Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

Ol Masoret i wokim gut kopi bilong Ol Skripsa

FRAN PES STORI | BAIBEL​—I ABRUSIM BAGARAP

Baibel i Abrusim Bagarap Maski Ol i Traim Long Senisim Ol Tok

Baibel i Abrusim Bagarap Maski Ol i Traim Long Senisim Ol Tok

HAU BAIBEL INAP BAGARAP: Maski ol man i birua long Baibel na em i stap longpela taim tru long ol hap we i gat wara na binatang samting, ol tok bilong en i stap yet long nau. Tasol ol trensleta na ol man bilong wokim ol kopi bilong Baibel i traim long senisim ol tok bilong en. Sampela taim ol i senisim tok bilong Baibel na bai i stret wantaim bilip bilong ol, na ol i no laik senisim bilip bilong ol. Skelim sampela eksampel:

  • Ples bilong lotu: Namel long yia 100 na 300 B.C.E., taim ol man bilong raitim Pentatuk bilong Samaria i raitim tok bilong Kisim Bek 20:17, ol i putim tu dispela tok “long Aargaareezem. Na long dispela hap bai yu wokim wanpela alta.” Ol Samaria i laik senisim tok bilong Baibel long sapotim wok bilong ol long sanapim wanpela tempel long “Aargaareezem,” o maunten Gerisim.

  • Bilip bilong God Triwan: Klostu 300 yia bihain long ol i raitim Baibel olgeta, wanpela man i bilip long God Triwan na em i raitim ol buk i putim tok bilong 1 Jon 5:7 olsem, “long heven, Papa, Tok, na Holi spirit, na dispela tripela i kamap wanpela.” Tasol dispela tok i no stap long ol rait bilong bipo. Bruce Metzger em wanpela saveman bilong Baibel i tok: “Kirap long 550 C.E. samting” ol dispela tok “i stap planti taim long ol manuskrip bilong Olpela Baibel Latin na Baibel Latin Vulgate.”

  • Nem bilong God: Planti Baibel trensleta i bihainim bilip kranki bilong ol Juda na ol i rausim nem bilong God long Baibel. Ol i senisim dispela nem wantaim ol biknem olsem “God” o “Bikpela,” ol dispela tok long Baibel i no makim Krieta tasol, nogat. Em i makim tu ol man, ol samting ol man i lotu long en, na Devil.—Jon 10:34, 35; 1 Korin 8:5, 6; 2 Korin 4:4. *

HAU BAIBEL I STAP GUT: Namba 1, maski sampela man bilong wokim ol kopi bilong Baibel i no raitim gut ol tok o ol i mekim sampela tok giaman, planti bilong ol i gat bikpela save na ol i kamapim gut ol tok bilong Baibel. Namel long 550 na 950 C.E. samting, lain Masoret i wokim ol kopi bilong Ol Skripsa Hibru em ol i kolim rait bilong Masoret. Ol i save kaunim olgeta wed na ol leta na bai ol i no ken mekim wanpela popaia. Taim ol i luksave long ol popaia long rait tru, ol i save raitim sampela tok arere long pes. Lain Masoret i no laik senisim ol tok bilong Baibel. Saveman Moshe Goshen-Gottstein i tok: “Sapos long laik bilong ol yet ol i senisim sampela tok, dispela em bikpela rong tru.”

Namba 2, long nau i gat planti manuskrip, olsem na em isi long ol saveman bilong Baibel i luksave long ol popaia. Olsem, inap planti handret yia ol bikman bilong lotu i skulim ol man olsem Baibel long tok Latin i kamapim ol tok i wankain stret long ol rait bilong Baibel. Tasol ol tok i kamap paslain long dispela atikol i soim olsem ol man i kamapim tingting bilong ol yet na raitim tok i popaia long 1 Jon 5:7. Dispela popaia i stap tu long taim ol i trensletim Baibel King James Version i go long tok Inglis! Tasol taim ol i lukim ol arapela manuskrip, ol i luksave long wanem samting? Saveman Bruce Metzger i tok: “Dispela tok [long 1 Jon 5:7] i no stap long olgeta manuskrip bilong bipo (Siria, Koptik, Amenia, Itiopia, Arabik, Slavonik), rait bilong tok Latin tasol i kamapim dispela tok.” Olsem na ol nupela edisen bilong Baibel King James Version na ol arapela Baibel i rausim dispela tok giaman.

Chester Beatty P46, Baibel manuskrip bilong yia 200 C.E. samting

Olsem wanem? Ol manuskrip bilong bipo i soim olsem ol tok bilong Baibel i no senis? Long 1947 taim ol i painim Ol Skrol Bilong Detsi, ol saveman inap skelim Baibel Hibru em ol Masoret i raitim wantaim ol skrol bilong Baibel em ol i bin raitim winim wan tausen yia i go pinis. Wanpela bilong lain i save skelim Ol Olpela Rait Bilong Detsi i tok, ol dispela skrol i “kamapim klia olsem insait long winim wan tausen yia samting, wok bilong lain Juda long raitim gen ol tok bilong Baibel i gutpela tru na i no senisim tok God i givim long ol man long namba wan taim.”

Long Chester Beatty Library long Dublin, Aialan, i gat sampela rait long ol pitpit i makim klostu olgeta buk bilong Ol Skripsa Grik, na tu, i gat ol manuskrip em ol i raitim long 150 C.E. samting, em klostu 100 handret yia bihain long taim ol i raitim Baibel olgeta. The Anchor Bible Dictionary i tok: “Ol rait long pitpit i kamapim stori bilong ol manuskrip, na tu, ol i kamapim klia olsem ol man i raitim gut olgeta tok olsem i bin stap long olpela rait bilong Baibel.”

“I no gat wanpela buk bilong bipo em ol i bin raitim stret olgeta tok bilong en na ol wankain tok i stap i kam inap long nau”

SAMTING I KAMAP: Ol manuskrip bilong Baibel i stap planti handret yia, tasol ol i kamapim stret ol tok bilong Baibel. Bikman Frederic Kenyon i stori long Ol Skripsa Grik na i tok: “I no gat wanpela buk bilong bipo i bin gat planti stori long ol rait bilong en. Na i no gat wanpela saveman bai tok olsem olgeta rait i no stap long nau o ol man i bin senisim ol tok bilong en.” Na saveman William Henry Green i tok long Ol Skripsa Hibru olsem: “I no gat wanpela buk bilong bipo em ol i bin raitim stret olgeta tok bilong en na ol wankain tok i stap i kam inap long nau.”

^ par. 6 Bilong kisim sampela save moa, lukim Apendiks A4 na A5 long New World Translation of the Holy Scriptures, i stap long www.pr418.com.