakayowoya vya uwemi wa Baibolo la Chingelezi la Malemba Ghakupatulika mu Manganamuliro gha Charu Chiphya, Mateyu—Uvumbuzi. Wakati: “Lili kung’anamulika mwaluso na ŵanthu awo ŵakumanya ntchito yawo. Ŵali kung’anamura makora mazgu Ghachigiriki, ndipo ghakupulikikwa makora chomene mu Chingelezi.”—The Differentiator, April 1952, peji 52.

  •   Nangauli pakaŵa vichoko waka ivyo mulembi Charles Francis Potter wakawona kuti Baibolo la Manganamuliro gha Charu Chiphya likupambanako na Mabaibolo ghanyake, kweni iyo wakati: “Nangauli awo ŵakang’anamura Baibolo ili mazina ghawo ghakumanyikwa yayi, kweni iwo ŵali kung’anamura mwaluso chomene Malemba Ghachigiriki na Ghachihebere. Ivi vikulongora kuti pakung’anamura ŵakachitanga vinthu mwamahara.”—The Faiths Men Live By, peji 300.

  •   Nangauli Robert M. McCoy wakawona kuti Baibolo la Manganamuliro gha Charu Chiphya likupambanako na Mabaibolo ghanyake, kweni wakawona kuti ndiwemi chomene. Pakuyowoya ivyo wakawona iyo wakati: “Testamente Lasono lili kung’anamulika makora. Ivi vikulongora kuti awo ŵakang’anamuranga Baibolo ili ŵakuyimanya ntchito yawo. Nangauli pakung’anamura Baibolo pakuŵa masuzgo kweni iwo ŵakachita nawo mwamahara.”—Andover Newton Quarterly, January 1963, peji 31.

  •   Nangauli Pulofesa S. MacLean Gilmour wakukolerana yayi na fundo zinyake izo zili mu Baibolo la Manganamuliro gha Charu Chiphya, kweni wakati: “Ŵali kung’anamura makora chomene mazgu Ghachigiriki.”—Andover Newton Quarterly, September 1966, peji 26.

  •   Pakuyowoya za Baibolo la Chingelezi la Manganamuliro gha Charu Chiphya, Pulofesa Thomas N. Winter wakati: “Nangauli awo ŵali kung’anamura Baibolo ili mazina ghawo ghakumanyikwa yayi, kweni ŵali kung’anamura makora chomene mwakukolerana na umo ŵanthu ŵakuyowoyera kweniso ndaunenesko.”—The Classical Journal, April-May 1974, peji 376.

  •   Mu 1989, Pulofesa Benjamin Kedar, nkhwantha ya Chihebere ku Israel, yikayowoya kuti: “Para nkhufufuza umo Baibolo la Chihebere lili kung’anamulikira mu Mabaibolo gha viyowoyero vinyake, kanandi nkhutemwa kuwonaso Baibolo la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya. Ivi vikunisimikizgira kuti Baibolo ili, lili kulembeka makora nadi ndipo ndakugomezgeka.”

  •   Pulofesa Jason David BeDuhn, wakayaniska Mabaibolo 9 gha Chingelezi ndipo wakati: “Nati nayaniska Mabaibolo agha nkhawona kuti Baibolo la Chingelezi la Manganamuliro gha Charu Chiphya ndilo lili kulembeka makora chomene.” Nangauli ŵanthu ŵanandi ŵakughanaghana kuti Baibolo la Chingelezi la Manganamuliro gha Charu Chiphya likupambana na Mabaibolo ghanyake chifukwa cha chisopa cha awo ŵakaling’anamura, kweni BeDuhn wakati: “Baibolo la Chingelezi la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya ndiwemi chomene chifukwa lili kung’anamulika lizgu pa lizgu, ndipo ŵali kung’anamura ndendende nga umo Testamente Lasono likalembekera pakwamba.”—Truth in Translation, peji 163, 165.

a Ivyo ŵanthu ŵayowoyapo vikukhwaska Mabaibolo gha Chingelezi gha Mang’anamuliro gha Charu Chiphya agho ghakafuma pambere Baibolo la 2013 lindafume.

b Mwachiyelezgero, wonani mavesi agho ŵali kusazgiramo mu Baibolo la New International Version na Catholic New Jerusalem Bible: Mateyu 17:21; 18:11; 23:14; Mariko 7:16; 9:44, 46; 11:26; 15:28; Luka 17:36; 23:17; Yohane 5:4; Milimo 8:37; 15:34; 24:7; 28:29; na Ŵaroma 16:24. Mu Baibolo la King James Version na Douay-Rheims Version ŵali kusazgirako fundo pa 1 Yohane 5:7, 8. Ŵakuti lemba ili likuyowoya za ŵachiuta ŵatatu mwa chiuta yumoza, ndipo ivi vikachitika pati pajumpha vyaka mahandiredi kufuma apo Baibolo likalembekera.

c Mwakuyana waka, mu Baibolo la J. B. Phillip mazgu gha Yesu ghali kung’anamulika kuti ‘awo ŵakumanya kuti ŵakukhumbikwira Chiuta,’ ndipo Baibolo la The Translator’s New Testament likuti ‘awo ŵakumanya njara yawo yauzimu.”